Het Diner - Herman Koch (2009)

Actuele roman graaft niet dieper dan een thriller

Herman Koch heeft met Het diner een veelbesproken boek geschreven. Laaiende recensies, hoge verkoopcijfers, besprekingen in kranten en op tv. Begrijpelijk, want de roman is vaardig geschreven en gaat over een actueel thema, zinloos geweld. En het geeft dat thema een diepere laag dan het geweld als zodanig. De centrale vraag is wat een vader of moeder doet als die weet dat zijn of haar zoon zich schuldig heeft gemaakt aan zinloos geweld. Wordt er gezwegen in het belang van de toekoms van het kind? Of gaat recht voor en eindigt het kind bij politie en justitie?

Een interessante vraag die Koch helaas niet veel verder brengt. Want hoe veelbelovend Het diner ook begint, gaandeweg wordt het vooral een thriller die stapsgewijs op een verrassende plot afstevent. Pa Paul en ma Claire verzwijgen voor elkaar wat ze weten, over hun zoon Michel, maar ook over zichzelf. En het diner met broer Serge en diens vrouw Babette levert ook al niet veel extra informatie op. Zij zijn mede-"slachtoffer", want het geweld is begaan met hun zoon Rick.

Het viertal Paul, Claire, Serge en Babette gaan uitgebreid uit eten in een heel goed restaurant. Serge is oppositieleider en bijna-premier en kan vanwege zijn status op het laatste moment nog een tafel krijgen in deze toptent. Hij wil tijdens dit etentje de daad van hun beider zonen bespreken. Het diner vormt het raamwerk voor de vertelling, dat chronologisch is opgebouwd en de verschillende gangen afwerkt. Aardige zijlijn in het boek is de spottende manier waarop Koch de dikdoenerij in het restaurant beschrijft. Hier is via hoofdpersoon Paul vooral de ironicus Koch zelf aan het woord. Aardig, maar niet ter zaken doende.

Het boek leest als een bekentenis van Paul. Dat maakt Koch realistisch door Paul sommige details en namen niet te laten noemen. Zo stelt hij dat ook expliciet, laat ik dit of dat maar niet zeggen, want het kan tegen me gebruikt worden. Onduidelijk is tegen wie Paul deze bekentenis aflegt. Het leest als een relaas gericht op de lezer, maar Paul spreekt zijn lezer soms aan op een manier die moeilijk te plaatsen is. Volstrekt overbodig en interessantdoenerij om Paul soms namen en andere zaken niet te laten vertellen. Op den duur zelfs irritant.

Opmerkelijk dat dit boek bijna gelijktijdig met Alleen maar nette mensen van Robert Vuijsje zo populair is, ook een boek met een actuele lading. Blijkbaar is het een pre als een roman iets zegt over deze tijd. Maar in allebei de gevallen gaat dat ten koste van een diepere en bredere zeggingskracht. Beide romans blijven steken in dat actuele verhaal en zeggen niet iets meer. Zo zegt Het diner uiteindelijk heel weinig over wat een mens tot dergelijk geweld kan aanzetten, wat ouders drijft om hun kinderen te beschermen, zelfs al zijn het monsters geworden. Wat rest is een vaardig geschreven verhaal, met Paul als sterk personage, Claire als mysterieuze moeder en Serge en Babette als karikaturaal behang.

Het Diner is geen NS publieksprijs waard. Het is ook geen juryprijs waard. Het is eigenlijk helemaal geen prijs waard. Toch is het best een aardig boek. De maaltijdstructuur, de actualiteit, de grapjes, Koch schotelt prettig leesvoer voor. Maar waar het mis gaat, en ik sluit me aan bij Martin Visser, is de thematiek. Koch laat de morele kant van de zaak compleet links liggen en ondergraaft zo zijn hoofdthema volledig. De problematiek van zinloos geweld tegen daklozen is in dit boek meer een speeltje, een manier om het plot voort te helpen ('sociaal' is dus eigenlijk een verkeerde genre-aanduiding). Enorm jammer natuurlijk, want hierdoor zakt de aandacht vanaf halverwege weg. De combinatie met nogal vreemde, rechtse opmerkingen die Koch kwistig rondstrooit laten uiteindelijk zelfs een nogal dubieuze nasmaak achter. Zou hij het menen?

