menu

Negra Espalda del Tiempo - Javier Marías (1998)

Alternatieve titel: De Zwarte Rug van de Tijd

mijn stem
4,25 (2)
2 stemmen

Spaans
Autobiografische Roman

301 pagina's
Eerste druk: Alfaguara, Madrid (Spanje)

'Negra Espalda del Tiempo' is een verhandeling over de rol die het toeval speelt, de fictionele werking van het geheugen en het hoge waarheidsgehalte van fictie. Het is een mengeling van autobiografie en roman waarin de verteller (de schrijver) ingaat op zijn roman 'Todas las almas'. Marías vertelt over zijn broer die als kind overleed, het verlies van zijn moeder, een legendarisch koninkrijk, vreemde spookachtige literaire figuren, landkaarten en fotos, een kogel die in Mexico kwijt is geraakt en een vloek in Havana.

zoeken in:
avatar van dutch2.0
5,0
Ooit heb ik hier geprobeerd uit te leggen waarom mijn nr.1 (Gesprek in de Kathedraal van Mario Vargas Llosa) mijn nr.1 is. Ik kwam niet veel verder dan briljant, overdonderend, virtuoos, en meer van dat soort lege kreten. Het bleek dat de enige manier om het briljante van die roman uit te leggen, is om hem woord voor woord te herhalen. Toen ik dat eenmaal door had haalde ik het stukje van de site voordat het goed en wel was verschenen.

Hoe moet dat dan met de nummer 2 van mijn favorietenlijst, een roman van een schrijver die ik beschouw als de grootste Europese schrijver van dit moment (niet dat ik alle schrijvers ken) en waarvan ik de romans blind aanschaf?

Toch maar een poging.

Stijl
De stijl van Javier Marías ligt een beetje in de buurt van schrijvers als Hrabal en Saramago. Lange, lange, lange zinnen, met heel veel komma’s en zonder al te veel dialoog. Ze lopen soms pagina’s door, maar dat heb je pas in de gaten als je op een onverwachte punt stuit. Toch onderscheidt Marías zich van Hrabal en Saramago, door het vloeiende en de elegantie van zijn zinnen. Die zinnen zijn vaak van zulke schoonheid (niet door wát er gezegd wordt maar hóe het gezegd wordt) dat ze letterlijk je adem benemen.

Inhoud
Qua inhoud zou je Marías' werk essayistische fictie met autobiografische elementen kunnen noemen. Aan plots doet hij niet. Vaak verzint hij een gebeurtenis en draait hij vervolgens in groter en kleiner wordende cirkels om die gebeurtenis heen. Zo lees je wat er is gebeurd en hoe het precies in zijn werk is gegaan, maar ook wat er had kunnen gebeuren als…, en hoe deze gebeurtenis lijkt op een gebeurtenis van vroeger en ver weg, en hoe deze gebeurtenis zou kunnen worden opgevat, en hoe ook en hoe niet. Op die manier schrijft hij soms 60 pagina’s lang over een gebeurtenis van nog geen minuut, waarbij en passent allerlei boeiende thema’s (tijd, toeval, samenhang) de revue passeren.

Zwarte rug
In De zwarte rug van de tijd ontbreekt zo’n bepalende gebeurtenis. Desondanks (of dankzij) gaan hier alle remmen los. De roman schiet alle kanten op, in tijd en plaats en thema, waarbij autobiografische elementen en fictie uiteindelijk niet meer van elkaar te onderscheiden zijn. Dit is ook een van de weinige romans waarin Marías echt weet te ontroeren. Al met al één langgerekte prikkel voor hoofd en hart, in een stijl die onmiskenbaar Marías is en dus onmiskenbaar briljant. Meesterrrrwerk.

avatar van eRCee
3,5
Het kan soms misschien lijken alsof ik alle boeken die door dutch2(.0) goed worden besproken systematisch afga en vervolgens naar beneden stem, maar ik kan iedereen verzekeren: dat is niet het geval. Wel is het zo dat ik door de bovenstaande recensie nieuwsgierig werd gemaakt en dus een poging waagde.

Zelden heb ik een roman gelezen die zulke oninteressante dingen beschrijft. Marias kiest als onderwerp voor zijn boek een eerdere roman en alles wat daarmee samenhangt. Hoe het tot stand kwam, hoe het werd ontvangen, hij gaat verder in op bepaalde personages, familieverbanden, reconstrueert het leven van een aantal vage figuren en meer van dat alles. Op geen enkel vlak kon dit mij boeien, laat staan raken.
Toch is het boek niet vervelend om te lezen. Dat is waarschijnlijk ook het knappe van Marias. Zijn manier van schrijven doet je verder lezen, waarbij de interesse dus gericht is op hoe hij schrijft, ongeacht waar het over gaat. Niet dat specifieke delen mij nu de adem kunnen benemen maar op een geheimzinnige manier weet de stijl van Marias je te binden.

Javier Marias wordt gezien als een van de belangrijkste Spaanstalige schrijvers van dit moment. Dat zal wel terecht zijn; ik ben sowieso geen groot fan van deze literatuur. Ook dit boek laat mij met een vreemd gevoel achter. Zo weinig te zeggen hebben en het dan ook doen. Bijzonder.

avatar van dutch2.0
5,0
eRCee schreef: Het kan soms misschien lijken alsof ik alle boeken die door dutch2(.0) goed worden besproken systematisch afga en vervolgens naar beneden stem, maar ik kan iedereen verzekeren: dat is niet het geval.

