Tirza - Arnon Grunberg (2006)

Medea die uit wraak haar kinderen de keel oversnijdt, Oedipus Rex die zijn moeder huwt en vader doodt, Antigone die de vloek die op de familie niet teniet kan doen, kortom de Griekse tragedie waarin de held onverbiddelijk ten onder gaat en ons doet gruwelen, walgen en tóch genieten. Verhalen over mensen met de daarbij horende taboes die doorbroken worden, mensen in al hun menselijkheid. Zeer zeker, ondanks alles menselijk.
Deze verhalen worden al eeuwen opgevoerd en zijn een stuk van onszelf geworden. Ons? Wij? Ja, wij Westerlingen, elders in andere culturen kan zoiets heel vaak niet door de beugel. Onmogelijk. Zo glorie- en taboeloos gaan in ander culturen helden niet ten onder. Na de tragedie is er namelijk niets, geen hoop en geen toekomst. Als je in Japan Oedipus opvoert laat men soms gewoon het einde achterwege.

Maar wat heeft dit nu met Tirza te maken? Wel, voor mij is Tirza een hedendaagse "Griekse" tragedie, eentje van deze tijd en tegelijkertijd tijdloos. Jörgen is niet zoals veel mensen zeggen "absurd", "niet realistisch" of "onwaarschijnlijk". Autistisch en al van in het begin wat vreemd, dat wel. Maar wat is normaal? Bestaat er een norm en bestaat de gewone man wel? Jörgen is een mislukte en geschonden man zoals er velen zijn, menselijk en daarom gevaarlijk. Een man die die de vernedering verafschuwt en tegen alle prijs wil vermijden, maar uiteindelijk tot in het diepste van zijn zijn vernederd is. Langzaam maar zeker. Tot er niets meer van Jörgen overblijft. Met hem heb ik het hele boek meegeleefd, niet meegevoeld, daarvoor is hij te anders dan mij.

Grunberg sleept je mee met scherpte en beheersing en een neutraliteit die haast gekmakend is.

Met Tirza is het gruwelen, walgen en tóch genieten. Westers en Klassiek *****

De gedachtenwereld van Hofmeesters boeide me eigenlijk meer dan het verhaal. Bij de ontknoping had ik toch iets van: "Oh, is dit het? Hmm... Zag ik toch wel aankomen. Nou ja, valt toch redelijk tegen."

22 september gaat de verfilming in premiere. Ik ben heel erg benieuwd of de film mij net zo kan boeien als het boek. Ik ben voornamelijk nieuwsgierig hoe ze de gedachtenwereld van Hofmeester hebben neergezet.

Het 4e boek van Arnon Grunberg, dat ik heb gelezen en voor mij duidelijk het beste. De voorgaande 3 (o.a. Blauwe Maandagen) vond ik qua schrijfstijl niet zo geweldig en de verhaallijnen in het algemeen nogal verwarrend. Tirza daarentegen vond ik qua opbouw, schrijfstijl en diepgang wel overtuigend. 4*

Verrassend einde..

Waarschijnlijk één van de saaiste boeken die ik ooit heb gelezen. Ik heb meer gegaapt dan genoten van dit boek. In driekwart van het boek staat werkelijk niets leuks.

Het is ook niet de bedoeling dat dit boek leuk is.
Misschien te serieus voor je?

Ik vind Brusselmans een geweldig toffe mens( en ik lees zijn boeken niet ), al vond ik 'zijn er kanalen in aalst' ongelooflijk) zo vind ik Grunberg een vervelend iemand. Ik weet niet waarom, maar ik lees nooit zijn colums in weekbladen, en al zeker zal ik nooit een boek van hem lezen. Waarom? wel ik weet het niet. Ik ben nochtans geen persoon die zomaar wetten stelt, en iemand anders met de vinger wijst, maar hij is nu eenmaal een mens die me gewoon niet ligt. Eigenlijk schandalig dat dit uit mijn mond komt, maar ik 'wil' zelfs niets van hem lezen, gewoon een soort van 'aversie' die eigenlijk op niets gebaseerd is. Puur gevoel.

Doe als ik: lees twee boeken en je weet waarom.