Niet het meesterwerk waarop ik gehoopt en ook wel een beetje gerekend had. Het uitgangspunt is natuurlijk ijzersterk maar daar blijft het ook wel een beetje bij. Dat komt vooral door de extreem ongeloofwaardige personages. Ik snap alle lof voor Het Diner dan ook echt niet want de beweegredenen van de hoofdrolspelers zijn meermaals zo ver gezocht en zo slecht beargumenteerd dat ik er in ieder geval totaal niet in mee kon gaan.

Verder dan 3 sterren kom ik dan ook niet.

Dit boek heeft een thrillerachtige opzet en een goede spanningsboog. De morele dilemma's zetten zeker aan tot nadenken maar zijn mi wat mager uitgewerkt. De opbouw van 'het diner' vond ik zeer origineel en de beschreven hypocriete 'schone schijn' in toprestaurants geweldig grappig weergegeven. Toch wel genoten van dit boek.

Nou ja, wat moet ik nu hiermee?

Begrijp me niet verkeerd. Het is best een leuk boek. Koch schrijft aardig met hier en daar eens een leuke kwinkslag. De eerste honderd pagina's heb ik zelfs in een razendsnel tempo verslonden om te weten waarom dat diner nu plaatsvindt. Wanneer dat eenmaal bekend is, valt het boek gestaag verder neer om te eindigen met een vrij ridicule afloop. De grootste vraag na het lezen van dit boek blijft echter waarom Nederland (& Vlaanderen) hier zo massaal voor vallen? Wat maakt dit boek nou zo populair?

Koch was voorheen geen bestsellerauteur en had dus nog niet de literaire achterban waarvan hij nu kan profiteren met de verkoop van "Zomerhuis met Zwembad". Is het dan dat thema dat bij de bevolking aanslaat: Wat zou een ouder doen om zijn kind te beschermen? Misschien moet ik dan zelf al kinderen hebben om ten volle te genieten van het boek. Toch ga ik wat dit punt betreft akkoord met Arnold Heumakers' kritiek in DWDD: Dat de verteller een lichte psychotische afwijking heeft, maakt hem afstandelijker. Je kan je er moeilijker als ouder mee identificeren. Zo wordt het hele thema eigenlijk een ver-van-je-bed-show.

Ik eindig met 3*.

Hier ben ik het dus helemaal mee eens. Wat een irritant, zelfgenoegzaam figuur. Om de zoveel pagina's weer van die zogenaamde gevatte vergelijkingen. Het dieptepunt was toch wel zijn gezeur over zelfgenoegzame urinestralen. Als er iemand is die het verdient om in de fik te worden gestoken dan is het Paul Lohman wel.

Tja, waar zal ik beginnen, er is al veel geschreven bij Het Diner.
Allereerst vind ik de opzet van het verhaal origineel. Als geheel vind ik de opbouw verrassend.
Waarbij



er een duidelijk verschil is tussen het begin van het verhaal en het tweede deel. Nadat op pagina 10 Paul begint over 'Mijn vrouw, ik moet dat niet meer zeggen. Ze heet Claire.' vervolgens de overpeinzingen hierover en hij op pagina 17 hier nog eens over doorakkert voorvoel ik dat er 'iets' met hem is.
Het verschil in het eerste deel en het tweede deel zit volgens mij in het gegeven dat de aanleiding van het diner nog niet besproken is. Ondertussen krijg ik als lezer beetje bij beetje, tussen de bladibla (gesprekken) en onderhuidse ergenissen steeds meer een beeld van met name Paul.



Inmiddels weet ik hier van Pauls agressie en zijn werkloosheid waarbij wat mij betreft het syndroom van een neuroloog met een Duits klinkende naam (waarschijnlijk wordt hier verwezen naar een Oostenrijkse kinderarts) weggelaten had mogen worden. Dat naar later blijkt er psychiatrische rapporten zijn en Paul wel/geen medicijngebruik verklaart al heel veel.

Wanneer het eindelijk gaat waarover het moet gaan lopen de dialogen ook beter en vloeiender wat mij betreft. Het verhaal neemt verrassende wendingen hier en daar.




