Les Particules Élémentaires - Michel Houellebecq (1998)

Cynisch en fascinerend. Een van de beste boeken die ik in jaren gelezen heb.

Er is ook pas een film van verschenen.

http://www.imdb.com/title/tt0430051/

Houellebecq en ik: we bevinden ons op een schommelstoel. Ik verfoei hem bij momenten (ik denk aan het geënscenèrende gesprekje in R.A.M. ter promotie van zijn "Mogelijkheid tot een eiland"), koester hem als (fictieve) drinkebroer voor late avonden. Misschien meent deze man het wel goed met ons, durf ik dan te denken.

Iemand die zinnen schrijft als "De mens dat is een virus op twee voeten" laat me niet onverschillig. Wanneer je dat leest, gaat het wringen binnenin. Er springt een veer in de mentale kelder. Plong. Je moet die Houellebecq tegenspreken. Al was het maar om je eigen ideeën los te pulken uit de eigen dagdagelijkse genoegzaamheid. Bam. Probeer jij het nu maar eens. Houellebecq schrijft kurkdroog: "het heeft geen zin". Hij grijnst naar de lezer, daagt hem uit: "geef jij me maar eens een antwoord".

Merkwaardig dat deze man extreem relevante dingen schrijft over liefde

Wetenschappelijke verwijzingen naar Emile Zola. Hij stelt dat de mens de speelbal is van zijn seksuele lusten. Is dit hier het geval? Ik heb het boek niet gelezen, maar is er recentelijk geen film van gemaakt? Hij zou de opvolger van Zola kunnen zijn (in een later en moderner tijdperk uiteraard...).

Het was een aangename confrontatie, ik voelde me een stuk stront na het lezen van dit werk.
Enkel een beetje sneu van de ietwat flauwe seksscènes (maar daar denken veel andere lezers anders over, neem ik aan).

Als drinkebroer wil ik Houellebecq toch niet kennen precies.

Bijzonder dat de cultuurkritiek in deze "zedenschets van de tweede helft van de 20e eeuw" zoveel mensen blijkt aan te spreken, als ik tenminste kijk naar de hoeveelheid stemmen en de beoordelingen hier.

Houellebecq geeft flink af op materialisme, individualisme, op het huidige seksuele gedrag en op bijvoorbeeld abortus. De 'oude' joods-christelijke waarden krijgen daarentegen meer waardering, zo lijkt het. Dat past allemaal mooi in mijn straatje dus ik was zeker in het begin van de roman behoorlijk enthousiast.
Langzamerhand worden de platte tot perverse sekspassages echter wel erg overheersend en ontstaat de paradox dat deze scherpe analyse van de westerse cultuur tegelijk naadloos aansluit bij de huidige tijd. Natuurlijk kan gesteld worden dat Houellebecq dit slechts beschrijft om het verrotte ervan te laten zien maar het lijkt er bijna op dat hij niks anders meer weet te doen dan nóg maar een gefrustreerde seksscene invoegen, terwijl zijn punt allang duidelijk is.
Daarnaast stelt het verhalende karakter van Elementaire Deeltjes weinig voor. De personages en vooral de verhaalontwikkeling zijn gewoon zwak. Een werkelijke anti-climax is het einde van het boek. In een bijna lachwekkende epiloog wordt het resultaat van de derde 'metafysische omwenteling' getoond. Houellebecq vervalt in de fout die alle menselijke ideologieeen maken, namelijk een poging tot het creeeren van een paradijs op aarde. Mijns inziens haalt hij met deze totaal onwerkelijke visie de voorgaande serieuze cultuurkritiek zelf weer stevig onderuit.

Jammer. Niettemin een interessant werk om gelezen te hebben. De andere boeken van deze fransman bekijkend lijkt het met bovenstaande kritiekpunten niet veel beter te worden dus of ik mij daaraan waag valt voorlopig te betwijfelen. Net 3*.

