Also Sprach Zarathustra: Ein Buch für Alle und Keinen - Friedrich Nietzsche (1885)

Nog nooit integraal gelezen, enkel willekeurige fragmenten. Ik heb er heel lang mijn nicknames uitgehaald voor msn (zoals 'Noordenwind ben ik voor rijpe vijgen', een prachtig, uit zijn context gerukt, citaat ).

Van degenen die hierop gestemd hebben en waarbij ik ervan uit mag gaan dat ze dit werk wel helemaal gelezen hebben, lees ik heel graag een (uitgebreid) verslag.
Vertel ons alles!

Prachtig, prachtig, prachtig...

Zoals Nietzsche dit boek bestempelde als zijnde een boek voor iedereen en voor niemand, zo valt er alles en niets over te vertellen.

Wie aan dit boek begint (of überhaupt iets van de beste man wil lezen) moet zich goed realiseren dat Nietzsche geenszins valt in te delen in de gangbare filosofie zoals die al eeuwen werd en wordt bedreven door bijvoorbeeld een Plato, een Descartes, een Kant. Nietzsche biedt geen mooi verpakte waarheden, geen antwoord op de vraag van het bestaan. Wat hij wel doet is de wereld op een feilloze manier een spiegel voorhouden en eenieder die hem leest onderdompelen in zijn weergalloze stijl; soms poëtisch, soms meeslepend, maar altijd krachtig.

Also Sprach Zarathustra is het werk waarin Nietzsche vrijwel al zijn ideeën en thema's samen laat komen, vandaar dat het ook over het algemeen wordt beschouwd als zijn magnum opus. Zijn aanklacht tegen de slavenmoraal, de zinloosheid van abstracties als Goed en Kwaad, zijn ideaal van de Übermensch en zijn liefde voor de Kunst: alles zit erin. Het is vervolgens aan de lezer om te kiezen wat hij/zij eruit haalt. De thema's worden namelijk niet kant en klaar geprestenteerd, Nietzsche lijkt het concept 'concreet' te schuwen. In plaats daarvan giet hij ze in een groots, haast episch aanvoelend verhaal dat overloopt van prachtige zinnen, wijze woorden, schitterende passages.

Een kenmerk van stukken die over Nietzsche zijn geschreven is dat je er vaak helemaal niets wijzer van wordt, dat zal ongetwijfeld ook voor deze post gelden . De beste manier om wijzer van Nietzsche te worden, is door hem zelf te lezen. Also Sprach Zarathustra is stylistisch gezien het beste boek om mee te beginnen, het is het grootste en meest poëtische dat hij ooit heeft geschreven. Het meest toegankelijke werk is het allerminst, desalniettemin voor diegene die het aandurft een uitstekend raam van waaruit je een stukje van al zijn filosofieën kunt bekijken.

Slechts één passage te citeren doet meteen de vele honderden die het boek rijk is schromelijk te kort, maar ik kan het niet laten:

En hier eindigde Zarathoestra's eerste rede, die men ook 'de voorrede' noemt: want op dit punt onderbrak hem het geschreeuw en gelach van de menigte. 'Geef ons deze laatste mens, o Zarathoestra' - zo riepen zij - 'breng ons deze laatste mens. Dan schenken wij u de Uebermensch.' En al het volk joelde en klakte met de tong. Zarathoestra echter werd treurig en sprak tot zijn hart:
'Zij verstaan mij niet: ik ben niet de mond voor deze oren.
Te lang reeds leefde ik in het gebergte, te veel luisterde ik naar beken en bomen; nu is mijn spreken als dat van een geitenherder voor hen.
Onbewogen is mijn ziel en klaar als het gebergte in de morgen. Maar zij menen dat ik koud ben en een spotter vol gruwelijk bespotten.
En nu zien zij mij aan en lachen: en terwijl zij lachen, haten zij mij nog. IJs is in hun lachen.'

5*.

Ik ben zelf tot halverwege dit boek gekomen en heb hem toen maar weggelegd. Er stonden wel aardige ideeen in - ook wel onaardige trouwens - maar ik vind dat Nietzsche hierover veel te veel in het vage blijft. Zo wordt het hele concept van de ubermensch nooit uitgewerkt. Is de ubermensch het wezen dat evolutionair volgt op de mens? Is het de Germaanse mens? De vergeestelijkte mens?