Ik had er nog niet aan gedacht, maar nou je het zegt
Wel is het zo dat ik door de bovenstaande recensie nieuwsgierig werd gemaakt en dus een poging waagde.

Waarvoor mijn waardering.
Zelden heb ik een roman gelezen die zulke oninteressante dingen beschrijft. Toch is het boek niet vervelend om te lezen. Dat is waarschijnlijk ook het knappe van Marias. Zijn manier van schrijven doet je verder lezen, waarbij de interesse dus gericht is op hoe hij schrijft, ongeacht waar het over gaat.

En daar zit het verschil in waardering. Wat ik interessant vind, hoeft een ander niet interessant te vinden. Marias is niet een van die schrijvers die ons eens zal vertellen hoe de wereld en de mens in elkaar zit, maar een tastende, zoekende schrijver, die het niet weet en het ook nooit zal weten. Maar die wel intelligent, ironisch en erudiet langs allerlei belangrijke thema's scheert (dood, tijd, oorlog, etc.) En dat moet je maar net interessant vinden
Javier Marias wordt gezien als een van de belangrijkste Spaanstalige schrijvers van dit moment.

Kleine correctie. Marias wordt gezien als een van de belangrijkste schrijvers van dit moment. Op de achterkant van zijn laatste, eveneens briljante werk 'Gif en schaduw en afscheid' staan onder meer aanbevelingen van Orhan Pamuk (dat Marias rijp is voor de Nobelprijs), J.M. Coetzee en Roberto Bolano. Alle recensies die ik heb gelezen sluiten zich daarbij aan. Dat zegt natuurlijk lang niet alles, wie weet is hij over vijftig jaar vergeten en verdwenen in de zwarte rug van de tijd. Maar zolang ik nog geen slecht werk van Marias heb gelezen, zal ik hier op Boekmeter flink reclame blijven maken.

avatar van eRCee
3,5
eRCee schreef:
Javier Marias wordt gezien als een van de belangrijkste Spaanstalige schrijvers van dit moment. Dat zal wel terecht zijn; ik ben sowieso geen groot fan van deze literatuur. Ook dit boek laat mij met een vreemd gevoel achter. Zo weinig te zeggen hebben en het dan ook doen. Bijzonder.

Oei, had ik dit maar nooit geschreven. Op tweederde van de 'Jouw gezicht morgen'-trilogie weet ik wel beter. Dit wordt een herlezing.

avatar van dutch2.0
5,0
eRCee schreef:
(quote)

Oei, had ik dit maar nooit geschreven. Op tweederde van de 'Jouw gezicht morgen'-trilogie weet ik wel beter. Dit wordt een herlezing.



Maar dan zou ik van tevoren wel Aller zielen lezen. Is iets minder dan zijn andere werk, maar maakt deze wel begrijpelijker.

avatar van eRCee
3,5
Ah, goeie tip, ga ik zeker doen.

avatar van eRCee
3,5
Eigenlijk ben ik het helemaal niet zo erg oneens met de eRCee van 24 juli 2009. Bij herlezing gaat mijn beoordeling een halve ster omhoog maar daar blijft het dan ook bij.

De zwarte rug van de tijd is zonder twijfel het meest vreemde boek van Javier Marías en zelfs wel een van de vreemdste boeken die ik ken. Feit en fictie vermengen zich terwijl de verteller expliciet zegt dat dit juist niet gebeurt. Wat eerst onthullend lijkt blijkt later eerder verhullend te zijn. Zelfs de simpele vraag of Aller zielen nu een sleutelroman is of niet wordt niet eenduidig beantwoord. De zwarte rug van de tijd is een metaroman zonder absurditeiten of ingewikkelde constructies, waar de lezer op meticuleuze wijze om de tuin wordt geleidt, voortdurend. Tegen het einde roept de schrijver zichzelf min of meer uit tot de vierde koning van Redonda en op dat punt twijfel je aan alles.

Het helpt wel om wat meer kennis te hebben van het oeuvre van Marías bij aanvang want de thema's die langskomen zijn herkenbaar en geven enig houvast. De dood is zo'n thema, herinneren en vergeten, de tijd. Wat ik toch wel mis bij dit boek is echter een rode draad, een narratief kader dat het allemaal bij elkaar houdt en waardoor je ook spanning kan ervaren. Over halfweg zakt De zwarte rug van de tijd zelfs serieus in qua leesinteresse, om pas de laatste tien pagina's weer echt op te leven. Maar het is een ingenieus en uniek boek, zonder twijfel.

Dat je dit echter kan zien als het beste werk uit het oeuvre van Marías is niet te vatten. Hier gaat mijn favoriete uitspraak op van Toergenjev: "De mens kan alles begrijpen - ethertrillingen en wat er op de zon gebeurt; maar dat een ander mens anders zijn neus kan snuiten dan hijzelf, dat gaat zijn begrip te boven."

Gast
geplaatst: vandaag om 12:19 uur

geplaatst: vandaag om 12:19 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.