Ik houd van Houellebecqs cynisme, hoewel hij daarin soms doorslaat. De seks is volgens mij in al zijn werk vertegenwoordigd, hoewel de hoeveelheid varieert en het soms wat anders gedoseerd mag worden.
Het is naast zijn cynisme zijn visitekaartje denk ik.
Houellebecqs eerste en laatste boek De Mogelijkheid van een Eiland hebben onmiskenbaar zijn toon, maar zijn wel andere verhalen. Bij de eerste De Wereld Als Markt en Strijd heb ik in het begin echt pagina's achter elkaar zitten lachen. Maar dat is misschien een kwestie van smaak.

Het boek kon me in geheel niet helemaal bekoren.
Wat ik las was een beschrijving van twee verrotte levens. De quasi-intellectuele uiteenzettingen van Michel deden me soms irriteren en de pornografische vertellingen van Bruno wist ik op den duur wel.

Ik hou ervan als op een depressieve/cynische wijze een samenleving wordt neergezet maar wat alternatieven bieden in het boek zou het leesplezier ten goede komen.

Als ik dat zeg dan is dat heel wat

Vreemd eigenlijk dat ik soms erg om Houellebecq moet lachen.
Hij biedt inderdaad weinig tot geen escape, alternatief of positief persecpectief.
Ik heb zijn boeken maar niet achter elkaar gelezen ...

Een noodzakelijk boek.

Overroepen en pretentieus boek!
Hij zet zich af tegen een periode die hij niet heeft meegemaakt of niet kent. Als je dit goed vindt dan zou ik je aanraden om Heilige onschuld van Gilbert Adair te lezen!

Een van de beste boeken die ik ooit gelezen heb. Houllebecq is mijns inziens een visionair met haarscherpe inzichten in het menselijk handelen, denken en de huidige, westerse maatschappij. Slechts weinigen overtreffen zijn geniale vakmanschap op het literaire vlak. Verplichte kost voor de moderne filosoof, wat mij betreft.

Maartje Bronkhorst, Amsterdam

Fantastisch boek.

heel straf boek... grijpt je bij de keel.

Weinig bijzonder boek... matig boeiend verhaal, waar ik na een kwart boek eigenlijk al wat genoeg van kreeg, weinig opzienbarende cultuur/maatschappijkritiek en eigenlijk het meest teleurstellend was nog wel de beschrijving van de overgang van de 'huidige' mens naar de 'nieuwe' mens.
Dat was nou juist (voor mij) het meest interessante deel, maar daar speelden de twee broers, de hoofdpersonen, eigenlijk geen rol in. Nu werd het afgeraffeld, met als gevolg dat het ongeloofwaardig werd. Misschien kwam dat ook wel, omdat een betere uitwerking niet mogelijk was vanwege de onzinnigheid van deze utopie? Zou ik de voorgaande pagina's dan ook als een cynische grap hebben moeten lezen? Had ik dat zo begrepen en gedaan, had ik er misschien wel van kunnen genieten .

Dat ik het boek uitlas, kwam alleen omdat Houellebecq iedere keer dat hij me dreigde helemaal kwijt te raken, mij toch weer met een aardige observatie of opmerking erbij trok. Toch ben ik 'bang' dat Houellebecq's manier van vertellen, mij niet helemaal ligt....

haha Prowisorio, ik dacht al dat ik er alléén zo over dacht...

Houellebecq heeft wel een schrijfstijl die me bevalt en heel nieuwsgierig maakt naar zijn ander werk. Vandaar toch nog vier sterren want meer dan de helft van de tijd ergerde het verhaal me mateloos.

Je moet Platform lezen. Naar mijn idee zijn beste boek. En zeker toch ook zijn treurigste.

Bedankt voor de tip, DvonGeem. 't is genoteerd

Ik heb vannacht de verfilming op tv gezien, gelukkig was het het waard om op dat tijdstip te blijven zitten. Voor mensen die zich ergeren aan Houellebecqs soms cynische en zwartgallige stijl is dit misschien een aanrader. Ik vond het verhaal treffend en bij vlagen ontroerend weergegeven, alleen was de toon anders.

