menu

Tu Rostro Mañana: 1. Fiebre y Lanza - Javier Marías (2002)

Alternatieve titel: Jouw Gezicht Morgen: 1. Koorts en Lans

mijn stem
3,88 (16)
16 stemmen

Spaans
Spionage

397 pagina's
Eerste druk: Alfaguara, Madrid (Spanje)

In dit eerste deel van de trilogie 'Tu Rostro Mañana' raakt de Spanjaard Deza betrokken bij een Engelse contra-spionage dienst (onderdeel van MI6), opgericht in WO II om Duitse infiltranten te ontmaskeren. Een vriend uit de tijd dat hij doceerde aan het All Souls College in Oxford is de respectabele Wheeler, hoogleraar in ruste. Deze maakt hem ervan bewust dat hij de gave heeft te kunnen voorspellen wie loyaal blijft en wie zich als verrader zal ontpoppen.

zoeken in:
avatar van eRCee
4,5
Het zou me verbazen als ik dit jaar een beter boek lees dan Koorts en lans van Javier Marías. En het mooiste is dat het gaat om het eerste deel uit een trilogie, dus dat belooft nog wat.

Eerder las ik van Marías alleen De zwarte rug van de tijd, het boek dat gepubliceerd werd voor Koorts en lans. Daar raakte ik nooit echt in; de lange zinnen en het ontbreken van een noemenswaardig verhaal leidden ertoe dat het een kleine worsteling werd om het boek überhaupt uit te krijgen. Met dezelfde ingrediënten ligt de situatie voor Koorts en lans echter geheel anders. Eerst en vooral is het boek pakkend. Nog steeds zijn er lange zinnen, langer nog denk ik, maar deze zinnen kapselen in en lokken je, verleiden je om koortsachtig verder te lezen, zodat het moeilijker wordt om het boek weg te leggen dan om gewoon door te lezen, ook als dat eigenlijk niet echt uitkomt (zoals het ook de hoofdpersoon in de roman overkomt, als hij in het holst van de nacht een deel van de geschiedenis van de Spaanse Burgeroorlog uitpluist). Het ritme van de zinnen, de zinsbouw en de woordkeuze, soms expliciet benoemd met alternatieven erbij, van Javier Marías zijn werkelijk fenomenaal. Net als bijvoorbeeld Joyce en Saramago hanteert Marías de opsomming als stijlmiddel, maar bij de spanjaard gebeurt dat mijns inziens op de meest zuivere wijze, het maakt namelijk het vertelde duidelijker, preciezer. Daarnaast correspondeert het met de inhoud, die voor zo'n groot deel gaat over vertellen en spreken, over taal, over herinneren en weergeven.

Ook in Koorts en lans gebeurt uiteindelijk niet veel. Er zijn wat vage spionage-verrichtingen, maar deze lijn is vooral een kapstok voor lang uitgesponnen dialogen, en voegt daar overigens, het moet gezegd, net de nodige spanning en mysterie aan toe. Daarnaast weet Marías inhoudelijk te boeien met de thema's die ik hierboven al noemde, en nog een aantal uitstapjes, bijvoorbeeld over de tendens om misdaden en kwaadaardigheden als interessant te beschouwen. De overkoepelende gedachte achter de trilogie is de vraag in hoeverre het mogelijk is om de ander werkelijk te kennen, achter diens drijfveren te komen en z'n handelswijze te kunnen duiden en voorspellen (vandaar de intrigerende titel Jouw gezicht morgen). Genoeg stof voor nog twee delen, daar twijfel ik niet aan.

Koorts en lans is een superieur boek, ver verheven boven de hoge stapels boeken die de meeste boekwinkels domineren (al 350.000 verkocht!, van de schrijver van ...!, boek van de maand van DWDD! enz. enz.). Wat een allure, wat een eruditie, wat een visie. Het enige wat een beetje ontbreekt voor mij is emotie, bijvoorbeeld in de zin van persoonlijke betrokkenheid met de personages, en dat houdt me (voorlopig althans) net af van de vierenhalf sterren. Maar meer van dit, por favor!

avatar van psyche
4,0
psyche (crew)
eRCee schreef:
Het zou me verbazen als ik dit jaar een beter boek lees dan Koorts en lans van Javier Marías. En het mooiste is dat het gaat om het eerste deel uit een trilogie, dus dat belooft nog wat.


