Die Ringe des Saturn: Eine Englische Wallfahrt - W.G. Sebald (1995)

De aanleiding om dit boek van Sebald te lezen was een film van Tacita Dean die in museum de Pont te zien is:

Toen Tacita Dean opdracht kreeg om een werk te maken in relatie tot de schrijver W. G. Sebald, nam zij diens vriend, de dichter en vertaler Michael Hamburger, als onderwerp. Sebald beschrijft in zijn boek The Rings of Saturn hoe hij Hamburger ontmoet.
Haar 28 minuten durende film Michael Hamburger is vooral gericht op Hamburger’s liefde voor appels en op de boomgaard die hij zelf aanlegde bij zijn huis in Suffolk, gebruik makend van appelpitten die hij had gevonden of gekregen.
Het grote huis en de omringende wilde tuin, het zonlicht, de huilende wind en het verschijnen van een regenboog dienen als metafoor voor de man als dichter.

Tijdens zijn voettocht door Suffolk langs allerlei bijzondere plekken ontmoet Sebald een aantal, veelal teruggetrokken levende en en zonder uitzondering tragische mensen.
Deze ontmoetingen vormen weer de aanleiding om bladzijden lang uit te wijden over de vele catastrofes die de mensheid heeft getroffen of veroorzaakt.
Het is een somber en pessimistisch beeld dat hij schets, maar dat zit het leesgenot niet in de weg. Dat komt denk ik door zijn prachtige schrijfstijl en gevoel voor humor.

De hele beschaving van de mensheid is van meet af aan niets anders geweest dan een gloeien dat uur na uur intensiever wordt en waarvan niemand weet hoeveel het nog zal toenemen en wanneer het geleidelijk aan zal uitdoven.

Sebald wordt tegenwoordig beschouwd als één van de belangrijkste schrijvers van de 20e eeuw.

Op wandel met WG Sebald door een wat vergeten uithoek van Engeland. Tenminste, dat vooroordeel heb ik over die vlakke bulb ten Noord-oosten van Londen. Dat komt dan vooral door de voetbalclub Norwich, zo'n clubje dat ef en toe aan de Premier League mag ruiken, maar nooit echt erin kan blijven, laat staan meespelen. Een beetje het RKC Waalwijk of Westerlo van Engeland. Of ligt het aan Alan Partridge, de gefnuikte tv-show host die moet schnabbelen als nachtradio-dj op Radio Norwich om rond te komen? Om maar te zeggen dat ik het idee had dat het mij ook voor Engelsen niet de meest boeiende regio lijkt.
Verder is het daar ook zo vlak als een biljarttafel. In deze desolate streek gaat Winfried in zijn eentje op wandel. Een streek waar bijna niets te zien is, maar misschien wel veel te zien wás. Want Sebald is een reisgids die oeverloos kan uitweiden over… alles eigenlijk. Zo springen we van een oude treinbrug plots naar China of hoppen we via Polen naar Kongo. Alle kanten lijkt het uit te gaan, altijd is er wel een aanknopingspunt. Nu hou ik wel van geschiedenis, dus het blijft wel boeiend genoeg om niet af te haken, maar Sebald vertelt gewoon, je inpakken met taal doet hij niet. Literair vind ik het totaal niet opwindend. Waarom hij in aanmerking zou moeten komen voor een Nobelprijs is me dan ook een raadsel. 'Een van de balangrijkste schrijvers' van de 21ste eeuw?' Op basis van dit ene boek kan ik dat natuurlijk niet weerlegen, maar concluderen al helemaal niet.
Is het dan omdat hij ons een voorafbeelding schetst van onze beschaving, een beschaving in verval, gedoemd om te verdwijnen? Zoals dat ene stadje aan de zee, een metropool in de Middeleeuwen, nu letterlijk afbrokkelt in de zee en in de tijd? Misschien moet ik zijn enige zuivere roman Austerlitz eens gaan lezen en kan ik dat dan meer waarderen. Misschien.