Zal ik dan toch maar eens proberen, en beginnen met 'tirza' dan of iets anders? een quotering van 2 is toch niet zo hoog?

Als je er één wilt proberen zou ik toch De asielzoeker aanbevelen. Maar goed, ik ben ook niet zijn grootste fan.

Ik vond die laatste ook erg goed!

De gedachtengang van meneer Hofmeester tovert zo nu en dan wel een glimlach op mijn gezicht. Gedurdende het boek begreep ik overigens niet echt waar de schrijver heen wilde met dit verhaal. Het kabbelt maar wat voort met flashbacks en geneuzel over de echtgenoot. De grote 'verrassing' bleef tevens uit, wanneer het boek uit is bleef er een gevoel over van; leest lekker weg maar het blijft niet hangen'

Het is niet de bedoeling dat dit boek leuk is? Wat moet een boek dan zijn? supersaai? Of moet het literair zijn, wat dit boek ook al niet is.

Na 250 blz ben ik er maar mee opgehouden. Het leest allemaal wel prettig weg en nu en dan moest ik lachen, maar ik kreeg eigenlijk niets echt nieuws meer, dat "feest" kon nog uren zo doorgaan en Hofmeester kon maar verder stuntelen met zijn zielige autistische gedrag, maar het hoefde voor mij niet meer.
Literaire prijzen zijn natuurlijk geen waardeoordelen.

Een boek moet je raken. Iets bijbrengen. Inzicht, vreugde, plezier, medeleven … De beste boeken zijn een belevenis. Voor mij leverde dit boek vooral ergernis op, maar dit terzijde.

En Roro: dit 'feest' gaat echt niet nog uren zo door. Er is echt wel meer dan dat aan de hand. Geloof me.

Heel goed geschreven en daarom geef ik het een ordentelijke beoordeling. Het verhaal an sich vond ik maar erg dunnetjes en nogal zwak uitgewerkt. Het thema waarvoor dit boek zo geprezen zou worden, komt maar amper aan bod en dan nog op zo'n manier dat de relevantie ervan door Grunberg wat gemitigeerd wordt. Hofmeester lijkt me nu niet echt iemand waar velen zich ook maar enigszins mee verbonden voelen...

De lof die dit epistel toegedicht krijgt, vind ik onterecht. Niet één van de meest prestigieuse literaire prijzen waard ofwel moeten de andere kandidaten wel erg "zwak" geweest zijn.

Welk thema doel je precies op?

Het xenofobe. De dingen die ik gehoord en gelezen had over het boek hadden bij mij echt de verwachting gewekt dat het een verhaal zou worden waarin dat echt een prominent, sterk uitgewerkte rode draad zou zijn. Mijn verwachtingen zijn op dat vlak echt niet ingelost. Af en toe verwijzen naar 11/9 deed het toch niet echt voor mij. Had dus echt totaal andere verwachtingen toen ik begon met lezen en helaas strookten die niet met de realiteit.

Nee, 9/11 is er een beetje met de haren bijgesleept, en speelt geen grote rol. Ik zou als voornaamste thema's dan ook niet zo snel xenofobie doen. Eerder, hoewel dat er natuurlijk mee samenhangt, een diepgewortelde angst alles te verliezen.

Die verwachting had ik eigenlijk ook wel, maar ik kreeg eigenlijk het gevoel dat in plaats van Mohammed Atta de jongen ook wel op Mohammed B. of zelfs Volkert van der G. had kunnen lijken. Xefonobie en zeker de 9/11-thematiek lijken me inderdaad maar zijdelings verwerkt.

'Tirza' was mijn eerste kennismaking met Grunberg en die hakte er meteen serieus in. 'Tirza' is rauw, compromisloos en heeft geen enkel mededogen met de lezers.

Dit boek is in mijn ogen een diepgravend portret van Jörgen Hofmeester. Het boek verliep zoals je iemand leert kennen. In het begin las het boek aangenaam, de droge, lichtjes cynische stijl van Grunberg past perfect bij het beeld dat we krijgen van Hofmeester. Hoewel hij wat merkwaardig, asociaal en onbeholpen is, lijkt hij in de eerste plaats een liefhebbende vader die een talent heeft om tegenslag aan te trekken. Dit zorgt voor een aantal grappige momenten: de eerste gesprekken met zijn teruggekeerde echtgenote, de jongens in zijn badkamer en zijn kijk op huurders.