Maar meer van dit, por favor!


Jij zult een boek m.i. niet snel met 4* belonen, ik kan niet anders dan het reserveren bij de bibliotheek ...
Bij lange zinnen moet ik ook meteen denken aan Saramago in mijn top 10.
Ik ben heel benieuwd.

avatar van eRCee
4,5
Vier sterren doet het boek een beetje tekort, was ik krantenrecensent geweest dan had ik zondermeer vijf sterren gegeven. Kwalitatief is dat het waard, echter bij mijn persoonlijke waardering laat ik de mate waarin een boek me 'raakt' erg zwaar doorwegen, vandaar.
Ben zelf van plan de hele trilogie gewoon aan te schaffen (dat doe ik niet vaak, ik koop maar weinig boeken en zeker niet nieuw).

Ik ga nog even een stukje citeren, een stuk dat de stijl goed weergeeft en daarnaast ook nog eens bijzonder grappig is:

Dat is het illusoire idee van de romanschrijvers die hun diverse, immense boekwerken vol avonturen en buitensporige uitweidingen op de markt brengen, zoals jullie Cervantes en Balzac, Tolstoj en Proust, of die vervelende man in viervoud van 'Alexandria' die zo in de mode was, of onze Tolkien uit Oxford (hij was wél Zuid-Afrikaan van geboorte, wist je dat?), hoe vaak ben ik hem niet tegengekomen in Merton College of heb ik hem tegen het vallen van de avond met Clive Lewis iets zien drinken in The Eagle & Child terwijl niemand van ons vermoedde wat er zou gebeuren met zijn drie destijds zo excentrieke afleveringen, hij nog minder dan wij, zijn uiterst sceptische collega's; en ook dat van die onstuimige dichters die zoveel in hun bedrieglijke regels stoppen en ze dermate indikken dat ze korter lijken, zoals Rilke en Eliot, of vroeger Whitman en Milton en daarvoor jullie grote Manrique; en dat van de dramaturgen die willen dat hun toeschouwers vier of vijf uur lang op hun stoel blijven zitten, zoals Shakespeare zelf deed met 'Hamlet' en 'Hendrik IV'; natuurlijk was het in zijn tijd normaal dat velen bleven staan en doodleuk het theater in- en uitliepen, zo vaak ze maar wilden; ook dat van de kroniekschrijvers en dagboekschrijvers en memoireschrijvers zoals Saint-Simon, Casanova, jullie Inca Garcilaso, jullie Bernal Diaz of onze illustere Pepys, die er nooit genoeg van krijgen als maniakken vellen vol te pennen; en dat van essayisten zoals de onvergelijkelijke Montaigne of zoals ikzelf (waarbij ik je smeek de onmetelijke verschillen in aanmerking te nemen), dat stellen we ons argeloos voor terwijl we schrijven, dat iemand het wonderbaarlijke geduld zal hebben om alles te slikken wat we hem willen vertellen over Hendrik de Zeevaarder, stel je eens voor wat een waanzin, mijn laatste boek over hem telt bijna vijfhonderd bladzijden, een onbeleefdheid, een schande. Heb je het overigens al gelezen?

avatar van eRCee
4,5
Deze trilogie houdt me nog steeds bezig, en ik kijk enorm uit naar deel drie. In jaren heb ik niet zoiets gelezen. Daarom deel 1 nu toch echt verhoogd naar 4,5 sterren.

3,5
Een zodanig stroperig werk kan natuurlijk niet zonder ellenlange review...

Ik ben absoluut geïntrigeerd door Marías, maar houd vooralsnog wel een dubbel gevoel over. Marías excelleert in zijn karakterbeschouwingen, zowel die van de hoofdpersonages als van de mensen die zij beroepshalve analyseren. De hoofdpersoon, een voormalig universitair docent, krijgt vanwege zijn gave om karakters te doorgronden een bijzondere spionagefunctie. Hij is enkel bezig mensen te ‘lezen’, door het bekijken van videomateriaal, of het observeren van gesprekken en verhoren, om daarna verslag uit te brengen over hun karakters. Dit doet hij natuurlijk uitmuntend: zo welbespraakt en erudiet als de gehele roman is, zo vlijmscherp is ook onze hoofdpersoon in zijn analyses van andere karakters.

