menu

Atropa: De Wraak van de Vrede - Tom Lanoye (2008)

mijn stem
4,38 (4)
4 stemmen

Nederlands
Psychologisch

88 pagina's
Eerste druk: Prometheus, Amsterdam (Nederland)

Agamemnon wordt omgeven door alle vrouwen wier leven hij heeft verwoest: zijn dochter Ifigeneia, zijn vrouw Klytaimnestra, zijn schoonzus Helena, plus de vrouwen en dochters van zijn Trojaanse vijanden: Hekabe, Andromache en Kassandra. Vlak voor zijn vrouw hem afmaakt met een bijl, confronteren de vrouwen Agamemnon met de echte oorlogsbuit: hun pijn, hun lijden en het ultieme failliet van zijn macht.

zoeken in:
avatar van JJ_D
4,0
‘Atropa’ is het slotdeel van Lanoye’s “triptiek van de macht”, die door Guy Cassiers in samenwerking met Toneelhuis Anterwerpen geënsceneerd wordt. Voor deze ambitieuze finale greep Lanoye terug naar “de moeder aller oorlogen” (de Trojaanse) in de oervorm der letteren (het Alexandrijn). Wie de absurde toon van Lanoye’s andere werk kent, zou zich kunnen afvragen of het resultaat de kwalitatieve standaard wel haalt. ‘Atropa’ is echter zowel inhoudelijk als taalkundig verbluffend – dit is zelfs ronduit het beste wat ik van Lanoye heb gelezen.

‘De wraak van de vrede’ vertelt het tragische lot dat Iphigenia beschoren was, over wat Agamemnon “plichtsbesef” noemt en alle smart die daar in zijn omgeving bij komt kijken. Uiteindelijk zal het doel (de vrede) zijn middel (het offer) wreken, en dat moet Lanoye beklemmend in versvorm gieten. Het oneindig aantal mogelijkheden tot archaïsche pathos en historisch gezwets laat hij gelukkig achterwege; Lanoye blijft immers ten allen tijde sterk gefocust. Ondanks de authentieke setting ontplooit zich een hedendaags drama, waarin elk karakter een eigen invalshoek belichaamt. Voor Agamemnon heeft Lanoye naar eigen zeggen vooral naar Bush geluisterd, en voor men er erg in heeft laat men zich ook echt meeslepen door “de truken van de foor”. Daartegenover staat een groep vrouwen (met centraal Klytaimnestra), die zich kritisch afvragen of we waarden kunnen negeren om andere te beschermen. Welke waarde biedt, in een dergelijke wereld, nog enig houvast?

De inhoudelijke diepgang weet Lanoye daarenboven moeiteloos om te zetten in heldere, vaak zelfs poëtische verzen. Zijn voeling met de Nederlandse taal resulteert hier in virtuoze ontboezemingen en kolkende tirades om duimen en vingers van af te likken. Het is onmogelijk om concreet aan te wijzen hoe Lanoye het precies klaarspeelt, maar zelfs het ritme lijkt tot in de puntjes goed te zitten.
Onlangs las ik drie werken van Shakespeare in vertaling, maar nergens waren deze zo briljant als Lanoye’s meeslepende variant op de oude dichtvorm. De grote vraag is of de formule ook werkt op de planken - spoedig krijgt u van mij een antwoord.
4*

avatar van Freud
De tekst is fenomenaal, dat blijkt denk ik pas echt als je het live hoort. Knap stuk ook trouwens, beter dan Wolfskers maar (uiteraard) niet zo goed als het schitterende Mefisto Forever

avatar van JJ_D
4,0
Heb 'Mefisto for ever' destijds gemist, maar je maakt me al warm voor 'Atropa'. Afgelopen week speelde de ganse 'triptiek van de macht' in De Singel (Antwerpen), maar helaas kwam ik dat pas te laat aan de weet.

avatar van JJ_D
4,0
Freud schreef:
De tekst is fenomenaal, dat blijkt denk ik pas echt als je het live hoort. Knap stuk ook trouwens, beter dan Wolfskers maar (uiteraard) niet zo goed als het schitterende Mefisto Forever


Voor mij geldt het tegendeel; ik vond de uitvoering namelijk nogal slapjes. Guy Cassiers legt alle nadruk bij de tekst, maar verslikt zich in zijn goede bedoelingen. De mogelijkheden van de scène worden amper benut, en ook met de video-installatie had hij veel meer kunnen doen. De psychedelische muziek zorgt voor kippenvel, maar ook hier drijft Cassiers zijn minimalisme ver door. Het mocht uiteindelijk allemaal iets meer zijn - het gevoel dat ik aan dit avondje theater over hield was meer ledig dan 'kil'.

Bovendien rekken de acteurs hun tekst vaak langer dan nodig: waar ik al lezend een prachtig metrum voelde, leek daar gisteren niets meer van over te blijven. Alles bij elkaar dus hier en daar een mooi moment, en de schitterende tekst hield het gelukkig nog net interessant. Maar 'groot theater' zie ik er niet in...

avatar van andreas
5,0
Ik ben het met JJ eens. De theaterbewerking van “Atropa” door Guy Cassiers was mij te statisch; het durfde wel eens slepen. Langs de andere kant is een verstilde voorstelling de enige manier om Lanoyes adembenemend mooie tekst centraal te stellen…

In elk geval, de leeservaring is verpletterend. Uit de voortvloeiende alexandrijnen spreekt een oneindige taalgevoeligheid. De klaagzangen zijn ongenadig hard en brandend actueel. Het geheel is buitengewoon ontroerend. Om koude rillingen van te krijgen.

4,5
Ik heb de theatervoorstelling gezien vóór ik tekst in handen kreeg, en ik was verbluft...
Maar ik voelde dat het werk té rijk is om het op één avond aan je voorbij te laten gaan. Dat is misschien het probleem van een te goede toneeltekst...
Je kunt je dan afvragen wat dat betekent voor de antieke tragedie: een tekstfragment van één oud-Griekse theatervoorstelling, die zelf maar een klein onderdeel vormde van een grote cyclus, wodt vandaag meestal beleefd als een maandenlange studie! En de Tom Lanoye's zijn vandaag de dag waarschijnlijk dan nog een heel stuk schaarser dan de tragedieschrijvers bij de Oude Grieken! Maar wij hebben natuurlijk zo onnoemelijk veel anders... Zó onnoemelijk veel dat we blijkbaar al bij voorbaat afgeleid zijn om van iets ten volle te kunnen genieten...

Gast
geplaatst: vandaag om 16:00 uur

geplaatst: vandaag om 16:00 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.