Les Particules Élémentaires - Michel Houellebecq (1998)

Zwartgallig boek, en daar houd ik wel van op z'n tijd. Naar mijn ervaring starten romans van Houellebecq met een idee, wat vervolgens tot het uiterste wordt uitgewerkt. Niet om zijn gelijk te bewijzen, maar om uit te vinden wat er gebeurt als je dat doet.
Dat vind ik een mooi principe, maar ik krijg ook steeds meer het gevoel dat hij hetzelfde patroon herhaalt in verschillende situaties. Een seksueel gefrustreerd personage dat in een periode van vervulling van zijn verlangens leeft, totdat zijn ideale vrouw wordt uitgeschakeld. Dit is het geval bij Platform, De mogelijkheid van een Eiland en ook in Elementaire deeltjes. Daardoor krijgt het verval iets onvermijdelijks; je weet in zekere zin dat het eraan zit te komen. Dat is een sterk punt, maar tegelijkertijd maakt het de romans wat voorspelbaar.
Wat overigens niet betekent dat ik Elementaire deeltjes vervelend vond om te lezen. Integendeel: er zitten genoeg interessante observaties in. Vooral de koppeling van dierengedrag aan menselijke gedragingen bevielen me.

"When unable to find food, for example, pigeons (Columba livia) will frequently peck the ground even if there is nothing there which is is edible. Not only will the forage indiscriminately, but the start to preen their feathers; such inappropriate behaviour, frequently observed in situations of frustration or conflict, is known as displacement activity. Early in 1986, just after he turned 30, Bruno began to write."

Mooi toch? Spreekt ook nog enige zelfspot uit

Dit is nu juist exact wat ik ervan vind.

En ik

En ik.

Kan me inderdaad ook heel goed vinden in het commentaar van HankMoody.

Dit is volgens mij één van het zwartgalligste boek ooit geschreven.
Ik kan dat wel appreciëren maar in dit boek ging het soms wel echt over-the-top! (pedofilie, racisme, en gang-bangs komen in dit boek voor alsof het niets voorstelt)
Al bij al vond ik 'Elementaire Deeltjes' toch een geslaagde leeservaring van de provocerende schrijver Michel Houellebecq

Bij wijlen werd ik er zelfs wat depressief van...
3,75*

Ook ik sluit me aan bij het rijtje van degenen die zich aansluiten bij het commentaar van Hank Moody. Het wetenschappelijke gepraat en ook de expliciete seks-scenes hadden van mij achterwege mogen blijven. Met veel pijn en moeite sleurde ik mezelf door de uiterst saaie stukken heen, om hier en daar een twinkeling van de interessante maatschappijkritische Houellebecq mee te krijgen. Ik heb beter werk van hem gelezen met De kaart en het gebied en Onderworpen.

De eerste 100 pagina's zijn geweldig. Ik schreef ook al bij Serotonine dat ik Houellebecq vooral goed vindt als hij verhalend bezig is. En dat gebeurt in dit stuk, waarin vluchtig de geschiedenis van beide halfbroers wordt verteld. Het getuigt van ideeënrijkdom en weet knap binnen het oppervlakkige toch heel knap twee personen te creëren met hun eigen invulling. Houellebecq is hier echt op zijn best en weet op momenten ook te ontroeren als hij de mislukkingen treffend weet te verwoorden.

Daarna echter zakt het boek hard weg. Er wordt meer ingezoomd op Bruno en zijn seksuele escapades en behoorlijk wat gedetailleerde beschrijvingen die op een gegeven moment wel gaan vervelen. Het wordt allemaal te ver doorgetrokken om echt nog invoelbaar te laten zijn. Ook de bak ellende die beide broers krijgen raakte me niet, maar irriteerde eerder omdat ik het volstrekt onnodig vond binnen dit verhaal.

En dan zegt Houellebecq af en toe nog wel interessante dingen over het alleen zijn en de huidige maatschappij, maar echt passen bij het boek vond ik dat niet, zoals ik vaker heb met zijn boeken. De filosofie hangt er te veel bij. Ook de epiloog is wat raar. Vooral vanwege het geweldige eerste deel nog wel voldoende. 3,0*.

Mijn eerste kennismaking met het werk van Michel Houellebecq, mij aangeraden door een kennis. Ik heb deze uitgekozen in de plaatselijke bibliotheek, omdat de titel me vaagweg iets zei. Blijkt dat mijn kennis ander werk van Houellebecq heeft gelezen. Maar dat geeft heus niet.

Het is een moeilijk te beoordelen roman, waarbij in de eerste plaats al de vraag dient te worden gesteld of het überhaupt een roman is. Houellebecq maakt hier wel gebruik van een aantal vaste hoofd- en nevenpersonages (met de gebroeders Dzerjinski in het middelpunt), en hij vertelt in Elementaire Deeltjes wel een (niet al te geweldig uitgewerkt) verhaal, maar dat staat toch vooral in functie van zijn diverse kritieken op en analyses van de twintigste-eeuwse westerse maatschappij in cultureel, sociaal en filosofisch opzicht. Zijn toon is cynisch, lichtjes misantroop zelfs. De laatste zin van het boek luidt dan nog "Dit boek is opgedragen aan de mens", wat op mij als dé ultieme grap overkomt.

Daarnaast kan het ook als toekomstboek gelezen worden, en afgaand op de epiloog lijkt Houellebecq verrassend genoeg een utopische toekomstvisie te hebben; of is dat slechts schijn? Wetenschap speelt een belangrijke rol in dit boek, al werken de vele uiteenzettingen eerder drempelverhogend; lichte kost is het bepaald niet, ik geef ootmoedig toe dat ik niet altijd mee was. Maar het hoorde wel bij het personage van Michel, de geniale wetenschapper, die in Ierland uiteindelijk voor een doorbraak in genetisch-moleculair onderzoek zou zorgen. Michel lijkt verder om niet al te veel te geven, heeft amper vrienden en eigenlijk enkel met zijn oma een emotionele band gehad, in zijn jeugdjaren. Daartegenover staat de aardse Bruno, zijn broer, die als kind reeds getraumatiseerd raakte op meerdere vlakken, wat hem deed uitgroeien tot een genotsverslaafde. En hoewel dit tegenpolen lijken, delen ze uiteindelijk een soort onafwendbaar leed, ze stralen beiden tristesse en miserie uit. Zoals miljoenen anderen, uiteindelijk.

Al bij al vond ik het een behoorlijk fascinerend boek met een wat flauwe en bizarre ontknoping (epiloog!), en heb ik me voorgenomen meer van Houellebecq te lezen. Het is echter ook vermoeiend leesvoer, dus sta me toe hem even aan de kant te leggen. Rust is ook belangrijk.

3,5 sterren