menu

De Donkere Kamer van Damokles - Willem Frederik Hermans (1958)

Alternatieve titel: De Donkere Kamer van Damocles

mijn stem
4,24 (554)
554 stemmen

Nederlands
Thriller / Oorlog

335 pagina's
Eerste druk: G.A. van Oorschot, Amsterdam (Nederland)

Henri Osewoudt, sigarenhandelaar te Voorschoten, ontmoet in de Tweede Wereldoorlog de verzetsman Dorbeck, die sprekend op hem lijkt en hem opdrachten geeft die hij gewillig uitvoert. Zijn lege leven als sigarenhandelaar maakt plaats voor een leven vol spanning en romantiek. Naarmate het einde van de oorlog nadert, wordt zijn positie echter steeds ingewikkelder, waarbij hij niet alleen de Duitse autoriteit tegen zich heeft, maar ook de geallieerden hem aanzien voor een verrader. Osewoudt probeert zichzelf en zijn vriendin te redden terwijl hij van alle kanten wordt beschuldigd van allerlei zaken waar hij niets van af weet.

zoeken in:
avatar van mjk87
4,5
Een goed stuk literatuur (net als een goed stuk cinema overigens) voldoet aan drie eisen: je aan het denken zetten, je vermaken en je beroeren. Damokles slaagt met glans in alle drie de voorwaarden.
Ik kende vooraf Nooit Meer Slapen en Au Pair, beide zeer verschillend beoordeeld. Ik had eigenlijk dus geen idee wat te verwachten bij dit werk, maar had wel het idee een zware roman te krijgen, langzaam lezend, als een studieboek haast. Niets is minder waar, want wat ik te lezen kreeg oversteeg alles. Een pageturner, maar inhoudelijk zo goed, dat dit niet kan worden weggelegd als een simpele thriller.
Op het meest normale niveau is dit het verhaal van een jongeman ten tijde van de oorlog, maar tevens is het een verhaal van het verzet (en de van de romantiek daarbij), een verhaal over liefde in oorlogstijd, het geeft een tijdbseeld van Nederland in die jaren, en gaat over het verval van de mens, en met zeer belangrijke vragen: wat is waar en wat is niet waar. En dat dus in een o zo soepel en snel lezend verhaal. Wat kan die Hermans werkelijk fantastisch schrijven. Okay, een aantekening in de kantlijn dan: af en toe loopt een zin niet helemaal lekker, maar die rol is zo marginaal)
Tevens blijft er spanning door het hele verhaal (dat inderdaad ook als makkelijke lectuur gelezen kan worden), en weet op bepaalde momenten wel degelijk grote en nare emoties op te roepen, maar ook vaak genoeg een lach door de Hermans' voortreffelijke humor.

Als gezegd komt Hermans met enkele grote vragen. En zelfs als het boek uit is, wist ik er nog geen goed antwoord op te geven. Duidelijk is wel dat naast dat de lezer de vragen krijgt, ook de personages deze vragen krijgen. En wat waarheid, leugen of een fout is, dat is nergens duidelijk. Hermans laat dit mooi zien nog met een krantenbericht, en met de vele verhoren waar je van beide zijden de versies op de 'waarheid' hoort.
Een dikverdiende 5*, al vraag ik me af of het herlezen tevens zo een ervaring is. Nooit Meer Slapen is dat wel, en staat eigenlijk nog een trapje hoger.

5,0
W.F. Hermans is een groot schrijver in de Nederlandse Literatuur en heeft veel essays, romans en andere werken geschreven.
De eerste keer dat ik met deze schrijver in aanraking kwam was toen we met literatuurles (op de middelbare school, havo 4) een fragment uit dit boek lazen. Direct pakte het me, omdat de dialoog erg boeiend was en het over een soort spionage-achtige zaak ging. Ook vertelde mijn lerares dat een ontzettend spannende roman was. Nog een reden om dit boek te gaan lezen, omdat spannende boeken mij wel interesseren. Aangezien je niet veel spannende boeken terug vindt op de Nederlandse literatuurlijst leek mij dit een goed boek voor mijn eindexamen.

En ja hoor. De donkere kamer van Damokles was een schot in de roos. Ik vind het niet gek dat het zo hoog staat in de top 250!
Het boek begint een beetje met een deprimerende stemming (die het hele boek aangehouden wordt). De eerste bladzijden vond ik nogal, hoe zeg je het, raar. Mensen die het boek hebben gelezen zullen weten wat ik bedoel.
Nader het verhaal vorderde kwam de echte spanning, het drama en de persoonlijke ontwikkelingen op gang.
Hermans heeft heel goed de oorlog weergegeven in dit verhaal. Je krijgt een realistische blik over hoe het in die tijd uitzag en de sfeer die in de wereld hing. Hermans weet dat gevoel gewoon op te roepen met woorden, iets wat niet veel schrijvers kunnen.
Daarbij is er ook veel ruimte voor diepgang. De personages worden op geniale wijze uitgewerkt. Daardoor wordt het verhaal niet eentonig en saai. Er valt ieder hoofdstuk wel wat te beleven. Is het niet de spanning, dan zijn het wel de personages.

