Le Cosmicomiche - Italo Calvino (1965)

Toon Tellegen neemt de kleine, alledaagse, dingen en laat hier filosofie (of meer nog, verwondering) op los. Calvino doet gevoelsmatig hetzelfde in dit boek, alleen precies andersom

De verhalen nemen allemaal een Groot Wetenschappelijk Feit en vervolgens maakt Calvino dit juist heel klein door er een soort van anekdotes van Qfwfq en zijn uitgebreide familie en kennissenkring op lost te laten.

Hoogtepunten waren voor mij De afstand tot de maan en De dinosaurussen.

Maar ook de andere verhalen waren absoluut de moeite waard.

4*

Klinkt geweldig, staat genoteerd!

Wat is het geheugen toch een onbetrouwbaar ding. Gisteren ging ik de stad in om een cadeau te kopen voor mijn oma voor nieuwjaar (traditioneel is dat dan een boek), heb geen flauw idee wat ik nu weer moet gaan bedenken, kom uiteindelijk bij mijn persoonlijk lijstje van 'auteurs die ik heel leuk vind maar waar veel mensen toch niet veel van gelezen hebben zodat het altijd een goede verrassing is' waar Italo Calvino met stip op één genoteerd staat, vind dit boek, denk 'tiens, klinkt leuk, nog nooit van gehoord', neem het mee ook al is het voor mijn oma misschien niet zo'n schitterend geschenk, origineel is het in ieder geval, begin erin te lezen op de trein, val van de ene verbazing in de volgende absolute bewondering, vind dit een van de beste boeken die ik ooit gezien heb, probeer zo veel mogelijk te lezen op een uur tijd voor ik het moet gaan inpakken, neem het 's avond mee naar een vriendin, lees haar de hele avond eruit voor, we hebben de grootste pret en beamen beiden dat dit een meesterwerk is, uniek, grandioos, onvertoond, schitterend, ik pak het dan toch maar met lood in de schoenen in voor mijn oma en kan er moeilijk afscheid van nemen, vrees dat ik het zo snel niet opnieuw ga kunnen vinden, denk 'misschien toch boekmeter maar eens checken, wat ze er daar van vinden', en wat vind ik: een bericht van mezelf, met 'staat genoteerd'. Nee! Stond nergens genoteerd, idioot! Nu heb ik twee jaar van mijn leven dit weergaloze boek niet gelezen, en moet ik het gvd mijn óma cadeau doen! Misschien moet ik het maar gewoon terug uitpakken en haar tien, twintig, wat zeg ik, honderd boeken cadeau doen die ik wel in mijn kast heb staan en die me nu ineens geen lap meer interesseren nu ik dit in handen heb gehad!

Of laat ik toch maar eens op tinternet gaan kijken misschien

Als jouw oma op boekmeter kijkt, zal ze je cadeau op waarde weten te schatten, Freud!

Heh. Heb hem ook genoteerd nu. Geloof ik.

Ik heb hem voor mezelf besteld inmiddels

Ik ben ook wel gefascineerd door deze schrijver en zijn werk. Bedankt voor het onder de aandacht brengen ervan!

Zo, kroniek van een aangekondige 5 sterren

Ik heb met opzet lang over het boek gedaan, verhaal per verhaal gelezen en zo het einde zo lang mogelijk uitgesteld, maar nu ben ik er echt door... En ik moet zeggen: ik vind dit gewoon een van de geniaalste boeken die ik ooit in handen gehad heb. Het concept is goed bedacht: neem een droog wetenschappelijk feit en maak er een echt verhaal van - dat kan op zich al bijna enkel een goed boek opleveren. Maar wat Calvino hier presteert, is veel en veel meer dan dat. Elk verhaal is totaal anders, heeft een helemaal andere insteek, andere sfeer, andere manier van schrijven, is zelfs bijna telkens een ander genre. En elk van hen, stuk voor stuk, slaagt erin een interessante wetenschappelijke insteek te combineren met een mooi verhaal én daar nog een extra dimensie aan te verlenen, zodat je wat er gebeurt ook op je eigen dagelijkse leven kunt projecteren. Wat hij hier dus doet is via een meesterlijke verteltruc het hele universum, met alle wetten en evoluties en verschijnselen die erbij horen, via een fictief gegeven omzetten in prachtige schetsen van alledaagse, menselijke fenomenen. En daarbij er ook nog in slaagt het fictief gegeven zo wonderbaarlijk mooi uit te werken dat het ook helemaal op zich kan staan, grappig is, overloopt van de fantasie, leuke dialogen en gedachtekronkels, echte bezielde personages en perfect getypeerde relaties. Geniaal gewoon, ik ga vandaag niet besparen op grote woorden