Ik denk juist dat Houellebecq's compromisloze houding t.o.v. zijn protagonisten hem in positieve zin onderscheidt van andere hedendaagse auteurs. Je kan je af en toe ergeren aan de deterministische opvattingen van de schrijver, zijn nihilistische trekjes wat te consequent doorvoeren in het plot, maar aan de andere kant denk ik dat de protagonisten als marionetten ten tonele worden gevoerd, een illustratieve rol toebedeeld hebben gekregen en het genre van de roman slechts één kader is waarbinnen het boek gelezen kan worden, het andere zijnde een socio-filosofisch experiment. Dat verklaart voor mij ook het leed dat Houellebecq zijn karakters aandoet: het is de noodzakelijke consequentie van het genadeloze toneel waar hij ze laat optreden.

Opvallend te lezen dat veel mensen getroffen werden door de nihilistische of compromisloze toonzetting, want dat was nu net een aspect dat mij weinig overtuigde. De individualistisch ingestelde mensheid stevent af op een Brave New World, maar de onvermijdelijkheid hiervan wordt nergens aannemelijk gemaakt. Tenminste, tenzij je bereid bent een seksueel gefrustreerde mislukkeling en een op een wolkje van rationalisme vertoevende wetenschapper als representatief voor het huidige tijdsgewricht te accepteren. Mij lukte dat niet, zelfs niet als ik de broers louter beschouwde als symboolfiguren. Dan is er altijd nog een retorische kracht waar een schrijver ver mee kan komen, maar Houellebecq laat de lezer verzuipen in wetenschappelijke cq. filosofische verhandelingen, of verveelt de lezer gewoonweg met een overmaat aan herhaling. Opvallend ook dat er zoveel ruimte voor voorgeschiedenis ingeruimd is, tot aan de grootouders van de personages krijgen we alles mee. Begrijpelijk hoor, voor een verhaal dat pretendeert de mensheid op weg naar een volgend stadium te volgen, maar lang niet alles lijkt even relevant. In dramatisch opzicht vond ik het zelfs fnuikend, maar dat komt misschien omdat ik personages liever leer kennen door hun handelingen en gedachten hier en nu, dan daar de legpuzzel van hun voorgeschiedenis voor moet oplossen. Ook nog wat positiefs? Voor Nietzscheaanse thema's in romans ben ik altijd te porren, en daar zit Elementaire Deeltjes vol mee. Al zou de man zich omdraaien in zijn graf bij het horen van de epiloog...

Mij blijft maar het idee bekruipen dat ik deze had moeten lezen toen ik een jaar of zestien, zeventien was. Op mijn achttiende ben ik al niet meer nihilistisch genoeg, dankzij een geloof in liefde.

Ik vond dit boek een straf om te lezen, maar ...

... dat de roman een onuitwisbare indruk op me heeft achtergelaten maakt achteraf gezien alles meer dan goed !!

Een boek dat ik nooit meer zal vergeten... geen aanrader maar een 'must'

Een dikke 4*

Ook heb ik de film op televisie gezien; een totale verkwisting van tijd, geld en moeite...
De film laat ook maar niets van de indruk achter die het boek achterlaat... je krijgt alleen de straf !

Van alle romans van Houellebecq vind ik dit de beste. Het is echt een uniek boek en heeft grote indruk op me gemaakt. Houellebecq gooit, nog veel meer dan in Platform, moeiteloos filosofische beschouwingen, literatuurkritiek, biologielessen en essayistische passages in het (niet al te uitgebreide) verhaal, waardoor het lezen van dit boek echt een aparte ervaring is.

Ik denk wel dat je dit boek (en de rest van zijn boeken) pas echt weet te waarderen als je de eenzaamheid, de frustraties en het (cultuur)pessimisme van de hoofdpersonen enigszins herkent; volgens mij is dit, aan een aantal andere reacties te lezen, niet voor iedereen weggelegd (en gelukkig voor hen zou ik zeggen).