Helaas naar het einde toe zakte het een klein beetje in. Het ging me een beetje te lang duren voordat de climax van het verhaal er was. Uiteindelijk is de climax er en die was eigenlijk in eerste instantie ook heel erg vreemd, maar toen ik er beter over ging nadenken, maakte deze ontknoping het boek juist beter dan het al was.

Daarbij komt ook nog dat Hermans weer laat zien dat hij zijn medemens voor geen meter vertrouwd en geen hoge dunk van ze heeft. Zijn cynisme! Misschien wordt dit niet weergeven op een bijzonder humoristische manier, maar wel op donkere en intimiderende wijze. Ook dit element voegt weer veel toe aan het verhaal.

Een lekker geschreven boek (niet moeilijk taalgebruik), maar wel een dijk van een inhoud. Je moet goed lezen, want anders raak je de draad kwijt. Ik zou het boek aan iedere middelbare scholier student willen aanraden, die eens een keer een spannend boek wil lezen met een geniale inhoud en goede personages. En natuurlijk ook als je van oorlogsverhalen houdt.

Een boek waar je niet vrolijk van wordt, maar wel een intrigerend meesterwerk die nog wel een tijdje in je hoofd zal rondspoken.
Eigenlijk is er weinig mis met dit boek:

5,0 sterren.

avatar van HankMoody
4,5
Ik ben geen fan van verhalen over de oorlog maar als ze op deze manier worden gebracht dan kan ik er wel van genieten. Nooit meer Slapen van W.F.H vind ik niet zo heel veel aan maar De Donkere Kamer is een spannende, avonturen roman die de oorlog op een andere manier voorspiegelt als ik gewend ben. Er is geen greintje patriottisme in te ontdekken en het wordt ook niet geromantiseerd. De hoofdpersoon is moreel twijfelachtig en je blijft min of meer met de vraag zitten of Osewoudt nou werkelijk een held is of een verrader. Uiteraard wordt heel het personage Dorbeck goed geconstrueerd en vraag je je af of hij echt bestaan heeft of dat hij verzonnen is. Daarnaast is het goed beschreven, sfeervol, spannend en hier en daar leuke humor.

avatar van vijfhonderd
4,5
Vorig jaar heb ik dit boek gelezen. Wat ik hier vooral nog van weet, zijn de beelden ik me heel helder voor de geest kon halen en het feit dat ik van begin tot einde in de ban van dit boekje ben geweest.

avatar van psyche
2,5
psyche (crew)
HankMoody schreef:
Nooit meer Slapen van W.F.H vind ik niet zo heel veel aan


De hoofdpersoon is moreel twijfelachtig


Daarnaast is het goed beschreven, sfeervol, spannend en hier en daar leuke humor.


Als ik zo de recensies en meningen lees heb ik het idee en het gevoel alsof ik de enige Nederlander ben die De Donkere Kamer van Damokles niet zo positief waardeer. Ik heb bijna een week eraan gedacht waaraan dat ligt en kan eigenlijk alleen een subjectief en weinig onderbouwd antwoord geven ...

Ik twijfel niet aan het vakmanschap van W.F. Hermans; ooit, heel lang geleden las ik Het Behouden Huis voor mijn leeslijst op school, en minder lang geleden Nooit Meer Slapen. De man kan meesterlijk schrijven. Zonder meer.

Daar waar ik Nooit Meer Slapen heel prettig vond om te lezen, staat heel de persoon Osewoudt me tegen. Ik betrapte me erop dat ik voornamelijk dacht: (hij gedraagt zich) idioot ...
Miste ik iets?? Ergens in een recensie/analyse wordt gesproken over de argeloze lezer, misschien was ik dat niet, wellicht door mijn irritatie over de hoofdpersoon heb ik me juist niet met hem willen identificeren of had ik me (door schrijf technische vaardigheden van Hermans) 'als lezer' niet met hem geïdentificeerd waardoor ik situaties niet alleen of voornamelijk vanuit het perspectief van Osewoudt bezag.
Bijvoorbeeld: Hoezo door werd Osewoudt door verzet o.i.d. bevrijd uit het ziekenhuis? Ik dacht direct 'Dat zijn Duitsers' ... Dat Ebernuss na zo'n korte tijd voor de 'vrouwelijke' Osewoudt gevallen was vond ik niet aannemelijk ...

De meeste 'lagen' in het verhaal las of herkende ik ook ...

Vakmanschap van de schrijver dus. En toch en toch. Zelfs de zeker aanwezige spanning verhelpt mijn gevoel bij dit boek niet. Leesplezier telt ook mee.