Ik had al eerder een ander werk van Nietzsche gelezen (Zur Genealogie der Moral) maar daarin vond ik hem veel duidelijker (al was ik het niet altijd met hem eens). Zarathustra is voor mij teveel een orakel: soms boeiend om te lezen maar vooral lastig te begrijpen en op honderd manieren te interpreteren.

Wel ben ik het met Dionysos eens dat Nietzsche een zeer bekwaam schrijver is (wel weer jammer van dat citaat trouwens, dat redelijk poetisch is maar niets zegt over Nietzsches filosofie maar meer een soort Calimerogevoel uitstraalt). Maar een mooi geschreven boek waar ik nauwelijks iets van begrijp is niet echt aan mij besteed.

Ik denk trouwens dat iemand die nog nooit iets van Nietzsche heeft gelezen (en eigenlijk geldt dit voor het lezen van de meeste filosofen) zich beter eerst met secundaire literatuur kan bezighouden dan met de boeken van Nietzsche zelf.

Also sprach Dutch2

Kort gezegd is de Übermensch de mens die waarlijk vrij is, los van alle moraal. Inderdaad wordt dit vaak uitgelegd als de volgende evolutionaire stap (Nietzsche zelf zei dat de mens in zijn huidige staat een 'ziek wezen' is). Met de Germaanse mens heeft het niets te maken, dat is een misvatting voortvloeiend uit het besmetten van Nietzsche door de nazi's met hun ideologie (Untermensch e.d.).



Het zegt inderdaad niet veel over zijn filosofie (voor zover je zijn ideeën onder filosofie kan scharen, maar dat is een andere discussie), des te meer over de persoon Nietzsche IMO. Zij verstaan mij niet: ik ben niet de mond voor deze oren; korter kon de man zichzelf niet samenvatten. En toch: alle ideeën van een groot denker zeggen vooral heel veel over die denker zelf. Dat is wel iets dat Nietzsche met andere filosofen gemeen heeft.



Dat denk ik niet, zijn werk is op zóveel manieren uit te leggen. In een artikel dat ik een tijd geleden las stond een citaat van Kurt Tucholsky: Zeg me wat je nodig hebt, en ik zal je daarvoor een Nietzsche-citaat bezorgen.

Dus, je kan beter dit magische boek nog maar eens lezen .

Nou, in Der Genealogie der Moral staan wel degelijk uitspraken die geen verdere besmetting van de nazi's meer nodig hebben (over aristocratische rassen, blonde veroveraars etc). Dus daarom vroeg ik mij af of die ubermensch daar misschien ook iets mee te maken heeft. In Zarathustra zelf wordt dat verder nooit duidelijk.


Misschien als ik door die stapel van 10.000 nog te lezen boeken heen ben

Mooi boek, maar uiteindelijk heel leeg.

Lees je secundaire literatuur over zwemmen? Of plons je liever plompverloren tussen de kikkerdril? Het is een keuze: zelf gooi ik me liever in het water, en lees ik later wat die anderen beleefden tijdens het waterplenzen.

Feit is: Nietzsche was ongeloofelijk gul met dit boek. Het boek is - gelukkig maar - geen gesloten entiteit, maar bevat scherpe (zie Dionysos, die verwoordde het beter), kristalheldere, puntige aforismen en beelden Zo herinner ik me een passage waarin Nietzsche schrijft over de onmacht van de mens ten opzichte van de kruinen van de bomen: de mens wrikt aan een boom, de kruin blijft quasi onbewogen. De wind blaast zachtjes en daar gaat de kruin reeds aan het heen- en weerdeinen. Dat is een messcherpe metafoor, zonder meer. En het boek gulpt dat soort zinnen eindeloos op.

Nietzsche is gul in de zin dat hij zijn lezer het vrije pad schenkt, Also sprach ... vormt niet echt geen geheel. De lezer kan er zelf mee aan de slag, kan met één zin in het geestelijk timmerwerk in de weer gaan. Bij een Hegel ligt dat helemaal anders. Die duwt je genadeloos in één richting - de richting van zijn denksysteem. Nietzsche ijvert voor geen systeem, wil de mensen laten denken voor zichzelf

Nou, meestal plons ik liever zelf in het water, vooral ook omdat ik zwemles heb gehad

Maar gaat het om het overzwemmen van een oceaan of een gevaarlijk stromende rivier, dan lees ik liever eerst de ervaringen van deskundigen op dat gebied, voordat ik me er zelf aan waag.

