
O Alquimista - Paulo Coelho (1988)
Alternatieve titel: De Alchemist
Portugees
Ideeƫnliteratuur
192 pagina's
Eerste druk: Rocca,
Rio de Janeiro (Brazilië)
De Andalusische schaapherder Santiago koestert van jongs af aan maar één wens: reizen, alle hoeken van de wereld onderzoeken en dan eindelijk te weten komen hoe die in elkaar zit. Zijn dromen over een verborgen schat zetten hem aan tot een queeste. Na vele omzwervingen ontmoet hij in Egypte de alchemist. Deze beschikt niet alleen over grote spirituele wijsheid, hij kent ook de diepten van het hart waarin de laatste waarheden over onszelf verscholen liggen. Als nomaden dolen wij schijnbaar verloren door een eindeloze woestijn om ten slotte die plek te bereiken waar ook ons hart zich bevindt.
Ik kan de reactie van Cortex wel begrijpen, maar toch zou ik me door Coelho's reputatie niet laten afschrikken, want dit is niets voor niets zijn hoogst gewaarderde boek op BM. Dat dit onzinnig is, zoals DvonGeem beweerde, dat moet ieder voor zich uitmaken. Je kunt hier wel wat van leren, zoals Rolandobabel aangeeft, en dat moet ieder voor zich uitmaken. Ik heb er absoluut niets van geleerd en dat hoeft ook helemaal niet, want het verhaal zelf is mooi genoeg van zichzelf. Voor mij gaat het plakkaat Ideeenliteratuur dan ook helemaal niet op, ik twijfel er zelfs sterk aan of dat wel gepast is.
Hoe dan ook een heel, heel mooi boekje.
****
Zweverige taal of quasi spiritueel, is mij om het even. Is niets mis mee, als het iets toevoegt en dat doet het in dit boek maar mondjesmaat. Leef je eigen legende; de ziel van de wereld; het verstaan van de tekens. Kan mij goed indenken dat Coelho goed ligt bij de filmsterren in amerika die zijn boeken verslinden. Enige narcistische zelfbevlekking is die beroepsgroep niet vreemd.
Voor sprookjes pak ik wel een boek van Astrid Lindgren
Met andere levenswijsheden kom ik prima uit met een Dalai Lama.
Iedereen kan er iets voor zichzelf uithalen, dat kan kloppen, maar dat kun je bij een horoscoop in de viva ook.
Iedereen kan er iets voor zichzelf uithalen, dat kan kloppen, maar dat kun je bij een horoscoop in de viva ook.

Ziet er van de buitenkant zeer fraai uit, groot zelfs, en voor een niet verkeerd prijsje, 8.95
"Hoe kon ik nou weten over dat goud van ijzer maken?"
Ik kende het boek niet, maar ik moest er zeker om glimlachen.

"Hoe kon ik nou weten over dat goud van ijzer maken?"
Ik kende het boek niet, maar ik moest er zeker om glimlachen.

Het boek wordt soms omschreven als een modern sprookje, maar de boodschap (geluk zit dichterbij dan je denkt) was niet bepaald nieuw of bijzonder. Ik vond het verhaal niet eens zozeer slecht, maar ik mis een clou, een climax, een ontknoping. Die verwacht ik bij elk boek, maar door de hoge verwachtingen en de hype eromheen viel dit boek extra tegen. Ik vond de verwijzing enkele reacties hierboven naar de Viva-horoscoop wel treffend.
Een lichtpuntje is dat ik naast een Nederlandse editie ook een Portugese versie heb aangeschaft. Die bevat mooie illustraties en ook de Portugese tekst oogt mooi, al moet ik in dit geval misschien maar blij zijn dat ik het niet kan lezen, dat zou waarschijnlijk afbreuk doen aan mijn waardering.

De schrijfstijl is te vergelijken met die van le petit prince. maar daar waar le petit prince de lezer raakt, tranen kan veroorzaken en veel humor bevat, bevat de alchemist niets van dit alles.
Na een mislukte mondeling hoorde ik ooit een meisje tegen haar leraar fulmineren over dit boek:
"Hoe kon ik nou weten over dat goud van ijzer maken?"
Ik kende het boek niet, maar ik moest er zeker om glimlachen.