De gedachtestroom van onze hoofdpersoon wordt door Marías om tot allerlei beschouwingen te komen over de mogelijkheid om de ander en jezelf te kennen, om ook de wreedheid te beschrijven waarmee het verleden als sneeuw voor de zon verdwijnt, door nieuwe ontwikkelingen anders gekleurd wordt, en dus nauwelijks gekend kan worden, en het onvermogen van de mens om consistent de wereld te zien zoals die is en zoals die geweest is.
Hij beschrijft in feite de waterscheiding die bestaat tussen het heden en morgen, of tussen het verleden en heden, of tussen jou en de ander, en de gevolgen die dit heeft: het licht op het ene is niet gelijk aan dat op het andere; wat onbeduidend is op dit moment wordt belangrijk op een ander moment; jouw perspectief op de wereld is fundamenteel verschillend van dat van de ander. Marías weet dit bij vlagen op prachtige wijze te vangen met rijke beschrijvingen. Eigenlijk is hij cynisch over elk van de situaties, waarmee hij lijkt te betogen dat het vele giswerk dat we doen om te proberen het Andere te begrijpen of te kennen uiteindelijk zinloos is. “Het is een vloek, het heden, het laat ons vrijwel niets zien of appreciëren.”

Het recept dus voor iets zeer moois, dat staat buiten kijf. Maar helaas, zelden heeft een auteur een zo saai boek geschreven over een potentieel zo spannend plot en met zo’n rijkdom aan inzichten. Een spannend verhaal over allerlei spionageactiviteiten is sowieso niet aan de orde; de eerder beschreven taak van onze hoofdpersoon is werkelijk alle actie die plaatsvindt in de gehele roman. Of het moet al het op- en aflopen van de trap zijn in het huis van zijn ‘mentor’, het maken van vlekken (bovenaan diezelfde trap), of het afzeiken van andere gasten tijdens een soirée. Met alle bijhorende gedachten natuurlijk. Erg vermakelijk soms, maar meeslepend wordt het allerminst, en dat komt bovendien door de precieze maar trage schrijfstijl.

In alle eruditie verdrinkt Marías in zijn eigen beschouwingen, die zo ingewikkeld zijn opgeschreven dat men deze al drie keer moet lezen voordat ze worden begrepen. Er is bijvoorbeeld een overvloed aan passages over de Spaanse Burgeroorlog, en dan niet de spannende verhalen, maar enkel die van de verschillende spionagenetwerken die elkaar bestreden en een wirwar van personages. Dit alles vervolgens in zulke complexe zinnen opgeschreven dat, als men al in staat is om alle intriges uit elkaar te houden, men alsnog wordt afgestoten door Mariás’ halve pagina’s lange zinnen. En dan heeft hij bij alle feiten nog eens de onbedaarlijke behoefte om een eigen gedachte toe te voegen, hoe curieus hij iets vindt, of wat dit weer zegt over de psyche van de mens.

Emotie is dan ook spaarzaam; de uitweidende schrijfstijl is zeer theoretisch en droog van aard. Bovendien belet het de lezer regelmatig van het volgen van Marías’ betoog, dat door vele complexe bijzinnen (al dan niet tussen haakjes of – ook regelmatig – gedachtenstreepjes) met andere zinsstructuur vaak verstoord wordt. En dat kan toch niet de bedoeling zijn. Ik werd geregeld gedwongen terug te lezen, maar moest dan vaak zeker een halve pagina terug voordat ik het begin van de zin had gevonden. Ook kwam het maar al te vaak voor dat bij het hernemen van het boek ik nauwelijks nog wist waar het op dat moment over ging.

Soms lijkt Mariás zich echter bewust van deze complexiteit. Bovendien is het onderdeel van een trilogie, en aangezien ik pas halverwege deze roman doorkreeg waar hij heen wil (en dat is toch een razend interessante thematiek!), ben ik toch wel benieuwd naar een volgend deel.

avatar van psyche
4,0
psyche (crew)
Nieuwsgierig naar wat niet verteld wordt

“Koorts en lans” is het eerste deel van de trilogie “Jouw gezicht morgen”. Een prachtige en intrigerende titel waarbij ik om te beginnen deze regels op pagina 166 citeer: hoe is het mogelijk dat ik vandaag niet in staat ben jouw gezicht morgen te kennen, het gelaat dat al aanwezig is te ontstaan onder wat je laat zien of onder het masker dat je draagt, het gelaat dat je me alleen zult tonen wanneer ik het niet verwacht?

