Mañana en la Batalla Piensa en Mí - Javier Marías (1994)

Wat een ongelofelijke scenes knoopt Javier Marías toch weer aan elkaar in dit boek. Dat begint met het voorval zoals beschreven in bovenstaande plot, maar verderop heeft de protagonist een hilarische audiëntie bij de Spaanse koning, nog weer wat later pikt hij een straatprostituee op zonder dat hij kan uitmaken of het zijn ex-vrouw is of niet (!), we krijgen nog een stukje paardenrace en tenslotte het zinderende slothoofdstuk waarin de bedrogen echtgenoot zijn kant van het verhaal op tafel gooit. Een en ander wordt rijkelijk gelardeerd met typerende bespiegelingen over de tijd, de dood en menselijke relaties. Qua stijl is het wel wat repeterend aan het worden als je bijna het hele oeuvre van Marías inmiddels kent, en de emotionele impact blijft hier beperkt tot losse momenten, maar dat zijn dan ook de enige kritiekpuntjes. Denk morgen op het slagveld aan mij is het zoveelste bewijs van uniek schrijverschap.

Een toevallige kringlooptreffer bleek een prachtvondst, nadat Een "Hart Zo Blank" mij tevreden achterliet. Op leesgenot hoefde ik niet lang te wachten. De sublieme openingsscène, waarin het hoofdpersonage (Victor Francés) wordt geconfronteerd met het onverwachte overlijden van zijn aspirant-bedgenoot (Marta Téllez), grijpt direct de aandacht. Deze centrale gebeurtenis vormt vervolgens de kapstok voor meanderende melancholie rond een obsessieve intrige.
-
Obsessief omdat een soort voyeurisme als een rode draad door het boek loopt. Zo infiltreert het hoofdpersonage stilaan het leven van de nabestaanden van Marta Téllez. Zijn beroep Als Ghost Writer komt hierbij van pas, aangezien hij zo geleidelijk met deze familie vertrouwd raakt. Dit doet hij overigens niet eens onder zijn eigen naam, maar onder die van een collega. Geen punt! Uit hoofde van zijn functie moet hij wel vaker onder andermans naam werken. Victor Francés is hierdoor echter functioneel naamloos, of zoals het personage zichzelf noemt: "een niemand". Zijn rol wordt gaandeweg vergeten. Dat past goed bij het centrale thema van het boek.
-
Javier Marias speelt hier namelijk met de gedachte dat ná de dood slechts de herinneringen en de naam resteren. Vervolgens stelt de herinnering niet eens zo veel voor. Het weinige dat onthouden wordt, vormt slechts een subjectief beeld. Daarenboven staat de gedachte, naar mate de tijd verstrijkt, steeds verder van een persoon af. Een nagedachtenis blijkt daardoor onbetrouwbaar en ongrijpbaar. In het ergste geval is het slechts een kwelgeest die tijdens de moeilijkste momenten naar boven komt.

Hoewel ik de voornoemde thematiek interessant vind, heb ik wat moeite met de narratief. De (weliswaar vermakelijke) scéne met de prostitué hangt bijvoorbeeld van de toevalligheden aan elkaar. Tevens komen de reacties van bepaalde personages (Luisa) ongeloofwaardig over. Hoewel je zo de hand van de schrijver al te veel voelt, ben ik wel onder de indruk van de totaalcompositie. Pas gedurende de climax vallen de puzzelstukjes prettig op hun plaats. Tezamen met de cynische thematiek resulteert dit in een memorabel verhaal. Ik kijk hierdoor al uit naar de "Jouw Gezicht Morgen"-trilogie.

Na een fijne start met het oeuvre van Javier Marias (Een Man van Gevoel, Aller Zielen) en een ietwat tegenvallende Een Hart zo Blank (geweldige opening, maar de rest van de roman lost de verwachtingen die daarmee gecreëerd zijn niet helemaal in), begon ik vol goede moed aan dit werk. Maar ik heb het al snel opgegeven, want ik zat mij kapot te ergeren aan de onlogische handelingen en gedachten van de hoofdpersoon in meteen al de openingsscène. En niet één onlogisch gegeven, nee, keer op keer, werkelijk alles dat omschreven was, schudde ik mijn hoofd bij, wat tot effect had dat ik al snel een hekel aan hem kreeg (en wanneer je als schrijver focust op de BH en het slipje van een stervende vrouw, dan heb je mij ook niet echt). Ik leg hem even weg, misschien dat ik later nog zin krijg hierin door te gaan. Misschien moet ik eerst Zo Begint het Slechte lezen, dat ik ook heb liggen.

De grootste literaire teleurstelling voor mij in tijden. Na die verschrikkelijke opening, heb ik hem maar weer opgepakt (ik heb hem nu toch in de kast staan), maar verderop wordt het al niet veel beter. De hoofdpersoon blijft een egocentrische ploert, de observaties van Marias tussendoor slaan regelmatig kant noch wal (of zijn gewoon onopmerkelijke feiten, gebracht met een air alsof hij deze vondst net zelf bedacht heeft, en iets waar 'niemand ooit aan denkt' - jawel. iedereen. regelmatig.), situaties voelen geforceerd en onlogisch aan (zoals het niet herkennen van zijn ex in de sekswerker), en iedereen gedraagt zich continu compleet ongeloofwaardig, om nog maar te zwijgen over de vrouwelijke personages die of, slecht geschreven zijn (de zus van de overledene) of soms alleen aanwezig zijn om zichzelf uit te kleden (Marias lijkt een fascinatie voor slipjes te hebben). Om de pagina riep ik wel een keer hardop 'he?!' om wat ik las. Hier en daar laat Marias nog wel zien dat hij prima kan schrijven, maar ik heb mij vooral zitten ergeren aan dit boek. Ik heb Zo Begint het Slechte nog in de kast staan, maar ik denk dat ik mijn ergernis even een tijdje laat bekoelen eer ik mij daar aan waag. Jammer.