2,5*

avatar van MFEO
5,0
Dit meesterwerk gelezen van 7 april 2019 t/m 22 april 2019

Betreft Nederlandse literatuur een absolute must om te lezen.
Een boek wat ook fijn weg leest.

Rating: 9,7

3,0
Als officieus lid van De Grote Drie is Willem Frederik Hermans één van de meest gerenommeerde schrijvers die Nederland ooit heeft gekend. Via het NRC werd er een jaar of tien geleden een internetstemming gehouden waarin men kon kiezen voor zijn of haar favoriete Nederlandse boek. Hermans kwam met liefst twee titels in de top tien terecht; een duidelijkere onderstreping van zijn vakmanschap was amper mogelijk geweest. Nooit meer slapen vond ik in alle opzichten een buitengewoon sterk boek en dat schepte verwachtingen voor 'die andere klassieker' in de vorm van De Donkere Kamer van Damokles.

Vreemd genoeg verschillen de twee boeken - althans naar mijn mening - als dag en nacht. Waar Nooit meer slapen tijdloos en relevant is, doet Damokles gedateerd aan. Is Hermans in amper tien jaar tijd een veel betere schrijver geworden? Dat lijkt mij zeer onwaarschijnlijk. Toch weet deze oorlogsroman nooit onder de huid te kruipen. Terwijl alle ingrediënten aanwezig moeten zijn voor een pakkend verhaal, vind ik met name het middenstuk rommelig en weinig boeiend.

Waarschijnlijk is het een combinatie van ouderwets taalgebruik, weinig boeiende karakters en een onsympathiek hoofdpersonage die De Donkere Kamer van Damokles nekken. In potentie zou Dorbeck deze roman moeten redden, maar deze schimmige figuur is in mijn ogen niets meer geweest dan een hersenspinsel, al zullen de meningen hierover zijn verdeeld. Door de nieuwsgierigheid wekkende opening van het boek en het degelijke einde geef ik nipt een voldoende, maar dat is ver onder de (hoge) verwachtingen.

3*

avatar van LuukRamaker
4,0
Hermans is (na Reve) pas de tweede van De Grote Drie waarmee ik heb kennisgemaakt. Waar ik juist een heel stilistische auteur verwacht had, was mijn aangename verrassing groot bij het lezen van dit kort en krachtig beschreven, meeslepende verhaal. Het dubieuze karakter van de hoofdpersoon maakt diens belevenissen uitermate interessant en zijn vele tegenslagen maken het drama compleet. De ontrafeling moest ik even wat op me in laten werken voor ik inzag hoe mooi die eigenlijk is, maar dat geldt eigenlijk wel zo'n beetje voor elke zin/passage die je in dit boek leest. Het blijft je wat bezighouden, en wel in goede zin.

avatar van manonvandebron
4,5
Henri Osewoudt heeft dezelfde leeftijd als z’n bedenker. Tijdens de Bezetting krijgt hij te maken met voedselbonnen, een avondklok, schuilnamen, valse papieren, onderduikers, verklikkers en collaborateurs. Als kleine middenstander met weinig testosteron lijdt hij aan een minderwaardigheidscomplex. Om dat te compenseren volgt hij judoles. Hij pleegt verzetsdaden in verschillende Nederlandse steden en provincies. Hij is dapper, maar sommige van z’n acties zijn ethisch twijfelachtig.

Dorbeck verschijnt als een een verbeterde versie van hemzelf. Over de vraag of Dorbeck echt bestaat, wordt al ruim een halve eeuw gediscussieerd. De eenvoudigste interpretatie is dat hij bestaat, maar dat dat na de oorlog niet meer te bewijzen valt. Dan kun je echter moeilijk uitleggen waarom die foto ontbreekt. Volgens de andere interpretatie is Dorbeck een waanbeeld. Dan valt dat begraven uniform weer moeilijk te verklaren. Wellicht heeft Hermans het bewust zo geschreven dat beide interpretaties mogelijk zijn.

De rode draad doorheen deze verzetsroman is fotografie. Het is boeiend om te lezen over die oude toestellen en ontwikkelingstechnieken. Foto’s dienen als herkenningsteken of als bewijsmateriaal. Dorbeck verhoudt zich tot Osewoudt als een foto tot z’n negatief. Een verzetslid zit in een symbolische donkere kamer, en kan vernietigd worden door het zoeklicht van de Duitsers.

Hermans geloofde niet in grote ideologieën of religies. Z’n intellectuele kant komt naar boven via verwijzingen naar de Griekse Oudheid en Shakespeare. Hij gebruikt hier reeds de uitdrukking “nooit meer slapen”, in de betekenis van: niet langer passief je lot ondergaan, maar in opstand komen. Deze spannende, gelaagde verzetsroman hoort bij de hoogtepunten van de Nederlandse literatuur.

Gast
geplaatst: vandaag om 01:39 uur

geplaatst: vandaag om 01:39 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.