De Bruiloft der Zeven Zigeuners - A. den Doolaard (1939)

Dolen door Doolaard, deel 3 (voorlopig het laatste, maar vast niet voor lang)

Aangekomen bij het laatste deel van mijn omnibus, bevattende
De Druivenplukkers - A. den Doolaard (1931)
Oriënt-Express - A. den Doolaard (1934)
en dit boek, stuitte ik op weer een andere kant van A. Waar het eerste boek grotendeels een idyllisch relaas over het zwerverschap was, het tweede boek episch heldendichtte over de Macedonische vrijheidsstrijd, was dit boek in essentie een psychologische roman over een onmogelijk lijkende liefde tussen twee mensen met totaal verschillende persoonlijkheden.
Nu kwam (langdurige) liefde in de eerdere twee boeken sowieso nogal weinig voor als hoofdonderwerp, maar dat was wel logisch te noemen. De zwervende druivenplukkers moesten hun kortstondige liefde telkenmale verlaten, of hun liefde vormde juist de hoofdreden voor wraakgevoelens, geen romantische; en de vechtende vrijheidsstrijders kenden slechts tijdelijke liefdes, of liefdes ver van hen, aangezien zij telkens strijden moesten, en voor hun leven moesten vrezen.
Deze drie boeken zijn dus qua hoofdtoon en -onderwerp heel verschillend te noemen, wat zeker verfrissend was in mijn leeservaring!

De psychologische component, het uitvoerig beschrijven van de gevoelens beider personen in deze liefdesgeschiedenis, sprak me ontzettend aan, en verraste me dus zeer. Het voerde niet de boventoon in de andere twee boeken, maar dat betekent uiteraard niet dat de schrijver niet tot zo'n vorm van schrijven in staat is! Daarnaast waren de meeste hoofdpersonen ruwe bonken, die niet veel diepe gevoelens prijsgaven of wilden prijsgeven aan de lezer; in ieder geval niet zo veel als hier. En dat valt de schrijver niet aan te rekenen, — ook al creëerde hij de personages. Toen ik Branko leerde kennen, zag ik in hem ook zo'n ruwe bonk. Maar schijn bedriegt, blijkt maar weer!

Door het verhaal heen wil Branko niet graag over zijn verleden praten met Doesjka. De lezer heeft al zo'n vermoeden dat hij overwicht had in zijn rol in de fatale liefdesgeschiedenissen, die dus tot mislukkingen leidden, maar men kan slechts raden en gissen. De alcoholische solo-escapades die Branko vooral aan het begin onderneemt geven wel weg dat hij berouwvolle gevoelens erop nahoudt. Hij zal dus wel niet zo handig in de liefde zijn geweest.

Doesjka is overduidelijk de verstandige van de twee, alsmede ondernemend. De lezer gunt haar het beste in het leven, en het valt maar te raden of Branko die rol als liefhebbende echtgenoot kan vervullen. Dat hij zeven fatale noemenswaardige liefdesgeschiedenissen kent, lijkt hem al weinig succes in de liefde zowel verschaft te hebben, als te beloven. Maar hij lijkt te willen veranderen voor Doeskja; anders zou hij haar niet willen trouwen. Is het dan een rokkenjager geweest, een hartenbreker? Of erger? Het antwoord lijkt zich gemakkelijk te laten raden: over zijn liefdesverleden wil immers Branko liever niet praten; hij lijkt het eerder te willen verdrinken dan te vertellen. Als daar reden toe is (en dat is er hij blijkt zelfs minstens één verkrachting op zijn geweten te hebben, als straf omdat een vrouw hem afgewezen had. En in de hotelkamer naast de hare zat hij glimlachend te genieten van haar zachtjes gehuil... Zulke momenten geven de lezer weinig mogelijkheid hem het beste in het leven te wensen!), zou het de inlevende lezer moeite kosten voor hem enige sympathie te koesteren, temeer daar men Doesjka het beste in het leven wenst. Het is ontzettend knap, en vooral vaardig geschreven in het verwoorden van al deze contrasterende gevoelens, hoe de lezer ook het beste wenst voor Branko, en dus voor het volledige aankomend huwelijkspaar!

Hoe ik ook in persoonlijkheid verschil van Branko (en in kleine, zekere zin van de uiterst vrome Doesjka), veel van hun beider gevoelens herkende ik, op enig punt in mijn leven. En voor veel van de minder herkenbare gevoelens kon ik me dan ook vervolgens genoeg inlevingsvermogen opbrengen om ze te (trachten te) begrijpen. Ik had het gevoel, ook niet ver van hen af te staan; misschien zal het gros der lezers hiervan dat ook zo ervaren! Hun handelingen waren soms een ander verhaal; maar gegeven de omgeving en het innerlijk kunnen dezelfde gedachten en gevoelens tot zeer verschillende daden leiden. Het was in dat opzicht een zeer interessante beschouwing. Maar het algehele rijke gevoelsleven van deze mensen werd fenomenaal goed geschreven. In dat opzicht maakt het hele verdere verhaal niet zozeer uit; in deze mensen alleen al gaat zoveel om, daar valt makkelijk een boek mee vol te schrijven. En dat is dan ook gebeurd!

Tot slot blijft het tot en met de voorlaatste pagina onduidelijk hoe deze liefdesgeschiedenis lijkt te gaan eindigen. Het kan tot en met het eind beide kanten op gaan; en voor beide kanten, beide mogelijkheiden tot beider toekomst, valt erg veel te zeggen en te redeneren. Het feit dat alle deuren open stonden, maakt het des te spannender!

Kortom: ik was positief verrast, met name door dit deel in de omnibus! Het is volgens mij, en gezien het aantal stemmen, niet A.'s bekendste werk te noemen. Ook dat maakt dit boek voor mij de grootste aanrader!
Ik ben ook veel van des schrijvers schrijfstijl gaan houden, en ga ook zeker ooit weer wat van hem lezen! Voor nu waren drie boeken in korte tijd even voldoende; maar bijvoorbeeld De Herberg met het Hoefijzer - A. den Doolaard (1933), wat hier qua stemaantal het populairste werk van hem is, en dat ik al van titel kende, heeft mijn interesse te pakken!
Wanneer ik het gelezen heb, zal ik die ervaring dan ook weer delen: op naar dooldeel vier!

Een mooi beschreven en geschreven liefdesverhaal, dat verder niet veel om het lijf heeft. Voor de muzikant staan er wellicht interessante muziekstukken in. Ik kan geen noten lezen, dus dat weet ik verder niet.