menu

Faust - Ivan Toergenjev (1856)

Alternatieve titels: Faust, Verhaal in Negen Brieven | Фауст

mijn stem
3,75 (4)
4 stemmen

Russisch
Psychologisch

47 pagina's
Eerste druk: Sovremennik, St. Petersburg (Rusland)

In een serie brieven aan een vriend verhaalt de verteller hoe hij het voor elkaar krijgt een getrouwde vrouw, die tot nu toe door haar overleden moeder afgeschermd is geweest voor de machtige effecten van poëzie en fictie, te overtuigen van het belang de verbeelding te ontwikkelen. Door haar in te wijden in Goethe's meesterwerk zet hij een serie significante gebeurtenissen in gang.

zoeken in:
avatar van JJ_D
3,5
Anno 1984 bundelde De Arbeiderspers in totaal 7 kortverhalen van Ivan Toergenjev onder de titel ‘Faust’, verwijzend naar een van die verhalen. Daarin ontsluit een personage de wereld van de verbeelding, het denkbeeldige, het ingebeelde voor zijn vrouwelijke pendant, waardoor haar leven er totaal anders gaat uitzien. Als hommage aan Goethe nogal voor de hand liggend, zij het dat de parallel dieper gaat.

Er is dikwijls geopperd dat Goethe's Mephisto moet gezien worden als een deel van Faust zelf, kortom het magische en het duivelse ontspruiten aan het geestesoog van het individu. Hier is dat niet anders: de jongedame verdwaalt via Goethe’s ‘Faust’ in een illusoire werkelijkheid waar ze voordien geen weet van had. De literatuur opent voor haar kortom een (diabolische?) weidsheid, een volheid van leven waar ze niet tegen bestand is.

Misschien situeert zich onder het oppervlak nog meer Goethe binnen dit verhaal. Spiegelt de onbedorven natuur van de jongedame zich aan Margareta’s puurheid? En sluit de vertellende stem als het ware een faustiaans pact door haar omwille van zijn sluimerende begeerte bloot te stellen aan het duivelse? Ook in ‘Het lied van de triomferende liefde’ laten de karakters de duisternis in henzelf trouwens ontwaken – al dan niet door extern toedoen. In het wat verkrampt fantasyachtige ‘Verschijningen’ blijkt het demonische al even afgrijselijk als aantrekkelijk, en allicht is ook dat een gedaante van Faust: het steeds weer verlangen naar de transgressie…

Een ander terugkerend motief, naast de transformatieve kracht van het menselijke inbeeldingsvermogen, is de tragische onkenbaarheid van de ander, en de daaruit volgende onmogelijkheid om tot gestroomlijnde communicatie (laat staan een complexloze relatie) te komen. In zekere zin volgt dit thema uit het vorige: de kracht van het illusoire is zodanig, dat Petoesjkov zichzelf in het gelijknamige verhaal een amour fou aan lijkt te praten. In ‘Een briefwisseling’ dobberen twee smachtende zielen eveneens langs elkaar heen, zonder dat fundamentele toenadering mogelijk lijkt. ‘De herberg’ is evenzeer doortrokken van een sinistere teneur – een somber mensbeeld dat Toergenjev haast als gegeven lijkt aan te nemen, in zowat alle hier gepresenteerde verhalen die in mineur lijken te eindigen.

Geen bundel om vrolijk van te worden dus, maar het immer stuwende narratief, de trefzekerheid van de psychologische zowel als landschappelijke typeringen, de waakvlam der melancholie die telkens opnieuw ontbrandt: als kennismaking met Toergenjevs proza vormt dit boek zeker een opmaat naar meer.

3,25*

Gast
geplaatst: vandaag om 19:16 uur

geplaatst: vandaag om 19:16 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.