Wat een meester die Houellebecq. Wat een frans! Wat een taal!

Zet hem maar in de rij naast Proust en Céline.

Dit boek is zeker anders dan alle andere boeken die ik ooit gelezen heb. De schrijver zoomt in en zoomt uit. De speldenknoppen zijn de twee hoofdpersonages in een hooiberg wat het mensdom is. Ze zitten vast aan de specifieke periode (de laatste jaren van de 20ste eeuw) die hun persoonlijkheid heeft vorm gegeven; beide personages staan vrij machteloos tegenover het leven. Michel, een verstarde wetenschapper, heeft de meeste invloed op het grote geheel, maar is niet goed in staat tot een menselijke relatie. De afstand die zo noodzakelijk is voor zijn wetenschappelijke werkzaamheden, is hem eigen, tekent zijn verdere leven, doemt hem tot eenzaamheid. Zijn halfbroer Bruno is in het grote geheel veel nietiger, maar waar zijn broer tamelijk aseksueel is, wordt Bruno getergd door een verterende seksuele perversie die hem naar de afgrond brengt. Beide broers stuiten tegen hun eigen grenzen, zijn daardoor machteloos en eenzaam. De kans op verbetering, op een relatief geluk, voor beide broers, wordt snel genoeg weer de nek omgedraaid door de schrijver. Houellebecq is een breed georiënteerde schrijver die mij soms te ver en te diep door ging over cultuur en maatschappij. Ook de wetenschappelijke kant, waar het personage Michel model voor staat, begon mij meer dan eens te irriteren; te ver in de details doorgevoerd. Al moet ik hierbij wel toegeven, dat mijn eigen desinteresse (over deze details) hierbij een rol speelde, terwijl het personage Michel hierdoor wellicht beter tot zijn recht komt. Het verval van het menselijk lichaam en de parallellen tussen mens en dier vind ik in z’n kille wreedheid trefzeker uitgewerkt. De non-communicatie en vervreemding tussen de twee broers, die meestal langs elkaar heen leven, maar ongeveer naar hetzelfde lot afstevenen, komt goed tot z’n recht. Houellebecq is bij tijd en wijlen, vooral op het eind, briljant met zijn observaties. Dan raakt het boek mij ook echt. Score: 3,7 ster.

Een van de meest beklijvende boeken die ik ooit gelezen heb.
De film (in het Duits dacht ik) vond ik wel tegenvallen.

Dit boek al een tijd terug gelezen.

Ik weet dat er erg interessante rake observaties inzaten waar ik wel van kon genieten. Het probleem is alleen dat ik ze alweer een beetje vergeten ben. Ik weet nog wel dat er erg vermoeiende (voor mij dan vermoeiend) wetenschappelijke praat in zat waar ik me aan ergerde. Dat waren ontzettend moeizame stukken. Eigenlijk worstelde ik me door die stukken heen om daarna weer hopelijk een rake uiteenzetting te horen van Houellebecq. Beklijvend, deprimerend en ontzettend eerlijk zou je het boek kunnen noemen.

3

Tja, wat moet ik hier nu mee - bijna twee dagen na het uitlezen van Elementaire deeltjes weet ik dat nog steeds niet. Want een gewoon persoon komt er in mijn ogen niet in deze roman voor. Iedereen vertegenwoordigt een aspect van de moderne tijd, waardoor Houllebecq eigenlijk geen enkele beklijvende scène schrijft. Mensen praten in essays, handelen in de tijdsgeest, een normaal onderonsje zit er nauwelijks in. Het gevolg: voor mij komt dit werk vooral over als een gedachte-stormvloed van Hollebecq zelf, verpakt in een rammelend verhaal, en niet als een verhaal met daarin interessante gedachten verwerkt. Want er zitten rake observaties, mooie beschrijvingen over de mens en goede tijdsbeelden tussen, zeker, maar als roman weet Elementaire deeltjes me eigenlijk nergens echt te overtuigen. Houllebecq zal wel gewoon niet mijn type schrijver zijn.