Maar we kijken naar Hofmeester door de ogen van Hofmeester. Zoals met echte mensen, kan je ze pas echt goed inschatten wanneer je er meer tijd mee doorbrengt en ze beter leert kennen. Dan beginnen de lijken uit de kast te vallen. En bij Jörgen zijn dat er nogal wat. Eén voor één brengt Grunberg ze allemaal naar buiten. Hofmeester blijkt zijn huurders actief afgezet te hebben, al zijn geld 'vergokt' te hebben, met zijn werkster een regeling te hebben die praktisch prostitutie is, een dochter te hebben die een eetstoornis had en niet langer nodig te zijn op zijn werk, wat eigenlijk nog vernederender is dan ontslagen te worden. Des te verder ik in het boek kwam des te meer ik begreep waarom Jörgen zoveel belang stelde in het goed verlopen van het feestje dat zich afspeelde in het eerste deel van het boek.

Tegelijkertijd krijgen we ook een een fundamenteler en veel verontrustender inzicht in de persoonlijkheid van Hofmeester. Hij blijkt een bijzonder zwakke persoonlijkheid te hebben waardoor hij moet terugvallen op zijn fysieke kracht. Hij is niet asociaal, maar extreem xenofoob(ik zie hem overigens niet als racistisch, de Mohammed Atta's zijn de mensen die hem het leven zuur maken, die zijn geluk afpakken) en de invloed die hij op zijn dochters uitoefent valt op zijn minst schadelijk te noemen.

Hierdoor verandert het perspectief van de lezer gestaag doorheen het boek. Waar 'de echtgenote' en 'Ibi' in het begin van de boek onredelijke, ondankbare personages lijken, wordt het uiteindelijk duidelijk dat ze volledig gelijk hadden in hun beoordeling van Hofmeester.

Het onrustwekkende beeld dat we hebben opgebouwd gedurende het boek komt volledig tot uiting in het hallucinante derde deel. De stoppen slaan volledig door wanneer hij zijn dochter en haar Mohammed Atta betrapt, iets wat hem al een keer eerder overkomen was met zijn andere dochter. Zijn relatie met Kaisa toont dan weer perfect aan wat zijn echtgenote hem eerder zei, iets in de trant van "Jij hebt iemand nodig die je volledig kan beheersen en die onmogelijk zonder jou kan leven." De eerder aangehaalde Grunbergiaanse stijl die het begin zo genietbaar maakte, geeft aan het einde een bijzonder lugubere sfeer aan het boek. Met als hoogtepunt die laatste zin.


4*

Ja precies , die slotzin maakt het wel even af.

Had ik maar niet eerst de film gekeken...de spanning was er daardoor wel van af. Maar dat maakt het boek niet minder mooi. Wat een hedendaagse roman is dit. De problematiek van de huidge maatschappij komt op zoveel lagen aan bod. Postkolonialisme, marxisme zelfs...al die aspecten zijn ontzettend goed met elkaar verbonden. Soms mist het verhaal geloofwaardigheid, zeker wat betreft de relatie tussen hem en Tirza, maar dat wordt gecompseerd door de schitterende manier waarop Jürgen met zijn echtgenote praat (schiteterend ook dat ze in de hele roman geen naam krijgt).

Ik zal nooit een fan van Grunberg worden. Ook de derde poging een boek van hem te lezen loopt uit op een teleurstelling. Ik geloof de personages in het Grunberg universum niet, ze komen niet tot leven. Zijn dialogen zijn te gekunsteld, de personages te onecht. Er zitten wel aardige passages tussen, daar niet van, maar te vaak had ik de indruk dat de schrijver niet wist waar hij het over had.