Ik kan ze een voor een afgaan, maar er moet voor de toekomstige lezers ook nog wat verrassend aanzijn, dus ik beperk me tot mijn favorieten: De afstand tot de Maan, waarin van een kolderrijk gegeven wordt vertrokken om een prachtige onmogelijk liefde te schetsen, Een teken in de ruimte, een vreemd, haast abstract verhaal dat het hele proces van iets creëren en dan bang moeten afwachten welke reacties het oplevert samenvat, De dinosaurussen, een wonderlijk verhaal over heden en verleden, en hoe herinneringen evolueren in de tijd (verbazingwekkend hoe je een feit als het uitsterven van de dinosaurussen kunt omvormen tot zo een prachtig verhaal, onwaarschijnlijk), maar mijn persoonlijke favoriet is toch veruit De lichtjaren, waarin de hele dramatiek van het menselijk bestaan wordt gevat, van het zich trachten te verwezenlijken en het steeds weer misbegrepen worden - en zelfs een kleine hoopvolle oplossing aangereikt wordt - en dat in een verhaal dat zo onwaarschijnlijk komisch is, en met zo veel passie beschreven: heerlijk.

Nodeloos te zeggen dat dit in mijn top 10 komt

Dat korte verhalen niet geheel 'mijn ding' zijn heb ik al wel eens eerder gezegd, dus zo'n hoge score als die van Freud viel niet te verwachten. Ook daarbuiten had ik echter op ietsje meer gerekend bij deze verhalenbundel van Calvino. Het uitgangspunt is bijvoorbeeld erg leuk; telkens een soort wetenschappelijk uitspraak over het heelal waaruit dan een verhaal volgt. Een groot deel van deze verhalen is alleen behoorlijk abstract en dat stond het leesplezier dat Salman Rushdie me op de achterflap beloofde enigszins in de weg. Als ruimte, tijd en taal nog binnen de tekst moeten worden gedefinieerd dan wordt het moeilijk om mee te leven namelijk. Niet geheel toevallig zijn De dinosaurussen en De lichtjaren mijn favoriete hoofdstukken; net wat concreter menselijk en dan is de combinatie met de kosmologische dimensie die Calvino aanbrengt inderdaad onweerstaanbaar. De rest vond ik niet meer dan redelijk. Voor de genoemde twee verhalen een ruime 3,5, voor het gehele boek drie sterren.

Weergaloos. Een persoonlijke favoriet van mij. Calvino gaat tot voorbij de grenzen van wat ik mogelijk achtte binnen de fantasie om de hele kosmos te omarmen. De verhalen zijn zowel complex als simpel. Men kan hier eindeloos slim over doen terwijl men de bril nog eens over de neusbrug tussen de sinussen aandrukt en men kan dit voorlezen als een kind als bedverhaal.
Mijn favoriet is De Dinosaurussen. Absolute aanrader. De laatste paar zinnen weten mij geweldig te ontroeren

In Kosmikomische Verhalen neemt Italo Calvino telkens een (al dan niet achterhaald) natuurwetenschappelijk 'feit' waar hij een kort verhaal omheen bouwt. Dit leidt tot een aantal ontzettend creatieve schrijfsels. Zo is het verhaal waarin de aarde en de maan zo dicht bij elkaar staan dat je met een ladder heen en weer kunt reizen, een van de minst vreemde in deze bundel. Ik heb regelmatig met bewondering gelezen hoe Calvino de gekste dingen beschrijft en ook hardop moeten lachen om sommige van zijn ingevingen.

Helaas is het fantasievolle karakter ook het nadeel van het boek. Een verhaal dat zich voor de oerknal afspeelt is bijvoorbeeld ontzettend origineel, maar vervolgens blijkt dat er eigenlijk niet zoveel te doen is met dit concept. Het lijkt alsof Calvino het zo belangrijk vond om een bijzonder uitganspunt te bedenken, dat het uitwerken van een goed verhaal van ondergeschikt belang werd. En daar hebben meer van de Kosmikomische Verhalen last van.

Nu wil ik niet te negatief klinken, want sommige verhalen zijn echt prachtig (vooral als ze wat meer 'aards' zijn). Het boek is nu helaas wat onevenwichtig. Hoe dan ook ontzettend origineel, maar soms lijdt het onder zijn eigen ambities.