Camus bewijst in dit boek een meesterlijk denker te zijn. Dit blijkt al uit de nauwkeurige probleemstelling: de centrale kwestie van dit boek is niet wat de zin van het leven is, maar of het zin heeft om te leven. Bij die eerste vraag wordt als uitgangspunt genomen dat het universum geen (evidente) zin heeft, maar dat de mens wel zo'n zingeving aan de wereld wil opleggen. Er is dus een mismatch tussen de mens en de wereld waarin hij wordt gegooid. Deze mismatch noemt Camus het absurde.
-
Menig denker- Camus noemt onder meer Kierkegaard- probeert die mismatch op te heffen door zich te vereenzelvigen met een eenheid; zoals een goddelijke. Net als een zelfmoord veronderstelt dit een einde van het individu, zei het bij het ene letterlijk en bij het andere figuurlijk. Zo zou het soms fijn zijn om het zinloze kwaad van het universum te ontkennen door te ontsnappen via een kosmische rechtvaardiging, maar dit veronderstelt een sprong waarin de kritische menselijke geest te pletter slaat. Camus wijst zo'n toevlucht af. Hij verkiest een menselijk verzet tegen de zinloosheid, zelfs al brengt je dit tot de rand van de gekte. Camus vindt daarom Ivan Karamazov een absurde held. Dit personage verdedigt tot het bittere eind zijn gevoel voor rechtvaardigheid tegen de onredelijkheid van de wereld.
-
Een oppervlakkige lezing van het absurdisme zou wellicht tot melancholie leiden, maar het boek biedt daarentegen juist een realistisch optimisme. Er is namelijk grote schoonheid en rust te vinden in de acceptatie van de absurditeit van het leven. Grote kunst, zoals de hiervoor aangehaalde "De Gebroeders Karamazov", haalt dit naar voren. Kunst vormt daarmee een manier om het lijden van een doel te voorzien. We kunnen de zinloosheid van het leven weliswaar niet overwinnen, maar er zit een zekere geruststelling in de gedachte dat dit ook niet hoeft. We hoeven ons enkel tegen de zinloosheid te verzetten, onder meer door het maken en consumeren van goede kunst.
-
De Mythe van Sissyphus vond ik kortom een sterk boek; activerend en positief ondanks de zware thema's die worden besproken. Ik moest om die reden denken aan
The Laughing Heart
van Bukowski. Dit gedicht vangt mijns inziens het absurdisme perfect: inclusief de warme, activerende onderstroom.
"you can’t beat death but
you can beat death in life, sometimes."