Sowieso vroeg ik aanvankelijk bij de ziekte van Claire me af waarom dit ten tonele werd gevoerd, waarschijnschijnlijk zodat ik als lezer kan zien hoe Paul en Michel zich 'redden' met zijn tweeën. En dan de komst van Serge en Babette ...
Het weglaten en het niet noemen van namen lijken mij paranoïde of psychotische kronkels van Paul.



Het gaat in dit verhaal niet alleen om het ethische dilemma rondom 'de kinderen' volgens mij. Er speelt heel veel. Aan de ene kant vind ik het heel knap hoe dit boek geschreven is, Koch houdt me bij de les. Mijn inhoudelijke weerzin aan de andere kant telt ook mee, al laat wat beschreven wordt zien hoe gebeurtenissen kunnen ontstaan en ook welke consequenties sommige mensen wel of niet willen nemen, misschien zelfs kunnen nemen. Wat geen excuus is.

Ik twijfel tussen 3,5 en 4*

Het leest idd lekker weg, maar ik kan er de vinger niet echt op leggen...



Het eerste deel is altijd een introductie, dit wordt uitgebreid gedaan. Maar het 2e deel wordt niet echt spannend. De verteller dwaalt misschien te veel af en daardoor de lezer ook.
Ook vraag ik mij af in welk genre ik dit boek zou kunnen plaatsen, eerder een soort creepy roman ofzo.

We kregen voor school de opdracht om het boek "Het Diner" van Herman Koch te lezen. Ik stond hier niet meteen om te springen. Boeken die je verplicht moet lezen zijn vaak immers zeer saai en voorspelbaar. Maar, toen ik eenmaal begonnen was met lezen en me verder en verder in het boek bevond was ik aangenaam verrast.

Het begin van het boek vond ik redelijk saai en het concept vond ik ook maar vreemd: twee broers en hun vrouwen die samen op restaurant gaan en moeten praten over iets belangrijks. De ellenlange beschrijvingen van de gerant die de gerechten verklaarde, de beschrijvingen van de personages en de beschrijvingen van de ruimtes werden me wat te veel. Ook was het verhaal soms wat moeilijk te volgen door de veelvoudige flashbacks van het hoofdpersonage Paul Lohman. Ik moest echter blijven doorlezen vanwege de verplichte opdracht. Dit deed ik dan ook, en hoe verder ik me in het boek bevond hoe groter de drang om verder te lezen. Eens je je door de helft van het boek had geslagen kwam het verhaal immers in een stroomversnelling terecht en werd het zeer interessant. Dit omdat de personages eindelijk begonnen over het probleem waarover ze met elkaar tijdens het diner moesten praten.

Het kost dus wel wat moeite om je door de zeer lange inleiding te worstelen maar eens voorbij de helft van het boek loont dit je de moeite. Het is een onvoorspelbaar verhaal met een zeer onverwacht plot. Mijn laatste opmerkingspuntje is dat ik het wel een zeer onwaarschijnlijk verhaal vond maar dit bederft de leespret natuurlijk niet.

Het diner is wel oké.

Het is een vlot lezend boek dat opgedeeld is in verschillende gangen in een duur en prijzig restaurant waar de borden voornamelijk leeg zijn maar waar je wel exorbitante prijzen betaald voor je eten. Ik heb een keer de duurste restaurant van Nederland opgezocht en dat viel op zich wel mee met de prijzen vergeleken met de chiquere restaurants van New York bijvoorbeeld. Hoewel er geen prijzen worden genoemd laat het boek doorschemeren dat er ontzettend veel geld is neergelegd voor het avondmaal.

Koch haalt interessante thema's naar boven in dit boek wat ook wel aansluit aan de huidige tijd waarin we leven door kritiek te leveren op de verharding van de maatschappij, hypocrisie van ouders naar hun kinderen maar voornamelijk over de schijnheiligheid van de Europese maatschappij waaronder een laag van bruutheid schuilt of iets dergelijks.

