Der Trinker - Hans Fallada (1950)

Een nieuwe vertaling van dit boek komt in juni uit bij Cossee.

In het kader daarvan een jubelende recensie in het NRC, Bas Heijne deelt ook maar even vijf sterren uit:


Bron

Ik had nooit eerder gehoord van Hans Fallada. Een vriend gaf me dit boek mee en zei dat het mij wel zou bevallen. Hij had gelijk. Al vanaf de eerste pagina’s grijpt Fallada je bij de keel met een heldere schrijfstijl. Het boek is niet zwaar om te lezen en dat is vooral te wijten aan zijn manier van schrijven. Een glimlach verscheen meermaals op men gezicht, ondanks de sombere toon waarvan je weet dat een catastrofe voor het hoofdpersonage onvermijdelijk is. Vooral het gezeur over zijn vrouw, hoe hij zich duidelijk de mindere voelt. Zowel zakelijk als menselijk. Erwin Sommer is ook in één woord samen te vatten. Hij is normaal, het soort man dat als hij in een zaal met andere mensen zou aankomen, niemand zou weten of hij hier al aanwezig was of net was aangekomen. Zo iemand. Na een zakelijke tegenslag, en vervolgens een ruzie met zijn vrouw over vuile schoenen en tapijten, drinkt hij samen met zijn vrouw Magda een glaasje wijn ter verzoening. Vanaf dit moment is hij niet langer de normale Erwin, niet langer de schaduw die de burgermaatschappij (en zichzelf) zo schaapachtig tolereerde, en kiest hij ( volgens mij toch heel doelbewust; kijk maar naar het heerschap Polakowski waarmee hij optrekt.) voor een pad richting de catastrofe.

Mijn favoriete deel is de laatste akte; de instelling. De verschillende personages die aan bod komen, het strikte regime van bewakers en verplegers waar vooral onverschilligheid heerst voor de patiënten. Het slechte eten. De uitzichtloosheid van Erwin maar ook van de andere bewoners. Zowel de adoratie van Erwin voor Hans, als de afgunst. (hij is wie hij nooit kan zijn.)
Uiteindelijk weet ik niet precies of Erwin begon te drinken omdat hij vluchtte voor zichzelf of omdat hij zichzelf zocht. Ik denk dat Fallada het ook niet wist.

Uitstekend gedeeltelijk autobiografisch boek van Fallada over het leven van een zakenman Erwin Sommer die schijnbaar uit het niets verslaafd raakt aan alcohol. Fallada beschrijft de dramatische teloorgang van Sommer - hoe hij na zijn eerste drankje, steeds meer dorst krijgt en in een vlaag van dronkenschap zijn eigen vonnis velt. Naast een psychologisch interessante biografie over Sommer, schetst Fallada het beklemmende tijdsgewricht van het Duitsland uit de jaren veertig van de twintigste eeuw.

Het verhaal speelt zich af in de jaren twintig v/d vorige eeuw.

'Ik heb natuurlijk niet altijd gedronken, het is zelfs nog niet zo lang geleden dat ik met drinken begonnen ben. Vroeger had ik een afkeer van alcohol; op z'n hoogst dronk ik af en toe een glas bier; wijn vond ik zuur smaken en de lucht van jenever maakte me ziek. Maar toen kwam er een tijd dat het me slecht begon te gaan. Mijn zaken gingen niet zo goed als anders en ik ondervond bovendien allerlei tegenslag in de omgang met mensen. Ik ben altijd erg gevoelig geweest en had de sympatie en de waardering van mijn omgeving nodig, al liet ik daar nooit iets van blijken en trad ik heel zelfbewust en zeker op. Het ergste was dat ik het gevoel kreeg, dat ook mijn vrouw zich van mij afkeerde.'

Wat een opening! Ik las de eerste pagina's van het werk toen ik het uit de kast van een minibieb bij mij om de hoek trok. Dit smaakt naar meer... hoe dan ook krijg ik er naarstige dorst van. Even kijken of de lokale tapperij nog wat serveert.