Maar goed, wat voor mij een gevaarlijk stromende rivier is kan voor iemand anders een met kikkerdril gevuld slootje zijn. Sommigen zijn nu eenmaal behendiger zwemmers dan anderen.

[quote]dutch2 schreef:
Maar een mooi geschreven boek waar ik nauwelijks iets van begrijp is niet echt aan mij besteed.quote]

aan mij wel, ik ga dit zo hard lezen

Het grootste dat er ooit op aarde is verschenen, volgens Nietzsche zelf dan. Wat een waanzin.

Sowieso is het boek al lastig om door te komen. De redelijk op zichzelf staande spreuken, het gebrek aan ontwikkeling en de vele herhaling zijn hierin waarschijnlijk de grootste boosdoeners.
Maar goed, dat is een filosofisch werk nog wel te vergeven. Juist inhoudelijk faalt Also Sprach Zarathustra echter. Vooral Nietzsches heilige geloof in de Uebermensch is lachwekkend, ja bijna zielig. Ik begrijp werkelijk niet waarop hij de irrationele veronderstelling als zou de mens zich voorgoed kunnen verheffen boven zichzelf baseert. Dostojewski, dat moet zo'n beetje de tegenpool zijn van Nietzsche, beschrijft in Schuld en Boete al prachtig waar de grenzeloze arrogantie van de mens die zich stelt boven goed en kwaad toe leidt: Raskolnikow acht zich een ubermensch en... valt ten prooi aan het geweten!
Over het oneindig vage principe van de 'ewige Wiederkehr' kan ik verder kort zijn: deze conceptie is voor mij volkomen waardeloos (om de woorden van inleider H. Marsman even te gebruiken).

Los van dat ik het vrijwel nooit eens ben met Nietzsche/Zarathustra vind ik zijn ge-orakel ook nogal gemakkelijk. Hij draait oude waarheden om en meent ondertussen zelf de waarheid in pacht te hebben. In spitse spreuken drijft hij met van alles de spot, zonder verder enige bewijsvoering aan te dragen. Het is preken voor eigen parochie.
Daarbij pretendeert hij de oude waarden (naastenliefde, medelijden, nederigheid) te ontkrachten terwijl hij alleen ingaat op de menselijke misinterpretatie er van. Echter, dat kan natuurlijk nooit afbreuk doen aan de waarden zelf. Zijn hele kruistocht tegen het christendom (overigens plagieert hij de bijbel behoorlijk) is vooral veel geschreeuw en weinig wol.

Toch heeft het werk wel iets. De opzet is origineel en bijzonder: het doet denken aan een weliswaar anti-religieus maar niettemin heilig boek. Het archaische taalgebruik vond ik ook erg passend. De mix tussen een literair bouwsel en een filosofische vertelling is zowel kracht als zwakte van Also Sprach Zarathustra. Een voorbeeld van die kracht zijn de passages met een wat verhalender karakter, neem die over de koorddanser of de 'hogere mensen'.
Zelfs het personage Zarathustra kan ik wel waarderen. Hoewel ik weinig heil zie in zijn boodschap is het toch eigenlijk wel een grappig kereltje.

Tenslotte dan maar een beoordeling. Een ding staat vast: dit is zo'n boek dat ik liever gelezen wilde hebben dan het te lezen. 2,5*

Ai, ai, ai... .

Wat nou, ai, ai, ai?

Het deed me een beetje pijn, allemaal .

Ten eerste, Nietzsche beweert nooit de waarheid in pacht te hebben. Dat is immers waar hij praktisch zijn gehele academische leven aan heeft gewijd: het ontkennen van De Waarheid. Wat Zarathustra feitelijk slechts doet is zijn toehoorders een spiegel voorhouden, c'est tout. Het is juist de fout van de mensen dat zij waarheid zoeken in Zarathustra's woorden en alles definiëren naar hun ééndimensionale maatstaven van goed en slecht.

