Godverdomse Dagen op een Godverdomse Bol - Dimitri Verhulst (2008)

Ik had toch wat meer van deze nieuwe Verhulst verwacht. Waar hij in z'n vorige drie boekjes de 'kleine' geschiedenisjes weergeeft (van mevrouw Verona, van zichzelf en z'n omgeving, etc.), waagt hij zich ditmaal aan het grote gebeuren: een wereldgeschiedenis.

Data of historische namen passeren de revue niet, maar toch is het vrij eenvoudig om uit te maken over welk gebeuren, figuur, ... Verhulst het heeft, als je tenminste over een portie elementaire geschiedkundige kennis beschikt (en ik vrees dat het daar al mis gaat lopen). Puur inhoudelijk vind ik het toch wat zwakjes. De wereldgeschiedenis is al zoveel keer opgeschreven, vanuit diverse invalshoeken, en vooral beter, met minder hiaten, minder Eurocentrisch, minder vulgariserend, ...

Maar ook minder stillistisch. Want dat moeten we Verhulst wel geven; hij weet nog steeds heel treffende zinnen uit z'n mouw te schudden. Toch vind ik het hier allemaal wat minder poëtisch, en bij vlagen zelfs gewoon plat en banaal. Dergelijke schrijfstijl past ook beter bij een verhaal over het Vlaamse boerenleven, dan bij een universele geschiedenis.

Het hoofdpersonage, er is er maar één, ' 't ', vormt de rode draad doorheen de geschiedenis, wat wel origineel is. Het beklemtoont ook het literaire karakter en het steekt vaart in het boekje. [Ik denk dat het ook een knipoog is naar een 'gecorrigeerde' titel van een boek van Cyriel Buysse (waar hij ' 't ' wou gebruiken in de titel, maar verplicht werd 'het' te schrijven)]

Persoonlijk lijkt het me een mindere kennismaking met Dimitri Verhulst z'n schrijftalent, en misschien hadden ze beter z'n 'Helaasheid der Dingen' bij de Humo gestopt als promostunt voor dit nieuwe boek.

Was ‘De helaasheid der dingen’ een roestige Volkswagen die met een mengeling fierheid en schaamte langs Vlaamse perceeltjes trok, is ‘Godverdomse dagen’ een op hol geslagen sneltrein die zich langs haarspeldbochten van de geschiedenis wringt.
Verhulst waant zich de Vlaamsche Celine en dat zullen we geweten (gelezen) hebben.

Geen volkse mijmeringen opgevist uit de bedding van het geheugen hier want die zouden niet bij de aard van het geschetste beestje passen. Nee, Verhulst zet zijn gebit in de wereldgeschiedenis en wie dat doet kan zichzelf maar beter uitrusten met een stel flinke doorbijters.

Ik vind het in strikte zin geen roman, het ruikt naar een ontspoorde column die zich in omvang naar zijn onderwerp heeft geschikt. De wereldgeschiedenis. Hier beschreven in 186 pagina’s, (gitzwart, waarvan zes bladzijden met allerhande parafernalia aan de sprong uit ons vruchtwater voorafgaan. )
En op de zevende bladzijde kroop de mens uit het water en Verhulst zag dat het niet goed was.

Verhulst beschrijft een soort ras dat uit de asem van een goddelijk mombakkes geboren is. Om zelf maar een wilde interpretatie te geven. Een worm kruipend op twee poten die een heel boek lang onderhevig wordt gesteld aan de persoonlijke geselingen van zijn woeste pen.
Zo is er geen greintje hoop of empathie te bespeuren, geen goddelijke vonk die toegedicht wordt aan de naamloze protagonist, geen compassie of zachte schouder die zomaar eventjes uitgeleend wordt.