Het boek heb ik snel uitgelezen, wilde weten hoe het afliep. Dat is toch de verdienste van Arnon Grunberg. Hij maakt de hoofdpersoon Hofmeester sluipenderwijs gek. In het eerste deel vond ik hem sympathiek, daarna een tikkeltje vreemd en steeds dwangmatiger. Het wordt steeds erger. En nee, ik zag HET niet aankomen. Het laatste deel is fascinerend en vreemd genoeg wordt echtgenote (wordt haar naam wel genoemd in dit boek?) steeds sympathieker. Na de laatste bladzijde te hebben gelezen kom ik, hoewel ik geen Dick Swaab ben, tot een soort conclusie dat er ergens een tumor in het hoofd van Hofmeester aan het werk is of dat hij aan een vroege Alzheimer lijdt. Anders is zijn gedrag bijna niet te verklaren.

Sommige loftuitingen hierboven ten spijt was ik niet erg onder de indruk van deze eerste roman van Arnon Grunberg die ik tot me heb genomen. Ik wil er niet laatdunkend over doen, maar het werk leek mij eerder literatuur om te lezen voor de leeslijst op de middelbare school; tussen de titels van Joost Zwagerman en Ronald Giphart.

Goed genoeg als tijdverdrijf, maar geenszins een boek dat me nog veel warme gevoelens zal doen opwellen wanneer ik er in de toekomst nog eens over mijmer. Ik heb De Asielzoeker van Grunberg nog op de plank staan die ik nog een kans zal geven, maar ik vrees dat Grunberg me niet als begenadigd schrijver zal doen overtuigen zoals enkele schrijvers dat wel hebben gedaan afgelopen jaren.

Zie het omslagontwerp, na het lezen valt het op z'n plek.
Vaderschap in botte glorie, medelijden maar geen meeleven.

Een tijdje geleden zag ik "Tirza" staan in een kleine thuis bibliotheek langs de weg in onze wijk. De bekende titel van dit boek, in combinatie met schrijver Arnon Grunberg, deed me het boek mee nemen naar huis. Zonder enige verdere kennis van dit boek begon ik te lezen, en dan verwacht je wat anders dan wat je voorgeschoteld krijgt. Bij de titel "Tirza" verwacht je niet te lezen over een vader die langzaam maar zeker alle grip op zichzelf en het leven verliest. Maar afijn, in principe niks mis mee natuurlijk. Ook dit verhaal verdiende weer een eerlijke kans van mij als lezer

Tja, wat zal ik hier nou eens over vertellen. De lovende kritieken zijn in eerdere recensies duidelijk beschreven en kan ik ook wel volgen. Ik vond er helaas alleen niet zoveel aan... Het eerste deel ging nog wel, maar zo aan het einde van het befaamde feestje van/voor Tirza begon ik langzaam af te haken. De passage waarin hij een minderjarig meisje betast en zelfs penetreert stond me zelfs behoorlijk tegen Het is niet slecht geschreven, iets waar menig lezer op deze site natuurlijk de meeste waarde aan hecht. Ik kan het niet helpen, maar vanaf dat moment moest ik mezelf er helaas toe zetten de rest van het boek uit te lezen. Het laatste deel wat zich afspeelt in Afrika hangt van krankzinnigheid aan elkaar. Precies het doel van de schrijver natuurlijk, de teloorgang van de man die zo graag grip op de aardse zaken had.

Al met al kan ik de lovende kritieken wel plaatsen, maar voor mij persoonlijk was dit vanaf de helft van het verhaal geen prettige leeservaring.

Er is veel gezegd over dit boek. Jaren geleden raakte ik geïnteresseerd naar het einde. Iemand vertelde me dat hij zo in shock was door dat einde. Verder eigenlijk nooit interesse gehad in Grunberg. Tirza is dus mijn eerste Grunberg. Het las lekker weg. Hoewel er niet gek veel gebeurt wilde ik wel telkens doorlezen. Wat een type, die Hoffmeester. Ik probeerde met hem mee te gaan in het begin maar hij blijkt toch wel een heel eigenaardig type te zijn. Hoe hij denkt en de wereld bekijkt vond ik interessant om te lezen. En ja, niets gelogen over het einde.

Goed boek. Het was lang geleden voor mij dat ik fictie las. Misschien dat ik ooit iets anders ga lezen van Grunberg.