Generation X: Tales for an Accelerated Culture - Douglas Coupland (1991)

Er bestaan boeken die een soort blauwdruk nalaten. Ze worden meestal gelezen wanneer je nog niet al te gepokt en gemazeld bent, wanneer dat mild cynisme enkel de kop opstak wanneer je een paar punten tekort kreeg bij een examen van Chemie.

De lectuur van Generation X is zo'n ervaring. Zestien, zeventien was ik. Communicatie was een spelletje, je hoefde je dagelijks brood niet te verdienen met glad gepolijste, bloedeloze zinnen. Er kon in je vriendenkring reserveloos gegrapt worden met mercantiele zinsconstructies. Je woordenschat was je eigen speelterrein, concessies werden niet gemaakt. Er mocht geouwehoerd worden, idiote zinskronkelingen werden op applaus onthaald.

En plots las je in de krant een artikel over een Canadees, die een roman geschreven had over "vertellen in de woestijn". Het interview an sich stond vol meligheden, warrige oneliners en tegelwijsheden. Toch triggert er iets ...

De openingszinnen hebben het over jarenlang sparen voor één vliegtuigreis, om toch maar eens een zonsondergang te zien midden de wolken. Ik schreef het al: wollig. Generation X omarmt de geëikte marketing tools (sloganeske schrijfstijl van Coupland), gaat ermee aan het knutselen, weekt the other side los van de ironie. Er wordt gevlucht naar de woestijn, niet weg ervan. Klein nuanceverschil

Couplands personages knutselen zichzelf een bestaan. Net zoals je kunt kiezen tussen een slagschip en een vlot. Het vlot is een bric-à-brac, wendbaar op open zee. Het slagschip is consciëntieus geconstrueerd, maar verdraaid moeilijk gekeerd

Een goed geschreven en sprankelend, maar iets té Amerikaans om echt te passioneren!

Ik begrijp hoe je iets "te" Amerikaans en daardoor minder goed kunt vinden omdat je bijvoorbeeld een afkeer voor alles wat Amerikaans is hebt. Maar dit is een boek dat een alternatieve en kritische kijk levert op een generatie die misschien wel voor het eerst door een globalistische wereldvisie beinvloed werd. Als je goed leest is het alles behalve een verheerlijking van de Amerikaanse levensstijl, goed de mensen ademen en leven erin maar hun gevoelens en acties maken duidelijk dat ook zij zich er ook niet altijd zo goed bij voelen.

Wat ik wil zeggen: je moet een boek niet negatief beoordelen alleen omdat het zich in de VS afspeelt maar ook verder kijken wat het eigenlijk daarover wil zeggen.

Verder moet je ook weten dat Coupland een nuchtere Canadees is die zijn eerste levensjaren in Europa heeft doorbracht en nog steeds in Canada leeft.

Mooi boek inderdaad, waar ik als jaren-negentig-kind misschien automatisch iets minder affiniteit mee heb dan ouderen. Doorgaans ben ik sowieso heel sceptisch tegenover 'generatieboeken', maar dit werkte wel overtuigend; niet al te geconstrueerd, invoelbaar, en bij vlagen prachtige passages over tijd/generaties/globalisatie.

Daar gaat het niet om.

Het boek is te 'Amerikaans' om twee redenen:
- Voor de hand liggend: het puilt uit van de referenties naar Amerikaanse populaire cultuur anno 1990. Vaak heb ik absoluut geen benul van vergelijkingen, verwijzingen etc.
- Minder voor de hand liggend. Generatie X, het afzetten tegen de doorgedreven consumptiemaatschappij, is volgens mij een sterker fenomeen geweest in de VS dan in de EU. Hier sijpelde alles binnen vanaf de jaren '50 en '60 vanuit Amerika, terwijl in de VS vanaf de jaren 60 een kapitalistisch geloof ontstond dat alles overheersend was. Bij ons is er zeker wel kapitalisme, maar altijd een minder harde vorm. Ook uit bvb. Geert Mak zijn Amerika-vertellingen blijkt dit bvb. De nood aan tegencultuur en een Generatie X was volgens mij groter in de VS.

Uiteindelijk is het een zeer kort boek dat drie personnages samenbrengt in Palm Springs (gruwelijk toeristisch oord van verderf). En dan gebeurt er niets, om het wat samen te vatten. Er volgen wel een aantal meer absurde kortverhalen die de personnages elkaar vertellen, want "verhalen zijn belangrijk".

Ik bleef wat op mijn honger zitten en vraag me af hoe dit aan zijn status van 'cultroman' is geraakt.