Het probleem wat ik met het Diner heb is het gebrek aan spanning en de conventionele manier van schrijven. De schrijfstijl vind ik weinig opzienbarend en wellicht een beetje lui. Weinig zinnen die ik overnieuw heb gelezen omdat het nou zo ontzettend tof was. Het einde van het roman vond ik ontzettend ongeloofwaardig en er waren stukken in dit boek die zogenaamd kil of koud zouden moeten zijn die ik niet heb gevoeld. Heb in het algemeen vrij weinig gevoeld.

Las ook ergens in de New York Times over een vergelijking met American Psycho en er zitten misschien wel wat vergelijkingen in maar het probleem is weer de manier van schrijven waar Bret Easton Ellis veel meer kritiek levert op decadentie, dat veel beter naar voren komt en waar het geweld veel harder aankomt.

Er komt maar weinig echt hard aan in dit boek en begrijp de commotie en bekendheid van dit boek niet dat overal zo ontzettend populair is. Misschien wel gewoon geluk want zo boeiend is het allemaal niet en tel daarbij ook nog enkele clichés op en weinig opzienbarende observaties van de hoofdpersoon. Het is al bij al te burgerlijk om echt indruk te maken.

‘Het Diner’ van Herman Koch

Ik vond het totaal geen goed boek.

In het begin was het verhaal zeer saai, omdat alles heel gedetailleerd wordt beschreven. Dit komt vooral doordat het verhaal verteld wordt vanuit het ik-perspectief; je ziet dus alles door de ogen van Paul. Het was ook zeer vervelend dat de schrijver steeds flashbacks gebruikte, waardoor je vaak in het verhaal kwijtraakt en daardoor soms dingen moest herlezen.

Het boek wordt opgedeeld in 5 gangen die verwijzen naar een restaurantbezoek. Verder telt het 46 hoofdstukken, die pas echt spannend beginnen te worden na hoofdstuk 23, dus je moet doorzetten met lezen tot iets over de helft. Vanaf dan vond ik het boek een beetje interessant, dit kwam omdat er eindelijk actie gebruikt werd maar vooral omdat sommige personages onverwacht uit de hoek kwamen. Bijvoorbeeld toen Paul de director van zijn zoon Michel het ziekenhuis insloeg, dit had ik niet verwacht omdat Paul altijd een rustig karakter was in het boek.

Een echte aanrader zou ik het niet kunnen noemen, want ik denk dat veel mensen zouden stoppen na de eerste paar bladzijden.

Best een aardige weglezer van Koch, met de nodige humor in het eerste en een hoop venijnigheid in het tweede deel. Dat de vier volwassenen deze uiterst precaire zaak doodleuk in het openbaar gaan bespreken, is natuurlijk behoorlijk potsierlijk maar daardoor kan Koch nog eens wat typetjes opvoeren (de man met de pink enzo). De ethische dilemma's komen door de ironische en komische verteltrant niet echt van de grond en het einde is ronduit zwak, maar ik heb het boekje wel in een vloek en een zucht uitgelezen.

Ik ga ermee akkoord dat het in het begin wat saai was, maar ik vind wel dat het daarna interessant werd. Door de plot en alle details die de auteur in het begin niet wilde onthullen, maar pas aan het einde van het boek, werd het boek een stuk leuker en spannender.

Heerlijk, die gortdroge humor in dit boek. Eigenlijk gaat het me helemaal niet om het verhaal, waar verder overigens niks mis mee was, maar ik genoot vooral van die kleine steekjes van humor. Het steeds weer ergeren aan een ober die met zijn pink akelig dichtbij een gerecht allerlei krankzinnige feitjes ophoest. Ik moest er steeds bij gniffelen. In tegenstelling tot anderen vond ik daardoor het begin eigenlijk het leukste. Toen het verhaal op gang was, de kaarten op tafel lagen en het kwam tot de climax die je aan ziet komen was voor mij het hoogtepunt al voorbij.

Al met al prima mee vermaakt, leuk boek en leuke kennismaking met Koch als schrijver.

Na een lange leespauze dit boek genomen om "er weer wat in te komen". Met deze ingesteldheid doet het boek perfect wat ik wil: het is niet al te moeilijk en tegelijkertijd niet al te makkelijk. Een degelijke middenmoter dus, waarbij je je inderdaad afvraagt hoe dergelijke werken zo'n breed succes mogen ervaren en andere parels onder de radar blijven. 3*