Ten tweede zag Nietzsche het absoluut niet als zijn taak om zich met enige vorm van bewijsvoering of argumentatie bezig te houden ("wat heb ik met argumenten te maken?" is een overbekende uitspraak van hem), dat is ook helemaal niet waar zijn denken om draait. Nietzsches strijd tegen De Waarheid had tot inherent gevolg dat hij aan de fundamenten van de Westerse filosofie schudde. Want wat is filosofie anders dan een stijve, rationele zoektocht naar de absolute waarheden in het menselijk bestaan? Aangezien Nietzsche niet in iets dergelijks geloofde en andere filosofen hierop afrekende, zou het onzinnig zijn geweest als hij zichzelf binnen de context van absolute waarheden zou hebben begeven.

Wat men zich IMO goed moet beseffen is dat Friedrich Nietzsche, en in het bijzonder dit Also Sprach Zarathustra, geenszins onvoorwaardelijk in de tradities van de filosofie te plaatsen zijn en derhalve ook niet als zodanig benaderd kunnen worden, d.w.z. logisch opgebouwde betogen die een werkelijkheid trachten te verwoorden. Nietzsche speelt met taal; hij bewijst niets, beredeneert niets. Dit boek grenst daarom meer aan het kunstzinnige dan aan iets anders.

Interessant. Het is misschien een beetje een voor de hand liggende, en wellicht zelfs flauwe vraag, maar ik ben vooral heel benieuwd hoe we Nietzsche dan wel moeten beoordelen. Ik heb me laatst ook enigszins in Nietzsche verdiept, en wat jij hier zegt, Dionysos, is wel een beetje de strekking denk ik van wat ik er verder ook over gehoord heb. Maar als zijn 'punt' (voor de zekerheid maar tussen aanhalingstekens) is, dat we altijd veel te veel hebben gezocht naar waarheid en gedacht hebben in termen van goed en kwaad, dan heeft hij nog steeds 'een' opvatting over de werkelijkheid.

Een ander begrip dat hij gebruikt, is 'panta rei': alles beweegt, niets is hetzelfde als voorheen. Maar volgens mij is dat evengoed een visie, een idee over de werkelijkheid als vele andere. Een lezing die ik onlangs over Nietzsche hoorde, betoogde ook dat Nietzsche zich zelfs aan dit soort argumenten probeert te onttrekken, en daarboven wil staan. Het kon mij echter niet compleet overtuigen, hoe graag ik ook wilde.

Beweren zal hij het allicht niet, maar hij gedraagt zich wel zo. Hij stelt zich letterlijk boven alles en iedereen (op z'n berg), veegt vervolgens met anderen de vloer aan en de enige die nooit faalt, waar iedereen met ontzag naar moet luisteren is Zarathoestra, alias Nietzsche zelf. Hij houdt dus geen spiegel voor; hij bekritiseert, bestrijdt en breekt af.


Dat ontken ik, en wel op twee manieren. Ten eerste laat Zarathoestra binnen het boek geen enkele ruimte voor andere opvattingen: hij doet daarmee zelf een absolute waarheidsclaim. Ten tweede zijn de maatstaven 'goed' en 'slecht' mijns inziens zeer valide, iets wat Nietzsche ontkent (en waarbij hij dus meent de waarheid in pacht te hebben).


Daar val ik hem dan op aan. Zijn stellingen roepen om onderbouwing, anders is het niet meer dan 'veel geschreeuw en weinig wol'.


Ten dele ben ik het daar mee eens. Toch wordt dit boek niet voor niets gezien als het magnum opus van de filosoof Nietzsche. Vrijwel al zijn thema's komen er in voor. Daarnaast vind ik de combinatie tussen literatuurvorm en filosofiebeschouwing ook een zwakte aan Also Sprach Zarathustra. Het grootste deel is het namelijk van beide net niks. Soms belemmert inhoud de vorm, dan weer staat vorm de inhoud in de weg.

Mijn favoriete quote:

I would have faith only in a God who can dance.

(ik heb m in t engels)

Het ultieme boek. Helaas meervoudig verkeerd geïnterpreteerd en schaamteloos misbruikt door de untermensch...

