Zwaarmoedige Verhalen voor bij de Centrale Verwarming - Heere Heeresma (1973)
Nederlands
Verhalenbundel
Psychologisch / Humoristisch
111 pagina's
Eerste druk: Thomas Rap,
Amsterdam (Nederland)
In deze vijf verhalen treden mensen op die uit angst en eenzaamheid onmachtig zijn zich in het leven te handhaven. De hoofdfiguren gaan ten onder, zodra zij ervaren niet bij machte te zijn om te ontsnappen aan de absurditeit waartoe hun leven verworden is. In deze verhalen is de mens per definitie tragisch en een slachtoffer van zichzelf, zoals Anna in het gelijknamige verhaal, die verslaafd is aan peppillen en vergaat van de straatvrees. 'De dood van de smalle oude man' handelt over een oude eenzame man die niet rijk maar zijn geluk uit eenvoudige dingen haalt, zoals een warme kroket in een snackbar. Op een koude avond komt hij drie opgeschoten jongens tegen. Ze beroven hem van zijn oude jas en dat is het begin van zijn tragisch einde. In 'Een winkelier keert niet weerom' gaat handelaar in serviesgoed op een doordeweekse ochtend niet naar zijn abominabele nering maar laat in het seizoen een roeiboot huurt en het aan de stok krijgt met een postbode. 'Mijnheer Frits en juffrouw Lenie' gaat over de eenzame Frits van Vliet. Hij mist een vrouw in zijn leven. De vrijdagavond doodt hij door in de winkelstraat naar de etalages van dameskleding te kijken. Op een avond komt hij toevallig juffrouw Lenie van kantoor tegen die net zo eenzame indruk maakt als hij. 'Maar de wielrijder treft geen blaam' gaat over een man die zijn ontslag op de fabriek verwerkt in een kroeg vol gespuis terwijl thuis zijn aftandse kenau nachtmuzikante in een tingeltangel woedend op hem zit te wachten...
Mijnheer Frits en juffrouw Lenie - Voor altijd in mijn herinnering als Hugo Metsers en Pleuni Touw, in een jaren 50 kamer met schuifdeuren en de bijbehorende bekrompen sfeer, op de tv, toen ik voor het eerst het woord 'ocarina' hoorde.
Anna - Hersenschimmen van Bernlef maar tien jaar eerder.
Maar de wielrijder treft geen blaam - Hopeloos juweeltje, net als de rest.
Een winkelier keert niet weerom - Beetje zweverig einde voor een realist als Heeresma.
Stuk voor stuk rake schetsen. De personages stevenen onverbiddelijk op hun ondergang af en je leeft onontkoombaar met ze mee. Je wordt er niet vrolijk van en de centrale verwarming was deze week ook al uit. Maar wel prachtig.
Dus, afgelopen weekend deze verhalenbundel gelezen. Ik ben niet zo thuis in de verhalen. Ooit in een opwelling Sleur is een roofdier gekocht, een verhalenbundel van D. Hooijer, maar dat vond ik een verschrikking.
Gelukkig maar dat de zwaarmoedige verhalen van Heeresma verrassend mooi bleken te zijn. Vooral 'Een winkelier keert niet weerom' sprak me erg aan. Wat me trouwens opviel is dat alle verhalen wel droevig zijn, maar dat er toch ook iets van een lichtpuntje gloort soms.
Heeresma heeft ook een lekkere schrijfstijl: korte, rake zinnen met iets van ironie. Al met al is het me erg goed bevallen. Als iemand nog meer verhalenbundels kent die hierop lijken, hoor ik het graag..
Tsja, kortverhalen zijn sowieso al niet mijn favoriete genre. Het biedt mijns inziens minder mogelijkheden dan andere literatuurvormen. Dat is ook hier weer het geval. Heeresma neemt een aantal types (oud en eenzaam, hopeloze vrijgezel, drugsverslaafd) en schrijft daar omheen een verhaaltje wat neerkomt op 'neerwaartse spiraal'. Vijf keer min of meer hetzelfde principe, ook beschreven in dezelfde stijl. Buiten het urineren in een portiek en het afsluitende verhaal komt dit allemaal redelijk standaard over. De hoofdstukaanhef vond ik telkens wel leuk, verder dan dat reikt het komische-aspect ook niet.
Nee, deze bundel hoort wat mij betreft niet thuis bij de centrale verwarming, het zijn eerder verhalen voor in het haardvuur. (Vrij naar Finkers.)
Ik vond dit een sterke bundeling verhalen, al vond ik net als eRCee dat het een beetje veel van hetzelfde is. En opzich vond ik het allemaal het niet zo prettig om te lezen, want het is nogal deprimerend.
3 sterren voor vakmanschap