Schilf - Juli Zeh (2007)

Het is alweer even geleden dat ik dit boek gelezen heb, en herinner me alleen dat ik het in een paar dagen uit had. Onderhoudend, maar minder indrukwekkend dan Speeldrift.

Dit is zeer geschikte lectuur voor mensen die houden van een detective waarin twee van de hoofdrollen gespeeld worden door wat excentrieke wetenschappers die discussiëren over de kwantumtheorie en de metafysische gevolgen daarvan. De personages worden getekend met enige ironie, wat dan weer bijdraagt tot de filosofie van het boek. Zoiets dus.
Er staan ongemeen mooie natuurbeschrijvingen in, wat op zichzelf al een goede reden kan zijn om het een kans te geven.
Kortom, iets voor liefhebbers.

Dit is een misdaadroman met een filosofische inslag. Op speelse toon worden diepzinnige thema's behandeld als tijd, waarneming, wetenschap, toeval, keuzevrijheid en geweten. Invloeden zijn Dostojevski en George Orwell. Lange tijd lijkt het boek een symmetrische vorm te hebben met zeven zevendelige hoofdstukken, maar het laatste blijkt er dan toch acht te bevatten.

Tussen de voormalige studiegenoten Sebastian en Oskar bestaat een mengeling van vriendschap en rivaliteit. Allebei benaderen ze het leven als een wetenschappelijk experiment. Oskar is de meest rationele en succesvolle van de twee, maar komt kil en arrogant over. Sebastian verdedigt de dubieuze "velewereldentheorie", die aan science fiction doet denken.

Wat als een discussie begint, escaleert tot ontvoering en moord. Schilf ("Riet") is de naam van de commissaris die de zaak onderzoekt. Hij benadert de kwestie vanuit een filosofische invalshoek. Als solipsist gelooft hij dat de werkelijkheid uitsluitend in zijn waarneming bestaat.

De natuurlijke omgeving van de universiteitsstad Freiburg wordt mee in het verhaal betrokken. Vogels, zichtbaar op de voorpagina, zijn op allerlei manieren aanwezig als getuige. De naam vaan een naburige berg in het Zwarte Woud, Schauinsland of "Kijk-naar-het-land", wordt letterlijk geïnterpreteerd. Door menselijke eigenschappen toe te kennen aan vogels en aan een berg plaatst Juli Zeh een fantastisch tegenover een wetenschappelijk wereldbeeld.