Gödel, Escher, Bach: An Eternal Golden Braid - Douglas R. Hofstadter (1979)

Van alles wat ik tot dan toe gelezen had, is dit het boek dat mij de meeste - weliswaar intellectuele - voldoening heeft gegeven, en de meest onweerstaanbare drang naar de volgende bladzijde, het volgende hoodstuk. Het gevoel van: geef me nóg, nóg... Gewoonweg schitterende ideeën...

Gisteren binnengekregen en even een fragment gelezen (ong. 30 pagina's). Wist niet precies hoe dit boek in elkaar zat toen ik begon, maar het zijn dus afwisselend verhalen en theoretische hoofdstukken die deze verhalen als illustratie van bepaalde ideeën gebruiken. Ik heb het hoofdstuk Klein harmonisch labyrint en een stukje van het toelichtende hoofdstuk daarna gelezen en ik had moeite om het boek weg te leggen. Hier ga ik eens goed de tijd voor nemen denk ik.

Ik vind de inleiding al een klein (harmonisch) labyrint. Ik probeer de draad vast te houden om niet te verdwalen, in de hoop dat het met de grote lijn enigzins daagt ...



Dat kan denk ik niet anders, al is het maar omdat ik om te beginnen inderdaad dacht, hoe zit dit boek van 777 pagina's in elkaar (in mijn uitgave 898 pagina's). Ik had het puur uit nieuwsgierigheid gereserveerd, door de titel, en het bericht van ThomasVV en jou. En ook vanwege Bach en Escher. Ik zie en voel overeenkomsten in hun werk aan.
Ik denk dat ik wel kan stoppen ... maar blader nog wat door

En vooral lezen wat je wil lezen, en wat je graag leest. En dat zijn geen 'karamellen'. Ik heb hier staan 'Het Smelt' en de derde ferrante.

Ik ga niet op de 'Toverberg', Die is te hoog. Ik moet ook nog een aantal debuten lezen, dat wil ik blijven doen. Anna Karenina moet wachten. Die zal waarschijnlijk ook nooit als debuut gelezen zijn, enkel als 'klassieker'. Als je weet wat er geschreven wordt/werd. Dan kies ik met mijn klein leesvermogen voor schrijvers/schrijfsters van nu.

Ik heb nooit begrepen waarom blijkbaar enkel vroeger meesterwerken geschreven werden. Waarom er zo hoog opgelopen wordt met namen. Alsof Camus, Hemingway, Sartre, Bukowsky, geen gewone mensen waren die gewoon, ja gewoon, debuteerden. Geen HOND las hun boeken. Maar nu, ja, nu, moeten ze gelezen worden? Ik denk dat de genoemde grote 4, enkel boeken van jonge honden zouden lezen bij leven. Interesse zouden hebben in nieuw schrijftalent. Waar gaat het anders over?

De schrijvers die je noemt werden in hun eigen tijd echt wel gelezen hoor. Sartre bijvoorbeeld was een superster, Tolstoi ook.
Ik lees niet voor schrijvers. Dat er debutanten zijn die wellicht niet de aandacht krijgen die ze verdienen zal me een zorg zijn. Ik lees voor de roman. Een boek van 100 jaar geleden is voor mij net zo belangrijk als een boek van nu omdat actualiteit niet tot de wezenskenmerken van de roman hoort. Het enige waar ik dan op beoordeel is kwaliteit. En de roman kent een geschiedenis. Lezers en schrijvers die die geschiedenis niet goed kennen zullen bepaalde kwaliteiten, ook van hedendaagse romans, niet op waarde kunnen schatten.

Ik heb altijd graag gelezen en las en lees om verschillende redenen. Ik kan niet wachten op de nieuwste Ferrante, dat komt in mijn vakantie komende twee weken. Ferrante lees ik allereerst als ontspanning, ze heeft goed geschreven romans op haar naam.
Tolstoi schrijft m.i. toegankelijk en aan Anna Karenina kun je rustig beginnen; onsterfelijk verhaal met een onsterfelijke openingszin. In augustus kijk ik vanaf een Spaanse berg naar de zee èn lees ik weer werk van Dostojevski: Karamazov. In het verleden te lang laten liggen waardoor uitlezen een drempel werd. Ik begin over een paar maanden gewoon opnieuw.

Er zijn boeken die ik voor mijn werk in de ggz lees omdat ik niet alleen op de hoogte wil blijven maar ook om te begrijpen en betekenis te kunnen geven. Dat kunnen wetenschappelijke boeken zijn, ideeënliteratuur maar ook moderne of klassieke literatuur als het bij een bepaald thema past. Daarbij wordt in mijn werk die openingszin van Anna Karenina wel eens geciteerd

Doorheen de jaren verleg ik mijn grenzen, probeer ik boeken waarop mijn aandacht wordt gevestigd op zijn minst, bijvoorbeeld de kwartaalkeuze. Waarbij ik ook wel eens afhaak. Soms is dat niet zozeer omdat de schrijver niet kan schrijven, soms is het puur gevoelsmatig. Een boek kan inhoudelijk tegenstaan. Leesplezier hebben, op wat voor manier dan ook, is voor mij belangrijk. Dat kan intellectueel zijn.