Echt een steengoed boek. Alles zet aan tot nadenken. Je hoeft het er natuurlijk niet mee eens te zijn, maar het is prachtig om zelf daarna er nog even over na te denken. Wanneer je de bladzijde soms even overnieuw leest, ontdek je steeds weer nieuwe wijsheden.

Een hele mooie:

"Zij hebben iets waar zij trots op zijn. Hoe noemen zij toch datgene; dat hen trots maakt? Beschaving noemen zij het; het stelt hen boven de geitenherder"

Goed boek, maar het merendeel van de ideeen zijn eigenlijk ontleend aan Kierkegaard.... ideeen die ook nog verder uitgewerkt zouden worden door Camus (vooral Le Mythe de Sisyphe is zeer de moeite waard) en Sartre.

Wat Nietzsche hier in feite zegt (voor mij) is dat er geen hoger doel bestaat, geen hogere wetten waar je je aan te houden hebt.. Je moet jezelf een doel stellen en daartoe je eigen keuzen maken... Zodra je inziet dat het leven niet iets ingewikkelds is maar puur het aardse, menselijke ben je een hele stap verder.

Dat lijkt me niet, gezien de christelijke levensbeschouwing van Kierkegaard. Welke ideeen bedoel je?

gewoon zn existentialistische?

Inderdaad, ook was Kierkegaard het ook lang neit altijd met de kerk eens, hij was principieel wel christelijk (en daarin verschilt hij inderdaad van Nietzsche)... Hoewel geloof ik ook Nietzsche geloof in een God niet af zou keuren, zolang dat op je eigen motieven en waarden gebaseerd is, en je het niet als excuss voor keuzen gebruikt.

De ideeen waar het om gaat zijn meer ideeen over dat je in je leven niet tevee bezig meot zijn met denken of met externe waarheden, maar juist met je eigen normen en waarden.

Tja, tja, was er toch niet helemaal over te spreken. Hij is geboren op dezelfde dag als ik, en daarom heb ik hem uitgeroepen tot favoriete filosoof (als alles tóch op interpretatie aankomt, mogen zulke ogenschijnlijk nutteloze eigenschappen ook goed zijn), en hij heeft een groot aantal ideeën die me erg aanspreken. Van het filosofie-magazine las ik dit stukje, misschien wel interessant:
'Nietzsche wijst op de zinloosheid van dé waarheid en dé moraal - ja van het bestaan - maar wil tegelijkertijd de onverschilligheid en het dreigende nihilisme overwinnen. Daarin speelt de kunst (het scheppen) een grote rol. De kunstenaar lukt het (soms) om een tipje van de Apollonische sluier op te lichten en in de diepte van het leven te kijken. Niet om de waarheid te ontdekken, maar juist onze schijnwaarheden te ontmaskeren en vervolgens van een nieuwe sluier te voorzien.'
Net zozeer biedt Nietzsche in dit boek een groot aantal sluiers (doch ook regelmatig dezelfde), die echter niet allemaal geslaagd of overtuigend zijn.

Daarnaast lag er veel nadruk op zwaarmoedigheid, en hoe die zogenaamd overwonnen kon worden door wat te ondernemen. Júíst doordat dit onderwerp zo vaak terugkwam, leek het me duidelijk dat zwaarmoedigheid je gewoon soms overkomt. Een beetje verdriet hoort er nu eenmaal bij. Hij komt zelf notabene aan met het verhaal dat lijden een essentieel onderdeel is van bestaan... Apart apart.

De ideeën stonden me ook meer aan dan de verhalen, die soms erg afdwaalden naar mooie metaforen, maar totaal onbegrijpelijke formuleringen. Qua denkwerk zeker niet slecht, maar verhalend toch ondermaats vergeleken met m'n referentiekader van recentere literatuur.

Een boek voor allen en voor niemand

Naar kennis van de filosofie hunkerend probeer ik vat te krijgen op de grote denkers. Dat lukt aardig, hier en daar lees ik originele teksten (vertaald uiteraard) en verder helpen boekjes over filosofie ook om een beeld te vormen. Maar bij Friedrich Nietzsche liep ik vast. Wat ik ook over 'm las of over 'm hoorde, ik kon geen beeld van de man krijgen. Uiteindelijk heb ik de stoute schoenen aangetrokken en ben ik begonnen in zijn bekendste Also Sprach Zarathustra. Na een verhelderende inleiding over de verwarring van en rondom Nietzsche begon het grootste dat op aarde is verschenen. Aldus Nietzsche.