Verhulst schrijft, schopt, bijt en gromt zich van de ene ontbering en mislukking in de wereldgeschiedenis naar de andere en heeft zich op zijn safari hierbij gespeend van enige relativering in zijn sarcasme. Waar in ‘De helaasheid’ haast elke vlaag van sarcasme schuilgaat achter de glimlach bedient het broertje zich hier van een meedogenloze variant. Ergens logisch, want wie iets volledig in mekaar wil schoppen gaat zich vooraf zeker niet excuseren.

Toch is die nihilistische kijk wellicht ook het grootste euvel om dit niet als een cartoonversie (weliswaar een geslaagde) van ons mensdom te bekijken. Nergens wordt er op de borst geklopt, tenzij op die van een ander met scherpe voorwerpen. Nee, een fraaie spiegel is het niet, de schoonheidsfoutjes en de catastrofale aard worden extra belicht en onze goede verwezenlijkingen lijken geen kans te maken dankzij de zware filter die de schrijver hanteert. Dat is uiteindelijk de helaasheid van dit werk, dat het zijn grootse muze - die de wereldgeschiedenis uiteraard is - enkel wil bezingen met klaagzangen.

‘Waarom dan toch (toch) vier sterren?’

Goede vraag, hoe negatief de geschiedenis hier ook verhaalt wordt door de schrijver, bezit Verhulst toch een gedreven en virtuoze pen die bij het lezen het poëtische en het stijlkronkelen niet schuwt en daardoor het leesplezier weer een paar tandjes verhoogt, bijvoorbeeld met enkele precisieaanvallen op de lachspieren.
Alsof het een polemiek tussen twee goden betreft die bekvechten om hun kroost dat al lang het huis heeft verlaten en waarvan niets goeds terecht was gekomen.

Het dient gezegd dat de donkere waarheid niet geschuwd wordt, ze wordt herleid tot een soort testament vol bezwaren en schuldigverklaringen waarin de degelijke verdiensten niet zullen doorwegen in het oordeel.
Alsof de mens hier terechtstaat voor zijn daden en Verhulst met hamer en kwinkslag oordeelt, (Allicht zonder pruik en hip zwart pak) waarbij het vonnis van de geschiedenis levenslang bedraagt.
Het goede nieuws is dat het zware oordeel veelal als klucht wordt opgevoerd, zodat de lezer de zwartgalligheid goed kan verteren.

Drieënhalve sterren en een halfje voorwaardelijk.

Court dismissed. You may all be seated.

Om deze nieuwe Verhulst is jongstleden heel wat te doen geweest: niet iedereen bejubelde het gegeven dat ‘Godverdomse dagen op een godverdomse bol’ gratis bij Humo werd geleverd, en niet in het minst de boekhandelaren. Is al die commotie echter wel gerechtvaardigd bij dit boek? Ja en nee: Verhulst mag als rasverteller zeker wat vaker in de spotlight komen te staan, maar wat ik me van ‘De helaasheid der dingen’ kan herinneren was oneindig veel fijngevoeliger dan dit. De meester van de micro-biotoop (‘s mans handelsmerk) zoekt tegenwoordig wijdere oorden op – hoe loopt dat af?

‘Godverdomse dagen op een godverdomse bol’ is, zoals de titel al zonder omwegen doet vermoeden, een absoluut misantropische kijk op de geschiedenis van de mensheid. Verhulst introduceert een onzijdig karakter, ’t genaamd, als hoofdpersonage. Dit naamloze wezen zou voor iedereen herkenbaar moeten zijn, maar Verhulst gaat zodanig ver in de karikatuur (aangedikt met een overdaad aan vulgariteiten), dat het personage (voor zover er al sprake kan zijn van een literair ‘personage’) absoluut geen universele waarde heeft. Bovendien doet hij zodanig zijn best om historische figuren niet met naam en toenaam te noemen, dat het onzijdige ’t al snel gaat irriteren. Op voortdurende terugkerende zinsconstructies raakt een mens nu eenmaal snel uitgekeken.