Gödel, Escher, Bach: een eeuwige gouden band is voor mij te moeilijk, zoals de plot aangeeft voor velen ongrijpbaar. Maar het maakt me wel nieuwsgierig(er), het boek geeft me echt alleen al plezier door naar de omslag te kijken, naar de door de auteur ontworpen letters uit blokjes; hoe hij van de letters G(ödel), E(sscher), B(ach), de eenheid van het werk van G, E, en B heeft willen symboliseren.
Ik ben allesbehalve wiskundig aangelegd en weet op voorhand dat e.e.a. daarmee te maken heeft. Dan is alles wat visueel inzichtelijk wordt gemaakt een feestje, ook al heb ik bij de uitleg van die beelden regelmatig een woordenboek nodig.
Ik snuffel nog even verder

Ik heb van dit boek twee keer de eerste helft gelezen... de eerste keer was toen ik in de zesde klas van de middelbare school zat. Ik vond het fascinerend, maar ook moeilijk. De tweede keer was een paar jaar later, toen ik wiskunde studeerde. Ik merkte ineens hoeveel ik eigenlijk had geleerd, want een hoofdstuk over logica was ineens een peuleschil. Toch heb ik het nooit uitgelezen. We hebben de Engelse en de Nederlandse versie hier in de kast staan, want mijn man (informaticus) had het ook. Wie weet verzamel ik ooit nog de moed om het helemaal te lezen, want het gaat wel over mijn favoriete onderwerpen: wiskunde, biologie, kunst en muziek.

Ja, moed . Sommige stukken zijn een peulenschil inderdaad, bijvoorbeeld de eerste 'dialoog' tussen Achilles en Schilpad, Zeno's paradox aangepast met grappige details, zoals De band van Möbius van Escher als vlag, het gat erin is een 'nul'. Maar als ik verder blader kom ik vast in de problemen.

Hoewel ik er meestal maar weinig van begrijp, fascineert wiskunde me wel. Soms denk ik, het is me misschien niet goed uitgelegd ... ooit.
Biologie, kunst, muziek en dan verbindingen leggen, zijn ook mijn favorieten. Dat laatste vooral. En dan het 'aha!'

Nu nog dubben of ik hem morgen stiekem meeneem op vakantie. Al begin ik dan toch eerst in andere boeken.

Wiskunde is ook gewoon een kwestie van hard werken... ik ken geen enkele wiskundige die het is komen aanwaaien.

Misschien is eerst wiskundeles nemen beter. Ongeveer 15 jaar geleden deed ik op een open dag een proefles. De uitkomsten waar ik veel werk, lees papier, aan had besteed waren goed. Toen ik later het mijn geliefde liet zien knikte hij en zei: "je had ook dit kunnen doen" ... Inderdaad. Hij had voor dezelfde oplossing pakweg 3 regels nodig
Ik denk, met spijt in mijn hart, dat ik het boek op dit moment nog opzij moet leggen.

Volgens mij moet je helemaal geen wiskundige zijn om van dit boek te kunnen genieten, psyche, Lalage, en anderen. Je moet enkel bereid zijn om mee te gaan in de gedachtenexperimenten, en de intelllectuele uitdaging aandurven. De paar bladzijden die dan toch boven je wis- of natuurkundige petje zouden gaan, kun je gerust diagonaal lezen of zelfs overslaan. Laat de unieke rijkdom van dit boek daardoor niet helemaal aan je voorbij gaan!

Naar verluidt kon John Nash een bewijs dat hij nog nooit eerder gezien had, gewoon zo even aanvullen. Inzichten 'kwamen' gewoon bij hem. Helaas 'kwamen' zijn waanvoorstellingen later ook gewoon.

Fijn om te horen. Ik had deze in de smiezen (o.a. door mijn interesse in Escher), maar de wiskunde-opmerkingen maakten me wat huiverig.

Dat heb ik ook nergens beweerd!

En ook John Nash heeft vast heel hard gewerkt om zo'n groot analytisch vermogen te ontwikkelen.

Dat gedoe over wiskunde kwam van mij hoor.
En fijn dat je dit meldt, ik zag het net voor vertrek en heb hem toch maar meegenomen

Hekenbaar! Op de middelbare school vond ik onder meer wiskunde vreselijk, waardoor ik koos voor de veilige studieoptie: rechten. Een stuk later (tijdens mijn studie) zag ik dat Amerikaanse universiteiten colleges op youtube posten, waaronder die van Sapolsky (1). Ook leerde ik videokanalen als Veritasium (2) en Numberphile (3) kennen. Verrek dacht ik; ik hou wel degelijk van betaonderwerpen. Had ik me dat eerder gerealiseerd dan had ik wellicht een andere studie gekozen.