De schitterende beeldspraak en de literaire omschrijvingen maken het een zeer interessant boek. Maar makkelijk is het allesbehalve. Soms werd ik geraakt door een schitterende passage, waar hij op prachtige wijze kritiek levert. Maar de eeuwige beeldspraak wordt op den duur vermoeiend, zeker omdat ik vaak geen idee heb waar hij het over heeft. Hierdoor werd het wel een pittig boek, maar dan lichtte mijn leven weer op bij het lezen van enkele briljante hoofdstukken. Naar het einde toe begon ik hem wel steeds meer te waarderen en uiteindelijk moet ik zeggen dat het een steengoed werk is.

Wat sprak mij dan aan wanneer het grootste gedeelte mij een raadsel bleef? Het lijkt of hij omringd is door contradictie; Hij spreekt over liefde en haat, over goed en kwaad, over goden tegenover een dode (of beter: vermoorde) God, de verschrikking van onze beschaving, de opleving van het individu tegenover de massa - en dat terwijl hij voorbij goed en kwaad gaat, gelovigen uitspuugt maar tegelijkertijd respect heeft voor het geloof, waarde hecht aan de kennis van het verleden, respect heeft voor een compleet volk (de Joden). Juist door de contradicties lijkt hij het leven te doorgronden; zij (de massa) die hulpeloos vasthouden aan wetenschap, geloof, burgerlijke moralen, moet overkomen worden. Als er één ding is dat hij wilt overbrengen is het het volgende: DENK. Hoewel hij vaak een aristocratische klootzak lijkt, is het toch een prachtige boodschap die we allemaal zouden moeten navolgen. Het overstijgen van de kwalen door het opleven van het denken. Het gevaar dreigt dat ik nu mijn eigen visie in zijn mond leg, Nietzsche lijkt wel 100% interpretatie. Maar de manier waarop hij het conventionele, het burgerlijke onderuit haalt verdient zoiezo respect. Zonder hapklare 'dit is fout, dat is fout' weet hij de kern van de problematiek te raken, al moet je er wel over nadenken.

Wat is de Uebermensch? Dit is toch wel een kernvraag die ik niet kan antwoorden. De Uebermensch verdient een reiniging, nadat de betekenis volledig is verkracht door de Nazi's (met behulp van Friedrich's geliefde zuster). Wat is het dan wel? Het burgerlijke, de massa overstijgen, en meegaan in de wereld en tot goden worden. Maar voor mij is het grootste struikelblok; macht. De wil tot macht die voor hem essentieel lijkt, gaat er bij mij niet in. Hoe kan hij over liefde en het overstijgen van de mens hebben door de wil tot macht? Hoe kan hij spreken over dat we niet meer dan onze macht moeten willen, terwijl juist macht zelve ons tot genadeloze beesten maakt waar we alleen maar meer van willen?

Hoe meer ik van 'm te weten krijg, hoe vager het allemaal wordt. Ik pakte het boek op om iets van hem te snappen, en probeerde met teksten over hem en met gesprekken met mijn (helaas oud-)filosofieldocent, en ik kan nu zeggen dat ik het snap; het valt niet te snappen, enkel te interpreteren. Probeer geen vat op hem te krijgen, stop hem niet in een hokje. Lees 'm zelf, en zie dat alles dynamisch en niet zonder conflicten is. Wanneer je met een open geest hem binnenlaat zal het je verruimen, als je wilt weten wat zijn filosofie is, zal het verwarren en duizelen.

Nu ik dit zo teruglees vind ik dit wel een heel vreemde conclusie van mezelf. Eerder een woord dat je associeert met iemand als Kant, en niet met Nietzsche. Met de filosofielessen op school kan ik Nietzsche al iets beter plaatsen maar ik had veel beter een boek als Voorbij Goed en Kwaad kunnen lezen. Eén pagina daarvan zei me al meer dan dit hele boek moet ik zeggen. Waarom zou ik DENK hebben neergezet? Als de manier om je te onderscheiden van 'het volk'? Ik zou het iig nu zeker niet meer zo opschrijven. Sowieso veels te hoog gegrepen om nu al Zarathustra te proberen doorgronden, misschien probeer ik het over heel wat jaartjes nog wel eens. Maar het is waarschijnlijker dat ik me aan ander werk van hem ga wagen.