Toch heeft ‘Godverdomse dagen op een godverdomse bol’ zo nu en dan zijn grappige passages. Verhulst rekent af en toe zodanig lyrisch af met de mensheid en haar zogeheten “menselijkheid”, dat je wilt gaan gieren van de pret. Ja, hier is de auteur van ‘De helaasheid der dingen’ aan het werk.
Helaas mist ‘Godverdomse dagen op een godverdomse bol’ opbouw en samenhang om die fragmenten te laten overheersen. De finale indruk is verrassend ledig: de sporadische verveling afgewisseld met enkele vlottere passages smaakt verrassend smakeloos. Een kleine ontgoocheling dus…
2,75*

Ik heb hem ook enkele weken geleden gelezen, leuk boek. Maar op sommige momenten wat taai en langdradig. Mede door het abstracte taalgebruik van onze Vlaamse vriend. Verder vind ik het wel briljant geschreven.

Geweldig, nietsontziend spervuur aan rijke proza. Het ontstaan en de ondergang van de mens in 200 pagina's. De snelheid, de humor, het rijke taalgebruik: echt alles klopt aan dit boek. Leest als een trein.

Herkenbaar gedoe, maar ofdat het nu ook fijn is om die herkenbare wezenlijkheid in boekvorm verwoord te zien worden is alweer een ander ding.
Frustratie en arrogantie teelt weelderig in dit boekje.
Als je je ganse schoolvocabulaire aanhaalt om de mensheid in bijna 200 bladen te verwoorden, ben je eigenlijk niet veel meer dan een gefrustreerde idioot die zijn beklag wil doen, toevallig heeft gestudeerd en zichzelf (dankzij naamsbekendheid) slimmer denkt te voelen omdat de gefrustreerde idioot naast hem zichzelf niet kan verwoorden.
Misschien begrijp ik deze literatuur niet zo goed maar als je 'het wezen' dat 'wij' zijn omschrijft alsof het een nietige persoonlijkheid is dat uiteindelijk heerst dankzij een brein dat alles naar de klote helpt omdat denken nu eenmaal het begin lijkt te zíjn van verderf, dan vraag ik me toch een beetje af waarom dit boek is geschreven.

Alsof het de teven achter zich heeft gelaten, de stront heeft afgekuist alvorens zich op een stoel te plaatsen en besloten heeft een vinger, en waarom niet de verwaarloosbare vingers van een ander, te gebruiken om 'zogenaamde' wijsheid te verkondigen waarbij de kudde zich alweer voldaan voelt. De kudde die leest, omdat lezen nu eenmaal 'educatief' is en mooie woorden mooier klinken dan minder mooie woorden.

Verhulst is God, de God van het boek en van het geschrift en van het woord of van de taal of nog iets meer van wat met letterachtigekunde te maken heeft, althans, dat wil hij toch.

Een schrijver, geschreven wat hij denkt en wat hij voelt. Een boekje zonder verdere betekenis. Mooi voor de schrijver als herinnering aan toen ... en voor die enkele volgelingen.
Vallend onder categorie 'Helaasheid der dingen'!

Ik ga helemaal akkoord met jou. Behalve dat het heel voorspelbaar is, is het veel van hetzelfde. Net zoals de mens niet erg vooruit lijkt te gaan in zijn boek - omdat het toch altijd op het zelfde neerkomt: de mens is een egoïstisch wezen dat aan niets anders denkt dan seks, eten en geweld, en dat denken van dat beest zorgt enkel voor problemen – lijkt zijn enorm uitstralende en vreselijk negatieve mening dat ook niet te doen. Ik werd het zelf dus ook snel beu en was ook blij wanneer ik er mee klaar was. Zijn woordenspel kon ik wel appreciëren, maar ik had ook liever wat meer werk gezien aan een echt verhaal.

Heeft Verhulst naast De Helaasheid der Dingen nog ooit wel eens iets geschreven dat de moeite van het lezen waard is? Niet de vijf andere boekjes die ik nadien van hem gelezen heb, in elk geval. En dit puberale prutswerk spant helemaal de kroon. Het slechtste boek dat ik ooit gelezen heb.