Ik snap het niet.
Dat is wat een alchemist doet.
In dat audioboek spreekt Namjoo zelf alle stemmen in, en weet op wonderbaarlijke wijze alle verschillende personages met een andere stem voor te lezen. Bovendien heeft hij (als ik het goed heb) ook alle instrumentale tussenstukjes zelf ingespeeld; die voegen veel toe aan de sfeer. Ten slotte is de audio van goede kwaliteit (in tegenstelling tot van die audioboeken die overgenomen zijn van cassettebandjes van 30 jaar oud). Dit is allemaal misschien niet zo interessant voor de gemiddelde Nederlandse lezer op deze site, maar het wordt hierdoor wel duidelijk dat het voor mij wat dat betreft een genot was om dit boek te lezen c.q. te beluisteren.
Om nog maar even bij de positieve kant te blijven, zal ik er nog bij zeggen dat ik het altijd erg prettig vind om reisverhalen te lezen. In mijn hoofd reis ik dan mee en ben ik benieuwd wat de volgende bestemming van de hoofdpersoon gaat zijn.
Maar dan de inhoud van het boek zelf... Er zijn een aantal dingen waar ik nogal moeite mee had. Ten eerste de Bijbelse verwijzingen die Coelho door het verhaal heen weeft, zoals koning Melchizedek, de Urim en de Tummim, de uitspraak "waar uw schat is, daar zal ook uw hart zijn", enzovoorts. Ik ben vrij goed bekend met met de manier waarop deze elementen in de Bijbel gebruikt worden, en vind ze helemaal niet passen in het verhaal over de alchemist. Het lijkt wel of Coelho interessant wil doen door dit soort elementen erin te verwerken. Hij haalt ze uit de context en ineens klopt het niet meer.
Dan de zogenaamd wijze uitspraken die keer op keer terugkomen en er duimendik bovenop liggen. Ik weet niet hoe het in de Nederlandse versie is, maar ik las dat bijvoorbeeld Personal Legend in de Engelse versie telkens met hoofdletters wordt geschreven, en in mijn Perzische versie stond dat telkens vetgedrukt. Ik snap dat Coelho een boodschap wil overbrengen maar dan hoeft hij het me nog niet door de strot te duwen... Zoals iemand hier eerder al opmerkte doet het een beetje denken aan "Le petit prince" (dat ik trouwens ook in het Perzisch gelezen heb

Het volgende houd ik dan maar even als laatste punt: de opbouw van het verhaal. Veel dingen zijn nogal voorspelbaar, en als er dan eens een moeilijke situatie optreedt, komt er weer een of ander figuur om de hoek zeilen dat spontaan alle problemen voor hem oplost. En anders is het wel de filosofie "ga maar je persoonlijke legende achterna, dan komt alles vanzelf goed". Weg spanning. Een dieptepuntje vond ik de ontmoeting met Fatima. Hij komt haar tegen, wordt plotsklaps verliefd (hoe diepgaand!), gaat het haar een dag later vertellen, en wat gebeurt er? "Ik hou ook van jou." Als Coelho dan zo graag een liefdesverhaaltje in wil verwerken, dan kan dat toch wel wat spannender?
Hiermee kom ik niet op een voldoende uit... Het audioboek zou ik misschien wel 4,5* willen geven, maar het boek zelf moet het van mij vooralsnog met 2,5* doen.
Dit is volgens mij een boek dat 'tweedracht' zaait of in het beste geval lezers 'vertwijfeld' achterlaat. Het stemgedrag bij dit boek gaat echt van heel slecht tot geweldig. En volgens mij is het een beetje 'karakterbepaald' of je het nou goed vindt of niet. Als je 'mee' gaat denk ik dat het een geweldig boek is, ga je niet 'mee' en lees je het van een 'afstand', waarschijnlijk slecht.
Ik denk zelfs echt dat het, ofwel mensen enorm kan inspireren, ofwel mensen kan kwaad maken(zie reactie van jaap)
Wel een heel merkwaardig boek qua stemgedrag, en dat alleen vind ik geweldig.