Ik denk dat DENK ook zeker een motief van de Zarathustra is geweest! Bij het bestuderen van (morele) waarden, wat ik als hoofdthema van het boek zou beschouwen, wordt toch wel aanspraak gemaakt op je eigen vermogen op denken en leven, inschatten wat te doen, wat te laten, wat te overwegen. Maar dit boek probeert ook zoveel te zeggen dat er maar weinig woorden niet op van toepassing zijn. Daarnaast vult het boek wel heel veel antwoorden voor je in.
Zarathustra lijkt me ook moeilijk te doorgronden. Volgens Nietzsche zou het nog zo'n 200 jaar duren voordat zijn werk goed begrepen werd. Ik vraag me af of het ooit nog mogelijk is de intenties te achterhalen, ik vrees dat deze zekerheid verdwenen is op het moment dat hij ze op papier zette. Al helemaal zo metaforisch als dit boek.
Ondanks die kennis, wil ik hem nog een keer herlezen, maar de moeilijke taal staat me nog steeds afschrikwekkend voor.

eRCee: "Dostojewski, dat moet zo'n beetje de tegenpool zijn van Nietzsche, beschrijft in Schuld en Boete al prachtig waar de grenzeloze arrogantie van de mens die zich stelt boven goed en kwaad toe leidt".

Ik vind dit absoluut onwaar. Dostojevski sprak niet over arrogantie maar eerder over 'onmogelijkheid' om zonder goed en kwaad te leven. Dit is m.i. een belangrijke nuance aangezien Dostojevski juist (vooral in De Gebroeders Karamazov) polemisch schrijft ten aanzien van de ethiek. Zo laat hij in dat boek filosofiën zien die 'voorbij goed en kwaad' ondersteunen en laat hij daden zien (patricide) die de onmogelijkheid moeten impliceren. Het is dus voor hem onmogelijk maar je verhouden tot het 'voorbij gaan' veroordeelt hij niet.

Ruben:
De 'wil tot macht' heeft juist niks met andere mensen te maken en dus betekent het ook niet dat we 'beesten' t.a.v. van anderen gaan worden. Nietzsche's wil tot macht is een pleiten voor eindeloze zelfbeschikking/autonomie in al ons (ethisch) denken. Dat een mens daarom tot wandaden kan komen, zoals verscheidene dictatoren, is niet Nietzsche's 'macht'. Zijn macht is namelijk een geïndividualiseerde macht die niet onderhevig is aan anderen maar zich aan de andere kant ook niet mag opleggen aan anderen. dus zonder enig ressentiment of haatgevoelens. Deze gevoelens impliceren namelijk dat je denkt en doet op basis van anderen en daarmee verlies je dus je individualiteit en heerschap.

Poisonthewell:
Dat is ook mijn favoriete quote: "ik zou alleen in een God geloven die te dansen verstond".

@jimmydl: je hebt helemaal gelijk en je slaat de spijker op z'n kop. Eigenlijk zei het boek de eerste keer mij zeer weinig tot niets, maar ter rechtvaardiging schrijf ik dan heel veel lucht. Ik had mijn stem dan ook weer verwijderd. Nu, met De Vrolijke Wetenschap nog in mijn maag heb ik een groot deel van Zarathustra weer herkauwd. Ik kon veel dit keer een stuk beter plaatsen. I.t.t. Dionysos zou ik niet Also Sprach Zarathustra aanraden als je iets van Nietzsche wilt lezen, zonder De Vrolijke Wetenschap zou Zarathustra me nog steeds zeer weinig zeggen.

De discussie over Dostojevski is erg interessant, zeker gezien de waardering van Nietzsche voor Dostojevski. Ook komen bepaalde ideeën (de hogere mens, de eeuwige wederkeer) terug bij Dostojevski, vergelijk het maar eens met Iwan's duivel die hem komt plagen in het laatste deel van Gebroeders Karamazow.

Je kan beter zeggen dat bepaalde ideeen terugkomen bij Nietzsche; 'Karamazov' werd 5 jaar eerder geschreven dan 'Zarathoestra'.