menu

Wo Warst Du, Adam? - Heinrich Böll (1951)

Alternatieve titels: Adam, Waar Ben Je? | Geen Alibi voor God

mijn stem
3,88 (8)
8 stemmen

Duits
Oorlog

210 pagina's
Eerste druk: Friedrich Middelhauve, Opladen (West-Duitsland)

De lotgevallen van een aantal Duitse soldaten in Oost-Europa tijdens de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog. De roman bestaat uit negen schijnbaar los van elkaar staande hoofdstukken. Ze vinden echter hun samenhang in de grondgedachte dat alle optredende personages als radertjes in een niet te stoppen mechanisme geconfronteerd worden met de wrede absurditeit van de oorlog. Hiermee tekent de auteur het tragische conflict tussen de machteloosheid van de enkeling en de zinloze willekeur van de oorlog.

zoeken in:
4,0
Typische (oorlogs)roman van Heinrich Böll. De roman is heel sober van stijl, bevat nauwelijks metaforen en ook uitgebreide beschrijvingen laat Böll achterwege. Dat is een aanpak die goed past bij de oorlogstaferelen - ook daar is geen sprake van opsmuk. Bovendien draait het niet om de omgeving, maar om de desperate sfeer en hoe de personages daarin met elkaar omgaan.
Soms laait er onverwacht een liefde op, vaak luieren de soldaten maar wat, meestal lijkt niemand precies te weten waar hij mee bezig is - altijd wordt een rustige situatie onderbroken door iets wreeds.
De meest ontroerende momenten vind ik de wijndealer Finck die met een koffer vol wijn door een vuurlinie gaat, de dramatische dood van de prachtig zingende Ilona en het tragische einde van Feinhals. Hier wandelt Böll echter wel op het randje van sentimentaliteit; het doet soms net wat te geconstrueerd pijnlijk aan.
Nou weet ik niet in hoeverre hij put uit ervaringen en de werkelijkheid, maar in de roman werkt het gebruik van toeval toch wel. Ik zie de verhalen dan ook niet als losse stukken, maar als een geheel dat handelt over de oorlog. Daarbij is het niet erg dat sommige personages ineens verdwijnen en soms weer tevoorschijn komen: ook in de oorlog bestaan veel onzekerheden.
De stijl en inhoud hangen dan ook erg samen in Adam, Waar ben je?: allerlei perspectiefwisselingen (beschreven door een 'neutrale' verteller) maken dat je als lezer van iedereen wat meekrijgt.
Ik was nog aan het twijfelen tussen een 3,5 en een 4 omdat ik de stijl iets te sober vond, maar na het typen van dit positieve verhaaltje houd ik het toch bij 4.

4,0
Bölls “roman” bestaat in feite uit negen verhalen die losjes met elkaar verbonden zijn door terugkomende personages. De absurditeit van de oorlog zoals die beleefd wordt door de gewone soldaat, die niet denkt aan het Vaderland of de Führer en die eigenlijk überhaupt heel weinig denkt over wat gebeurt. Gewoon elke dag voortdoen, geen onzin, gewoon iets drinken en genoeg tabak. Over het grote werelddrama dat zich afspeelt en een van de grootste misdaden van de eeuw, wordt niets gezegd. Alleen worden door anderen wat joden omgebracht, maar dat interesseert alleen de betrokkenen. Een Duitse versie van “Catch 22”, “so it goes”...
Niet alle verhalen zijn even sterk, maar het geheel is 70 jaar na verschijning nog steeds zeer de moeite waard.

Gast
geplaatst: vandaag om 10:23 uur

geplaatst: vandaag om 10:23 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.