De Stille Kracht - Louis Couperus (1900)

Een zeer aangename kennismaking met Couperus. Als een schrijver van een eeuw geleden je nog zo kan boeien, dan heb je terecht met iets wonderlijks te maken. De Stille Kracht neemt een zeer trage start, kent een enorm sterk middenstuk dat zeer filmisch aandoet, en eindigt met een aardige epiloog. Ik ben toch benieuwd hoe Verhoeven dit werk om zal zetten naar het witte doek.

De uitvoerige, beeldende taal van Couperus is taai, ofschoon de doorzetter het wel zal doorgronden. Je krijgt er immers veel voor terug. 'De Stille Kracht' is een interessant dramaverhaal. Zo contrasteert de uitvoerig beschreven decadentie mooi met de poëtische natuurbeschrijvingen, hetgeen indicatief lijkt voor het spanningsveld tussen de geordende maar krampachtige nederindo's en de spirituele, inheemse bevolking. De paranormale gebeurtenissen voegen daarenboven een subtiel horrorelement toe. Verder vormt dit boek een aanval op het kolonialisme, aangezien de Europees gekleurde cultuur - zelfs door het Indonesische landschap- steeds meer wordt verworpen. Een onderstroom die in de realiteit een goede veertig jaar later tot uitbarsting zou komen. Het voegt een alleraardigste dubbele laag aan het verhaal toe.

Mijn eerste Couperus is om voornoemde redenen goed bevallen. Het zal zeker niet het laatste boek zijn dat ik van 'm lees. 4*

Dit schreef ik ongeveer twee weken geleden op de (helaas nog wat schier obscure) pagina ‘Het dit of dat-spel’. En eigenlijk vat die zin wel zo’n beetje mijn gevoel ten opzichte van ‘De stille kracht’ samen. Couperus’ stijl leunt wat mij betreft veel te veel op mooischrijverij die voor mij totaal niet werkt. Ik ben al niet zo’n fan van beschrijvingen, maar bij Couperus vind ik de beschrijvingen èn niet mooi (want ik vind het taalgebruik ronduit lelijk en vervelend) èn niet effectief (want het beschrevene gaat voor mij niet leven). Dus tja, dan blijft er gewoon weinig over. Het was voor mij echt een bevalling om mij door die brei van oubollig, kitscherig taalgebruik heen te worstelen en ik was dolblij toen ik van het boek af was. "Het taalgebruik is moeilijk/taai" hoor ik vaak, maar dat impliceert een beetje dat je het gewoon niet begrepen hebt als je het niet waardeert. Maar ik vond het gewoon lelijk.
Om heel eerlijk te zijn, verbaas ik mij er wel over dat dit werk zo hoog gewaardeerd wordt. Blijkbaar kunnen veel mensen deze schrijfstijl wel waarderen. Ik voel me bijna een beetje een cultuurbarbaar dat ik in de lach schiet bij zinnen als *proest*
Ik ben bijna aan mezelf gaan twijfelen. Ik dacht: 'Ben ik een oppervlakkige, cultureel afgestompte millennial die door whatsapp en YouTube een hopeloos verslapte concentratieboog heeft gekregen en daardoor niet meer in staat is klassieke meesterwerken, vol weelderige, barokke, eloquente bijzinnen, die op hun beurt weer vol staan met pompeuze adjectieven, op waarde te schatten?'
Maar nee, het is gewoon mijn smaak niet. Verder heb ik ook niet per se iets tegen oude boeken, maar wel tegen boeken die ik ouderwets vind. En dit boek vind ik ouderwets.
Misschien dat ik in de toekomst nog een sprookje van Couperus probeer, want ik kan me zo voorstellen dat zijn stijl daar wel wat beter bij past.