Nemureru Bijo - Yasunari Kawabata (1961)

De ironie der banale realiteit wil dat toekomstig Nobelprijswinnaar Yasunari Kawabata zijn bekendste novelle, ‘De slapende schonen’, niet wilde afwerken. Met tegenzin gebeurde dat dan toch, maar aan het resultaat is die onwil niet te merken. Toch is het ontzettend vreemd dat juist dit boek als een meesterwerk bekend staat onder literatuurkenners. Waaraan ontleend dit boek zijn status van klassieker?

De schrijfstijl is mild en gelaten, doch weinig bijzonder of poëtisch. Inhoudelijk vormen (zoals de plot hierboven ook aangeeft) de bespiegelingen van de oude man de basis, maar tot nieuwe inzichten leiden deze niet. Misschien moet men zelf al op leeftijd zijn om de positie van deze man volledig te begrijpen: de dood is niet veraf meer, doch nog niet merkbaar aanwezig. Eguchi behoort namelijk niet tot de “veilige mannen”, en die vreemde sensatie van macht dwingt hem tot het onder ogen (moeten) zien van zijn angstwekkende, compulsieve neigingen. Dat is ten minste één (oppervlakkige?) versie van de feiten.
Wat Kawabata werkelijk probeert te vertellen is – vrees ik – ongrijpbaar voor de Westerse lezer; volgens het nawoord wil hij tot uitdrukking brengen dat “vergiffenis van schuld en verzoening met de dood door middel van het erotisch benaderde tot stand kunnen worden gebracht”. Hoe of wat dringt niet meteen door…

Desondanks gaat van ‘De schone slaapsters’ een indringende, tintelende sensualiteit uit. Het boek is net kort genoeg om niet te gaan vervelen, en elke nieuwe vrouw brengt een ander gevoel (dat bij het erotische aanleunt) te weeg bij de lezer.
Misschien zijn het wel een groep van “oude, veilige mannen voor wie de nacht doorbrengen bij een jong vrouwenlichaam een goddelijk genoegen is” die dit boek tot een ‘must read’ hebben uitgeroepen. Wie zal het zeggen?
2,75*

Naast verscheidene filmbewerkingen, is er tevens een theater-adaptatie op komst, een unieke samenwerking tussen Guy Cassiers (regie) en Kris Defoort (compositie). Hoe men een boekje met zo weinig handeling in een productie zal gieten van meer dan een uur is mij een raadsel - reden te meer om te gaan kijken dus...

Meer info hier.

Kawabata brengt met zijn taal en poetische stijl de schone slaapsters, zonder dialoog , tot leven.

De oude man brengt 5 nachten door naast een slapende jonge vrouw. Ook voor hem liggen slaaptabletten klaar om de hatelijkheid van de ouderdom te vergeten. De slapende vrouwen zijn een symbool voor onschuld, leven zonder schaamte en vrees.

De oude man denkt steeds aan de dood.Een plotse dood naast een jong warm lichaam is voor oude mannen een ideale dood.
Wensen en fantasieën vloeien in elkaar over.
Steeds weer wenst Eguchi dat de meisjes wakker zouden worden om contact te maken, om ze te leren kennen.
Maar slapende vrouwen roepen herinneringen op aan andere relaties en aan zijn moeder.

Prachtig geschreven.

Mooi boek in verschillende opzichten. De stijl is heel naturel. en beschrijvend en heeft een sterke beeldende kracht. Aangezien quasi alles zich in het hoofd van "de oude heer Eguchi" afspeelt, krijgt het verhaal een bijzondere "inwendige concentratie". Behalve de kamer van de schone slaapsters, is de externe wereld veraf. Het geheel heeft daarenboven een sublieme tijdloosheid over zich. De evolutie van ongedwongenheid en idylle naar het grauwere, met doodsgedachten gelardeerde einde verleent het boek vaart. De erotische en voor Westerse lezers ook exotische sfeer maken deze Kawabata tot een extra leesplezier.

Opmerkelijke korte roman, die op boeiende manier de vorm van een lange inwendige monoloog aanneemt. Een oude man brengt een aantal keer de nacht door in een soort bordeel, waarbij de bijzonderheid is dat de dame (hoewel, niet altijd meerderjarig (!)) in een diepe slaap verkeert. Dit brengt bij hem tal van herinneringen aan vroegere seksuele ervaringen naar boven, terwijl hij de slapende meisjes aandachtig bestudeert. Ondertussen meandert hij over zijn ouder worden en de aanstaande dood. Een simpel gegeven, dat Kawabata toch grondig uitwerkt. Een vreemd soort sensuele spanning door de intimiteit, die feitelijk eenrichtingsverkeer is. Het is een wat begoochelend verhaal, door de vreemde setting, de geïsoleerde plaats van handeling, en de diverse dromen als gevolg van rijkelijke slaaptablettenconsumptie. Qua stijl haalt De Schone Slaapsters het niet helemaal bij Sneeuwland (maar nog steeds erg goed in zijn eenvoud); maar het originele onderwerp maakt dat meer dan goed.