....maar wat heeft dit met dit boek te maken? Nou Douglas R. Hofstadter trekt hier kruisverbanden tussen o.a. biologie, informatica en wiskunde. Hij laat bijvoorbeeld zien dat een logisch systeem kan worden afgebeeld binnen een ander (meeromvattend) systeem. Dit zijn isomorfismen. Op een gegeven moment wil je met de regels van een systeem uitdrukken of iets past op klopt binnen datzelfde systeem. Dit heeft recursie. Hofstadter laat zien dat isomorfismen en recursie binnen veel onderwerpen voorkomt. Denk bijvoorbeeld aan de vraag hoe onze herinneringen worden opgeslagen in onze hersenen, of hoe machinetaal zich verhoudt tot programmeertaal binnen een computer).

Veel onderwerpen die ik tegenwoordig interessant vind, blijken dus met elkaar verband te houden. Deze realisatie maakte het eerste deel van het boek tot een van de meest intrigerende stukken tekst die ik tot nu toe heb gelezen. Het tweede gedeelte kost mij vooralsnog wat meer moeite, hoewel het intrigerend blijft. Gödel, Escher, Bach krijgt kortom voor elkaar wat zo veel leraren niet voor elkaar kregen. Ik wil graag meer moeite doen om dit soort onderwerpen beter te doorgronden.

misterfool
Dit maakt een mens geïntetesseerd …

Poging twee na herinnering bibliotheek ongelezen retour, maar weer gereserveerd

In de voormalige ambassade van de Verenigde Staten in Den Haag, nu het Museum voor Hedendaagse Kunst, loopt in de periode van 19 mei 2023 tot en met 27 augustus 2023 de expositie 'Gödel, Escher, Bach'.

Het West project 'Gödel, Escher, Bach' is volgens een brochure speciaal ontwikkeld voor het Escherjaar 2023 en is een aanvulling op de exposities van M.C. Escher in Kunstmuseum Den Haag en het museum Escher in het Paleis, dat aan hetzelfde plein als de voormalige ambassade ligt.

Het Museum voor Hedendaagse Kunst meldt op haar website:

Zie de volledige tekst met verwijzingen naar het boek op:
West Den Haag : projects : 23_06_Goedel_Escher_Bach - westdenhaag.nl

Dat Museum voor Hedendaagse Kunst ligt overigens aan het Lange Voorhout, schuin tegenover de Hofvijver, op loopafstand van het Centraal Station in Den Haag.

Aha! Dat wordt een dagje Den Haag!

Voor een boek van Hofstadter naar de Hofstad.

psyche,
Misschien is het een idee om je trip op een donderdag te plannen?
Op maandag en dinsdag is het museum gesloten. Op andere dagen zijn ze open van 12:00 tot 18:00; enkel op donderdag (koopavond) sluiten ze pas om 21:00.
Op donderdag is er doorgaans een tweedehands boekenmarkt en antiekmarkt. Die staat op het plein voor het museum. Het is wel eens groter geweest, maar er zijn nog circa acht kraampjes met boeken over, afgezien van de antiekkramen.
Tijden en dergelijke uiteraard onder voorbehoud...ik kan daar geen garantie voor geven
Voor de rest is er in Den Haag voldoende te zien of te doen.

West Den Haag - westdenhaag.nl

Met dank aan Sol1 heb ik op een regenachtige dag, dus helaas weinig boekenkramen, de expositie bezocht.
Bezoekers krijgen een tentoonstellingsgids mee, in plaats van bordjes bij de tentoongestelde werken. De gids mag mee naar huis, dat is nodig m.i. anders is er denk ik voor de gemiddelde bezoeker wellicht geen touw aan vast te knopen en ook kan thuis e.e.a. nog eens opgezocht en bekeken worden. Of erover worden nagedacht.
Heel belangrijk ook de inleiding gids bij intree te lezen, waar gaat het boek Gödel Escher Bach (GEB) over en wat is het doel van de tentoonstelling.
De tentoonstelling GEB plaats het werk van Escher in de context van het boek van Hofstadler en wil de mogelijkheden van Eschers werk openstellen voor een nieuw publiek en Hofstadters inzichten toepassen op de hedendaagse kunst.
Of het eerste gelukt is durf ik sterk te betwijfelen het tweede zie ik meer. Niet alles is (direct) voor mij te koppelen aan GEB, tegelijkertijd waren er meerdere werken waar dat wel zo was, waar ik ‘nu al’ fragmenten herkende uit het kleine stukje dat ik tot nu toe in GEB las. Ik had hier en daar graag nog langer willen kijken maar daar deed ik mijn metgezel geen plezier mee.
Ik ga verder met mijn leesproject GEB, ik ben benieuwd hoever ik kom, ik ga er af en toe rustig mee zitten, inclusief woordenboek en notitieboekje.