Wonderlijke Nachten - Godfried Bomans (1949)

Ik vind dit soort sprookjesachtige verhalen erg mooi: letterlijk fantastische verhalen, waar de verbeelding mooi los kan gaan, en waar meer in zit: namelijk een mini-catharsis, een overgang voor de jeugdige hoofdpersoon. Het raakt dan wellicht een nostalgisch, (misschien vlug) vertederd plekje in me, waardoor ik met weemoed terug kan denken aan soortgelijke gedachten van / door mezelf heringevulde herinneringen aan de vroegere ik.

Genoeg over mij: het gaat hier nu immers om Simon en de kabouter die in de provisiekast woont, en Simon weet mee te voeren naar allerlei oorden: in Simon's eigen huis, zoals het aquarium waarvoor Simon had moeten zorgen; maar ook China, waar Simon de keizer opvolgt, maar al vlug merkt dat dat ook niet alles is... Er liggen zo wat leermomenten voor Simon (en de lezer) verscholen in de verhalen, die zich op leuke wijze voordoen aan Simon en via hem aan de lezer. Elke nacht steekt hij weer wat op uit de situaties die erg creatief bedacht zijn, en de kabouter is een uiterst gezellige gesprekspartner. Ze ontmoeten mooie, kleurrijke figuren, die elk een eigen, interessante zienswijze hebben op het/hun leven. We hebben geen last van een belerende kabouter of een alwetende verteller: aan deze stenen hoeft Bomans zich niet te stoten.

Wat het boek echter nog optilde, was de tiende, en ook laatste nacht. Deze kon me namelijk echt ontroeren: hier betreft het niet alleen een reis naar een andere plek, maar ook een andere tijd: Simon ziet zijn latere ik: een schrijver, die aan "Wonderlijke Nachten" schrijft. Hoe dit beschreven is vanuit het kind Simon, die door deze laatste reis aan de toekomst denkt: de verre, maar ook de nabije, was in zekere zin herkenbaar voor me, via gedachten die ik zelf ook heb gekend. Ouder worden is een fenomeen dat we allemaal kennen, maar op bepaalde momenten in het leven weet het ons toch te verrassen. Dan ondervinden we een soort realisatie: we herkennen iets van heel vroeger, of iets dergelijks. Dat moment van besef kunnen we dan later ons ook weer herinneren als een "ouder worden"-moment. En zo'n moment is op het einde van het boek echt heel mooi beschreven, vond ik. De denkwijze van het kind Simon: het besef, vervolgens berusting, etc.; daar kon ik heel wat elementen uit herkennen, toen ik vroeger aan ouder worden dacht... maar net zo goed als ik zulke momenten nog steeds heb. Sommige dingen veranderen niet als je ouder wordt; en in de meesten van ons blijft toch een zeker deel van onze vroegere ik, "het kind in ons", zitten, dat zo onbevangen blijft denken. Zo wist Simon het kind in mij nog wat nieuws te leren, en aan het denken te zetten. Zo blijf ik zulke mooie jeugdboeken dan ook hartstikke dankbaar, en blijven ze mij dierbaar.