“Koorts en lans” heeft de bekende lange zinnen van Javier Marías in zich, het is een kunst deze vloeiend te laten lopen waarbij ik ze het meest geslaagd vind als ze meanderende gedachten van hoofdpersoon Jaíme Deza volgen.
Echter, soms zijn ze voor mij vrijwel onleesbaar omdat er amper een touw aan vast te knopen is, bijvoorbeeld de pagina’s waar Jaime Deza in de werkkamer van zijn gastheer Peter Wheeler bijna manisch op zoek gaat naar boeken die meer duidelijkheid verschaffen over de dood van Andrés Nin Pérez, ondertussen verandert de werkkamer in een chaos. Wel leesbaar is het opgeroepen beeld van de rondslingerende truffels, bonbons, drankjes, volle asbakken, vlekken die Jaime in ondertussen in boeken achterlaat; onleesbaar is de beschreven informatie die Jaíme in zijn totaliteit in de boeken tegenkomt. Geen idee waarom JM dit zo doet, wellicht voor de volledigheid; hij is hier wat mij betreft doorgeslagen. JM heeft naar mijn smaak sowieso de neiging allerlei auteurs en/of hun werk onnodig op te sommen.
Wel weer grappig vind ik dat Jaíme al zoekend op het spoor komt van detectives, griezelromans in de logeerkamer naar de boeken van Ian Fleming over James Bond. Gastheer Wheeler is hier stilletjes verzot op. Flemings spionage serie heeft hier een duidelijke functie zonder dat het wéer onleesbaar wordt.

Hiernaast zijn er mij ontroerende gedeelten, ik denk aan de oom van Jaíme; diens foto bewaard in een doosje, ingepakt in een satijnen doekje, hoe Jaímes moeder als oudste van acht broertjes en zusjes naar hem zocht. De passages maken op een andere manier dan de hiervoor genoemde zoektocht in de werkkamer van Wheeler duidelijk wat tijdens de Spaanse burgeroorlog gebeurde. Even ontroerend en zeer krachtig zijn de passages aan het eind van deel 1 Koorts: het gesprek van Jaíme en zijn vader over aandacht die ‘onvergeeflijken’ tegenwoordig ten deel valt, aandacht die ze volgens de vader niet behoren te krijgen. Zelfs geen wraak. Met name vind ik het krachtig in de context van de geschiedens van Jaímes vader, wat een man.

In deel 2 Lans: gaat Jaíme onder andere na tussenkomst van Wheeler voor de persoon Tupra werken; hoewel mysterieus en geheimzinnig werk met zeker een onderhuidse spanning worden het allerminst James Bond achtige toestanden. Nuances in taal, (non)verbale communicatie, het o zo makkelijk vervliegen van uitgesproken woorden in dezelfde taal, hoe belangrijk ze ook zijn, elkaar juist verstaan, nog gecompliceerder als het om verschillende talen en tolken gaat; het komt allemaal ruim aan de orde. Interessant maar soms is de eruditie waarmee dit gepaard gaat m.i. op het snobistische af, bijvoorbeeld als de van oorsprong Spaanse Jaíme Lady Diana Spencer aanhaalt met haar erbarmelijke Engels vol fouten en de schrijver Graham Greene met zijn uitstekende Engels.

Evengoed wil ik ‘natuurlijk’ het volgende deel van de trilogie lezen, nieuwsgierig naar wat veel meer ‘onbesproken’ blijft maar niet voor niets tussen de regels doorsijpelt: Jaímes op de klippen gelopen huwelijk met Luisa. Mooi typerend de gedeelde korte lach tussen de ex-geliefden en gaandeweg het uitblijven ervan als graadmeter van hun relatie. Heeft Jaíme iets niet opgemerkt, iets gemist of geweigerd onder ogen te zien; uitgerekend hij die de gave heeft mensen te doorzien, dingen die ze vaak niet in staat zijn bij zichzelf te op te merken? Ik ben benieuwd naar Luisa’s gezicht morgen. En naar dat van gisteren trouwens ook.

avatar van eRCee
4,5
Luisa komt pas in deel 3 echt om de hoek kijken, ik waarschuw je maar vast. Bereid je voor op de langste toiletscene in de moderne én klassieke literatuur (deel 2).

avatar van psyche
4,0
psyche (crew)
eRCee schreef:
Luisa komt pas in deel 3 echt om de hoek kijken, ik waarschuw je maar vast. Bereid je voor op de langste toiletscene in de moderne én klassieke literatuur (deel 2).


