menu

Billard um Halb Zehn - Heinrich Böll (1960)

Alternatieve titel: Biljarten om Half Tien

mijn stem
3,74 (33)
33 stemmen

Duits
Psychologisch

319 pagina's
Eerste druk: Kiepenheuer & Witsch, Keulen (West-Duitsland)

De geschiedenis van de familie Fähmel, van de eerste wereldoorlog tot 1958. Het verhaal speelt zich af in één dag, zaterdag 6 september 1958, de tachtigste verjaardag van grootvader Heinrich. Het wordt duidelijk hoe de grootvader de abdij van Sint-Antonius bouwde, hoe zijn zoon die op het einde van de tweede wereldoorlog opblies, en hoe zijn kleinzoon Jozef ze restaureert.

zoeken in:
avatar van eRCee
4,5
Wat een wondermooi boek. Een anti-oorlogsroman in vredestijd; slechts één schot wordt gelost. Ondanks de afwezigheid van loopgraven en expliciet geweld is Biljarten om halftien zeer krachtig en ontroerend.

Het hoofdthema is dat van het onderscheid tussen de 'lammeren' en zij die eten van het Sacrament van de Buffel; de navolgers van Hindenburg, de oorlogshitsers, de mensen die iemand executeren voor een handbeweging en hun moeder verraden voor de Eer van het Vaderland. De hoofdpersonages van Boll, drie generaties van de familie Fahmel, behoren echter tot de lammeren. Hun wraak bestaat uit het opblazen van de door hun eigen familie gebouwde abdij, de trots van de streek.

Dit alles wordt beschreven vanuit een veelheid aan perspectieven, die gemeen hebben dat ze afkomstig zijn van degenen die niet door de oorlog zijn bezoedeld. Boll hanteert een sublieme stijl van lange zinnen in een onvermoeibare cadans; hij hamert zijn humane engagement naar binnen. Het mooiste hoofdstuk voor mij is het vijfde, waarin de voor gek verklaarde grootmoeder aan het woord komt. '[...] en beklaag je niet over die verloren oorlog. God, hebben jullie echt wéér verloren? Al twee na elkaar? Of ik zo eentje als jij zeven verloren oorlogen toe zou wensen? Ach, houd toch op met dat gejank, het is mij een zorg hoeveel oorlogen je verloren hebt; verloren kinderen, dat is erger dan verloren oorlogen; [...]'
Er is effectvolle herhaling, er zijn schitterende motieven (de Sint Severij bijvoorbeeld) en personages zoals je ze doorgaans alleen bij Dostojewski vindt. Maar bovenal is er de liefde voor gewone, kleine mensen, die in dit boek spreekt.

Biljarten om halftien is, hoewel het behoort tot de Trummerliteratur ('kaalslagliteratuur'), een boek van een zeldzame schoonheid. Graag zou ik nog hele stukken citeren, maar er is geen beginnen aan. Deze roman moet je in z'n geheel beleven. Het is een literair meesterstuk en tevens, nog belangrijker, vormen de fictieve puinhopen van de wellicht al even fictieve Sint Antonius-abdij een onvergankelijk herinneringsmonument voor Heinrich, Johanna, Ferdi, de kelner die Groll heette, Edith, de onbekende die papiertjes in de brievenbus smokkelde en talloze andere lammeren.

avatar van Pythia
4,5
Het bericht van eRCee heeft me doen besluiten dit boek eindelijk van de plank te pakken. Het blijkt de ene euro aan de kringloopwinkel destijds meer dan waard en ik heb dan ook weinig toe te voegen aan het bovenstaande.
Je moet er wel even de tijd voor nemen. Het zijn niet de gebeurtenissen maar de personages die het hartverscheurende verhaal inhoud geven en Böll haast zich niet.
Heel mooi.

avatar van apocrief
2,5
Ik weet me nog te herinneren, dat dit het favoriete boek was van mijn geschiedenis leraar op de Mavo. De man was een pater, maar dat had er waarschijnlijk niets mee van doen. Voor een beoordeling, moet ik deze nog eens herlezen.

...stilte...
Het is denk ik inmiddels veertig jaar geleden dat ik alles van Böll las. Wat herinner ik me ervan? De kale schrijfstijl vond ik mooi...en de moraal waar het allemaal om draaide. Huizen zonder vaders was mijn favoriet. Misschien toch eens iets herlezen...

avatar van apocrief
2,5
Eindelijk herlezen. Viel me zwaar tegen. Nogal fragmentarisch met al het heer en weer springen in de tijd. Ook het hele gedoe met die abdij begon me te vervelen. Als anti oorlogsboek vind ik het ook niet geslaagd, daar ik niet mer de figuren kon meeleven.

Gast
geplaatst: vandaag om 12:00 uur

geplaatst: vandaag om 12:00 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.