Song of Solomon - Toni Morrison (1977)

Dit boek heb ik voor mijn studie moeten lezen, maar kan er eigenlijk niet heel veel meer van herinneren. Maar ja, ik moest tegelijkertijd ook Homerus lezen en dat was zo'n ervaring, dat dit er blijkbaar een beetje bij in is geschoten

2,5 * en toe aan een herleesbeurt.

Dit boek is een schoolvoorbeeld van orale literatuur.
Ik heb genoten van elke zin!

Afijn, sinds de laatste post bij dit boek is er een Amerikaanse president gekomen en weer gegaan die Song of Solomon meermaals als een van zijn favoriete titels noemde. De roman schetst een beeld van de zwarte jongen Milkman die in relatief bevoorrechte positie opgroeit, maar zich gaandeweg steeds meer realiseert dat dat een leven als buitenstaander inhoudt. De disfunctionele familie waarin hij opgroeit valt alleen te begrijpen vanuit een voorgeschiedenis die stukje bij beetje aan het licht komt. Een gelijksoortig thema werkte Morrison tien jaar later in Beloved ook uit, in een meer experimentele vorm. Song of Solomon leest beduidend gemakkelijker weg en vond ik conceptueel minder prikkelend. Wel zit het met de vertelkracht weer helemaal goed, wat resulteert in een flink aantal sterke scènes waarin Morrison flirt met het absurdistische of magisch realistische.

In de twintigste eeuw emigreerden veel Afro-Amerikaanse gezinnen van de zuidelijke naar de noordelijke staten, in de hoop op een betere toekomst. Sommigen maakten het als arts of in de vastgoedsector, maar de meerderheid leefde in armoedige omstandigheden. Het was de tijd van de segregatie. Deze roman speelt zich af in een zwarte stadswijk in het noorden van Michigan.

Het hoofdpersonage, Macon "Milkman" Dead, heeft dezelfde geboortedatum als Toni Morrison: 18 februari 1931. Het eerste hoofdstuk gaat over de spectaculaire omstandigheden rond z'n geboorte. De openingsscène, waarin een verwarde man Lake Superior over wil vliegen, introduceert een motief: de wens om te vliegen, of het verlangen om te ontsnappen. In tegenbeweging met z'n voorouders reist Milkman naar het Zuiden, aanvankelijk op zoek naar goud, maar uiteindelijk om z'n familiegeschiedenis te reconstrueren aan de hand van getuigenissen, die soms magische of onbetrouwbare elementen bevatten. De betekenis van de titel wordt pas in de laatste hoofdstukken duidelijk.

De nevenpersonages vormen een kleurrijk allegaartje. Grappig zijn de anekdotes over hoe ze aan hun gekke namen of bijnamen kwamen. Pilate, de tante van Milkman, stookte illegaal wijn tijdens de Drooglegging. Z'n jeugdvriend Guitar sluit zich aan bij een radicale groepering die racisme wil bestrijden volgens het oog-om-oogprincipe, maar dat leidt slechts tot een escalatie van geweld. Vrouwen worden slecht behandeld, maar weten zich te verweren. De directe rede bevat vloeken, sociolect en grammaticale fouten. Drie decennia Afro-Amerikaanse cultuur worden ruw en onverbloemd weergegeven.