Ik kan wachten, er is meer onbesproken. Ik ga er niet van uit dat Luisa bij hem aanbelt aan het eind van “Koorts en lans”, integendeel.

avatar van dreambrotherjb
Het volledige drieluik vandaag op de kop kunnen tikken op een boekenmarkt, in prima staat... Voor slechts 7 (!) euro.

Nu nog hopen dat het me bevalt

avatar van psyche
4,0
psyche (crew)
dreambrotherjb schreef:
Het volledige drieluik vandaag op de kop kunnen tikken op een boekenmarkt, in prima staat... Voor slechts 7 (!) euro.

Nu nog hopen dat het me bevalt


Wow! Dat is een goede deal!
Veel leesplezier

avatar van stefan dias
3,0
Ik ben 300 bladzijden ver. Nog meer dan 1000 te gaan…
Vraagje: de trilogie in één ruk (nu ja in heel veel rukjes over een maand of 2 uitgestreken) uitlezen?
Of kan ik tussen de aparte delen nog wel even iets anders (luchtiger) lezen?

avatar van eRCee
4,5
Ik zou tussendoor iets anders lezen. De delen zijn ook uitgekomen met tussenpozen van jaren.

avatar van Luka Doncic
3,0
Koorts en lans: vreemd abstract boek. Een man in limbo, buiten zijn huwelijk gesteld en als Spanjaard in Londen op vreemd terrein, lijkt een wat geïsoleerd bestaan te leiden. UIteindelijk wordt hij geëngageerd als spion, of daar lijkt het toch op. Ook hier weer vrij abstracte (non)acties: de man doet eigenlijk niets anders dan observeren. Op die observaties bouwt hij dan een aantal veronderstellingen (zoals een schrijver doet) die uit een eerste soort 'proef' vrij accuraat (b)lijken te zijn. Maar uiteindelijk weet hij dat natuurlijk nooit. Of die verregaande interpretaties ergens steek houden. Hij stelt zich ook vragen bij de zin en het doel ervan. Ik weet niet meer hoe hij het precies zelf omschreef, maar het was iets in de trant van 'soms doet men iets uit gewoonte, omdat het altijd al zo gedaan werd, en doet men maar gewoon voort, zonder zich ooit af te vragen of het wel nog zin heeft.' De enige concrete feiten zijn flashbacks, mijmeringen bij de 'Spanish war', Spaanse burgeroorlog, waar ikzelf niet zo veel van afweet, eerlijk gezegd. Buiten dat de fascisten 'm gewonnen hebben, uiteraard.
Bij momenten, boeiend, vreemd, intrigerend, heel interessant, maar bij momenten ook gewoon saai. En op de duur ook irritant. Met name de vorm van schrijven, verwoorden, formuleren, op papier zetten, het eraan toevertrouwen, bedenken, fantaseren, het weergeven van gedachten met ettelijke synoniemen, nagenoeg dezelfde omschrijvingen, herhalingen, woorden met gelijke betekenis, of nagenoeg dezelfde betekenis, met een kleine nuance, een minieme shift, vanuit lichtes andere hoek bekeken, en dat zo hele bladzijden, pagina's, papierkantjes lang, voortdurend voortkabbelend, doordrammend, verder malend, voortslepend, tot het dus gaat irriteren, ergeren, op de zenuwen werken, tegen de haren in wrijven, wrevel wekken, mijn geduld op de proef stellen. Zoiets dus. Te veel van het goede. Dat wel.

avatar van Luka Doncic
3,0
eRCee schreef:
Daarnaast weet Marías inhoudelijk te boeien met de thema's die ik hierboven al noemde, en nog een aantal uitstapjes, bijvoorbeeld over de tendens om misdaden en kwaadaardigheden als interessant te beschouwen..


Ja, die overweging van zijn vader om misdadigers en verraders niet het genoegen van de aandacht te gunnen vond ik ook heel verfrissend en vooral bovenstaande gedachte. Al die films, series en docu's over de ziekste geesten… bah… ook niet aan mij besteed.

Gast
geplaatst: vandaag om 08:50 uur

geplaatst: vandaag om 08:50 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.