Nu kiest Coelho ervoor dit als een soort sprookje te verpakken, als een Bijbel of geloofsboek haast. Het beetje plot dient enkel om zijn ideeën te spuien. Dat is niet erg, maar dan moet de inhoud wel gaan aanstaan. Dan moet ik daar wel door geïnspireerd worden of het moet op zijn minst intrigeren. Nu krijg je een verhaal dat je nooit helemaal weet te pakken, zonder al dat wat ik in literatuur weet te waarderen als: mooie zinnen, psychologie en spanning -werkelijk alles verloopt wel heel gladjes zonder dat je maar enig moment kan denken dat er iets erg gebeuren gaat (daar is het het boek nu niet naar)-, terwijl hij hier gerust een meeslepend epos van had kunnen maken. Dan had je in elk geval meer om van te genieten.
Als voordeel heeft het wel dat dit een klein werkje is dat je eens tussendoor kan pakken en door die geringe lengte en redelijk soepele schrijfstijl verveelt het nauwelijks. Maar dat is dan het enige dat hiervoor pleit. 1,5*.
'De maan is je beste vriend maar pas op want ook beste vrienden kunnen je vijanden worden.'
De jongen met de tulband en de zak met dadels knikt instemmend.
'Hij die de taal van de wind spreekt kan ook met de zon spreken maar de zon zal niet antwoorden wanneer deze een kater heeft.'
De jongen begint het steeds meer te begrijpen en knikt weer instemmend naar de marktkoopman.
'Maar wat is nu het geheim van de woestijn beste marktkoopman?'
'Hij die vraagt naar het geheim zal het geheim nooit weten want het geheim zit in jezelf.'
'Oké, maar kunt u in ieder geval de juiste richting aanwijzen? Ik heb begrepen dat ik voor directie bij u moet zijn.'
'Wat voor de een directie is, is voor de andere waanzin. Waar bent u precies naar op zoek jongeman?'
'Ik ben op zoek naar het geheim van de wereld.'
'Iedereen is op zoek naar geheimen maar wie zegt dat de geheimen gevonden willen worden? Op het juiste moment zal het geheim zich openbaren maar alleen als je er voor openstelt.'
'Oké, ik denk dat het begrijp. Welke kant moet ik op?'
'Je gaat waar je benen jouw brengen en waar de wind achter je oren suist.' Een vlieg gaat op de rechter oogbal van de marktkoopman zitten en als de marktkoopman deze wil verjagen met zijn hand gaat de vlieg op zijn andere oogbal zitten waar hij wel vrede mee heeft. 'Iedereen heeft zijn eigen wil en zijn eigen pad en het pad komt vanzelf wanneer je luistert naar de wind.'
'Duidelijk. Dus als ik daar zo de woestijn inga dan is het goed?'
'Ik heb meer dan genoeg gezegd maar onthoud goed dat je meer ziet als je je ogen sluit.'
De marktkoopman verdwijnt van het marktplein alsof hij nooit heeft bestaan.
De jongen met de zak met dadels vervolgt zijn tocht door de woestijn. Ik heb meer dan genoeg gezegd maar onthoud goed dat je meer ziet als je je ogen sluit.
Hij sluit zijn ogen en ziet helemaal niks maar blijft rechtdoor lopen totdat hij zijn knie stoot tegen iets scherps. De jongen opent zijn ogen en daar staat een geit helemaal alleen midden in de woestijn.
'Mehh, ik zal je leiden naar het geheim dat niet gevonden wil worden mehh.'
De jongen met de dadels gaat op de geit zitten en sluit zijn ogen en laat zich leiden door het zoogdier. Hij voelt de wind langs zijn oren suizen en weet dat hij op de goede weg zit totdat de geit stopt.
'Mehh, dit is jouw bestemming voor nu, dit is waar jouw voeten het zand raken en waar onze wegen scheiden. Onthoud goed jongeman dat één dadel in de lucht beter is dan 2 dadels in het zand mehh.'
'Dankjewel voor de moeite. Waar ga jij nu precies heen?'
'Ik ga waar alle geiten heengaan als de zon ondergaat en de sterren tevoorschijn komen mehh.'
Een vlieg strijkt neer op de linker oogbal van de geit. En precies op dat moment begrijpt de jongen dat de geit en de marktkoopman een en hetzelfde zijn en dat de plaats waar de geit heengaat ook de plaats is waar hij heen zal gaan.
