menu

Oeroeg - Hella S. Haasse (1948)

mijn stem
3,27 (143)
143 stemmen

Nederlands
Oorlog

96 pagina's
Eerste druk: Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels, Amsterdam (Nederland)

Boekenweekgeschenk 1948. Oeroeg is het verhaal over de vriendschap tussen een Indonesische jongen en het zoontje van een Nederlandse administrateur in het Nederlands-Indië van voor de Tweede Wereldoorlog. Geleidelijk groeien de twee jongens uit elkaar. Wanneer de ik-figuur, de Nederlandse jongen, na een studie in Delft terugkeert in het Indië dat nog net geen Indonesië is geworden, blijkt hun verwijdering te zijn uitgegroeid tot een kloof. Oeroeg heeft gekozen: voor zijn eigen volk en tegen de Nederlanders, dus ook tegen zijn vriend. Vertwijfeld vraagt de ik zich af of hij voorgoed een vreemde zal zijn in het land van zijn geboorte.

zoeken in:
avatar van mjk87
3,5
Haasse weet me vooral te raken met haar prachtige, warme, lange en goed in elkaar zittende zinnen. En dat vrijwel het hele boek door. Ook enkele mooie metaforen weet we hierin mee te nemen.
Daarnaast wordt toch een heel aardig beeld geschetst van Indië zoals ik het nog niet echt kende. Om dat te doen via een kind, is slim gedaan. Want kinderen zien het verschil tussen zwart en wit toch niet. En zo laat Haasse heel mooi de omgang tussen Indiërs en Hollanders zien. En dan niet vanuit de regent of andere hoge pief, maar vanuit iemand die zelf onder de Indiërs leeft.
Maar toch, de vriendschap tussen beide jongens, komt wat simplistisch, gewoontjes en niet heel hartverwarmend over. Ik heb vriendschappen en relaties al beter beschreven gezien. Dat kan natuurlijk door de beschrijvende wijze, en de korte stukjes dat ze samen zijn. Maar er wordt gezegd dat ze veel samen zijn, dat ze goede vrienden zijn, en ergens wil je dat wel geloven, maar het voelen lukt niet. En dat is jammer.
Ook naarmate het einde vordert zitten er aardige stukken in over het vervreemden van elkaar en je geboorteland maar ook dit is veels te summier beschreven. Ik heb het idee dat het boek naar dat punt heen wil, maar het lijkt er maar niet uit te komen, en dan is het boek ineens uit. Daar had veel meer mee gedaan kunnen (en gemoeten) worden.
Toch prima vermaakt, mooie zinnen en aardig beeld. 3.5*

avatar van Pieter
2,0
Enorm zwakke novelle die nergens naar toeleeft. Het verhaal van de vriendschap tussen de protagonist en Oeroeg wordt ook maar nergens ontroerend of meeslepend. Hella S. Haase tovert een hele reeks aan exotisch klinkende woorden op papier, maar mijn interesse wekt ze niet. Jammer, want ik meen wel dat de hele post-koloniale problmatiek beter op papier geschreven kon worden. 2*

avatar van manonvandebron
4,5
Er zijn twee redenen waarom Oeroeg vaak gekozen wordt voor de boekbespreking op school: ten eerste omdat het dun is en ten tweede omdat het niet dik is.

Het speelt zich af op West-Java in Nederlands Indië, waar Hella S. Haasse zelf opgroeide. Het gaat over de vriendschap tussen een naamloze Nederlandse jongen en de inlander Oeroeg. Het begint met nostalgische herinneringen aan de onschuldige kindertijd en de natuur, die volgens het plaatselijke bijgeloof bezield is. Onvermijdelijk drijft de koloniale klassenmaatschappij de twee vrienden uiteen. Eerst probeert Oeroeg te assimileren door een diploma te halen en westerse kleren te dragen. Later wordt hij nationalist. Tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog komen de voormalige vrienden tegenover elkaar te staan.

Er komen Soendanese woorden in voor, waarvan sommige bekend klinken: kampong (erf), desa (dorp), mandoer (opzichter), baboe (kindermeid) en klamboe (muskietennet). Het einde is een beetje afgehaspeld, maar je leert wat bij over een stuk overzeese geschiedenis, waarvoor koning Willem-Alexander onlangs nog excuses aanbood. Dit voormalige boekenweekgeschenk verdient z’n plaatsje in de Nederlandse canon.

avatar van JJ_D
3,5
Geen klassieke studie van het kolonialisme. De verteller wordt immers geboren tussen twee werelden in: een Europese stamboom en dus geen inlander, maar nooit buiten de tropen geweest en dus geen Europeaan. Dat levert een perspectief van oneindige onschuld op. Naïef allicht, helemaal niet woke. Doch wel integer.

Oeroeg is evenmin een klassieke inlander noch een stereotiep nationalist. Paradoxaal genoeg is het zijn verlangen naar het Westerse dat in hem anti-Europese sentimenten doet ontwaken. Zijn onmogelijke verlangen keert zich niet alleen tegen die tragische drift, maar uiteindelijk ook tegen hemzelf. Is hij ondankbaar voor de kansen die hij gekregen heeft? Nee, hij weet alleen dat die kansen nooit genoeg zullen zijn om te worden als de ander. Dat dit tot rancune leidt, is haast evident.

Diepte krijgt deze roman over de tot repulsie verworden vriendschap tussen een gefortuneerde inwijkeling en een socio-politiek onderdrukte inlander dankzij de kleurrijke nevenpersonages. Bijvoorbeeld de moeder die haar heil in het geile zoekt – geile heimwee naar het oude continent, kortom onvermogen om van haar privileges te genieten in een haar gevoelige zintuigen vijandige omgeving. Of Lida, die zich in omgekeerde richting tracht te assimileren. Zij heeft, net als Oeroeg, een tragische lotsbestemming: ze wil hem naar Westers model boetseren, maar hunkert ook naar zijn Oosters getinte gelatenheid, zijn mystieke rust. Ook hier smeult verlangen onder het oppervlak – al even onmogelijk als onuitspreekbaar.

Hella S. Haasse schreef met ‘Oeroeg’ een tegelijk eenvoudige als gelaagde roman. Aangrijpend, stilistisch accuraat, narratief bondig. Voorgelezen door de schrijfster zelf, is het een nauwelijks drie uur durende openbaring.

3,5*

Gast
geplaatst: vandaag om 14:37 uur

geplaatst: vandaag om 14:37 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.