Merkwaardig boek. De flaptekst vertelt dat Kleiner mann was nun? zijn oorspronkelijke uitgever redde van het faillissement; de roman was razend populair in het Duitsland van begin jaren '30. Daarna is Fallada een tijd uit het blikveld van de literaire kritiek verdwenen, om nu ten tijde van de economische 'crisis' te worden herontdekt (ik plaats crisis tussen aanhalingstekens omdat, alle getallen ten spijt, het menselijk leed tijdens de jaren '30 crisis veel groter moet zijn geweest).
Maar ondanks alle lyrische woorden van onder meer Bas Heijne kan ik hier maar moeilijk een meesterwerk in zien. Kleiner mann was nun is een eenvoudig geschreven en eenvoudig uitgewerkte sociale roman. De waarde ervan ligt in zijn impliciete protest tegen de positie waarin 'Jan met de pet' wordt gebracht door 'de maatschappij', waardoor hij zijn individualiteit tegelijk verliest met zijn zelfrespect. Echt schrijnend wordt het overigens niet eens, Fallada ontwijkt het overdreven sentiment en kiest meer voor een neo-realistische aanpak (vergelijk Da Sica's Ladri di bicicletta). Hoewel trouwens die scene met de acteur in het warenhuis er alsnog over is.
Veel meer zit er eigenlijk niet in dit boek, als ik me niet vergis. Het is een vrij rechtlijnige, je zou kunnen zeggen eendimensionale roman. Analyse en introspectie ontbreken, stilistisch is het verbluffend simpel (haast de toon van een jeugdboek), en qua ontwikkeling wordt er zelfs geen poging gedaan voor een verrassing te zorgen.
Een aardig en vlotlezend boek dus, maar het zal, voorspel ik hierbij, ook zo weer vergeten zijn. Tot de volgende crisis wellicht.