Ik heb dit boek een tijd geleden gelezen en heb het uiteindelijk als volgt ervaren.
?
Maar op de voorkant staat, wereldwijd meer dan 30miljoen boeken verkocht.
Kan dit dan slecht zijn?
Misschien wel, DaVinci Code vond ik ook niet dat.
Het komt zeker in mijn top10 terecht.
Iedereen zou het eens moeten lezen.
De reis die Santiago aflegt was mooi om te lezen, om er getuige van te zijn. Ik kan mij voorstellen dat je als doorgewinterde lezer bepaalde boodschappen op gegeven moment zat bent geworden. Voor mij als beginnende lezer toentertijd (verslond jeugdboeken maar daarna een jaar of tien niet meer gelezen tot dit boek) was het iets wat ik nog nooit had 'ervaren'.
Ik ben er dan ook met een tegendraads optimisme aan begonnen. En on-leesbaar is het niet en dit avontuurlijke, aparte sprookje kon me aanvankelijk wel bekoren.
Maar geleidelijk verzandt het verhaal in herhalingen en vage boodschappen. Niet mijn soort literatuur, te meer daar er in dit soort verhalen zelfs met een microscoop geen greintje humor in te bespeuren valt. Tenzij dan die ene grap als je boek dichtklapt: dat de plot draait om het feit dat 'de schat of wetenschap waar je naar op zoek bent, eigenlijk zelf al van in het begin wist.' Dus had ik het boek eigenlijk helemaal niet hoeven te lezen.
Ik zal het zeker niemand afraden, maar aanraden toch ook zeker niet.
Een ongelofelijk wazig gelul. 140 bladzijden lang. Werkelijk...hoe verzin je zoveel onzin. Het gaat gewoon helemaal nergens over. Nergens is er ook spanning, en er valt niets uit te leren, want hoe kun je iets leren uit puberaal gebrabbel.
De schrijfstijl is te vergelijken met die van le petit prince. maar daar waar le petit prince de lezer raakt, tranen kan veroorzaken en veel humor bevat, bevat de alchemist niets van dit alles.
Ik ben het er niet mee eens. Naar mijn mening heeft het boek wel boodschappen. Een belangrijke boodschap is dat we naar ons hart moeten luisteren en onze dromen moeten volgen.
De schrijfstijl van de auteur is inderdaad niet moeilijk, maar je ziet dat er achter elke zin een betekenis is en dat moet je doen verder denken.
Daarnaast is de schrijfstijl inderdaad makkelijk, maar dit intrigeerde mij net zo aan dit boek. Het is eenvoudig geschreven en verwoord, maar heeft toch een diepe gedachtegang.
De zoektocht naar je eigen 'legende' vond ik een aardige vondst, evenals sommige andere wijsheden (de metafoor waar de alchemist aan de jongen duidelijk maakt dat hij na - of ondanks - het vinden van zijn levenspartner eerst moet doorgaan met het zoeken naar zijn schat). Denk dat het zoeken naar je eigen legende ook niet strikt geïnterpreteerd hoeft te worden als de overtuiging dat er daadwerkelijk zoiets bestaat als lotsbestemming en dergelijke onzin (denk ik dan), maar dat het ook gezien kan worden als poging om bredere zin te geven aan ieders leven, het zoeken naar zaken die je motiveren en daar vooral voor te gaan.
Waarschijnlijk neem ik het boekje nu veel te serieus voor wat het is, maar nadeel bij zo'n gecomprimeerd verhaal (of legende) vol levenswijsheden is natuurlijk wel dat het de realiteit niet bepaald toelaat, en dat geeft dit soort boeken bij mij altijd een wat nare bijsmaak. Het postmoderne zoeken naar zingeving klinkt leuk, net als vele andere zelfhulpboeken, maar voor velen die in armoede of andere zware omstandigheden opgroeien, mensen met wat minder 'vinkjes' om met Luyendijk te spreken, zal ook de geestelijke vrijheid om te luisteren naar je hart enzo niet altijd zijn weggelegd en blijft het leven vooral worstelen. Die levenswijsheid mag de zwevers onder ons decadente westerlingen ook wel eens met beide benen op de grond houden.