Het Recht op Terugkeer - Leon de Winter (2008)

De lage waarderingen tot nu toe verbazen mij wel wat. Ik vond het een scherp geschreven boek, het leest als een trein. De zo populaire benaming ' literaire thriller' doet vaak wat gezocht aan bij schrijvers als Verhoef e.d., maar Leon de Winters 'Het recht op terugkeer' verdient die titel zeker. Een van de betere boeken die ik afgelopen jaar las.

Het is inderdaad een goed boek. Niet echt zware kost, maar meer vergelijkbaar (niet qua inhoud), met de Da Vinci Code en De Schaduw Van De Wind. Niet alles is even geloofwaardig, maar het is dan ook fictie!

Aangrijpend boek, vooral in de stukken die zich in de VS afspelen. De angst van Bram voor het verlies en het uitkomen daarvan is voelbaar. De daarop volgende zwerftocht door de VS leest als een kleine roman op zich.
Wat minder zijn de hoofdstukken over de zoektocht in Israel en de Palestijnse gebieden. Aangezien die in de toekomst spelen heeft De Winter hier wat fantasy-elementen moeten toevoegen die niet altijd overtuigen. Waarom is Israel bijvoorbeeld nog maar een fractie van wat het nu is?
Weer heel veel spanning zit er aan het slot. Amsterdam is de plaats waar de climax komt en die is op zich overtuigend, al is de al eerder prijsgegeven opheldering van het ontvoeringsverhaal dat wat minder. Ik had er een beetje moeite mee dat verhaal te geloven.

Is dit boek nu pro-Israel of anti-palestijns? Ik zou het niet zo direct weten. De gekte en het faillisement van de Israelische politieke koers zijn duidelijk in de manier waarop De Winter het land beschrijft in het jaar 2024. Maar de palestijnse staat komt er niet veel beter vanaf. Hier viert corruptie en fundamentalisme hoogtij.

Niet de beste roman van De Winter. Wel een goeie. Misschien moet hij zich weer eens beperken tot een psychologische roman zonder politieke thema's aan te roeren.

Op een moment dat Joodse kolonisten meer dan ooit stukken grond inpilken van de Palestijnen, is het tamelijk buiten elke realiteit om de Israeli een slachtofferrol te geven. De winter heeft nooit gelogen over waar zijn sympathie in het conflict ligt, maar zijn literatuur was altijd neutraal. Zijn visie op de zaak is ongenuanceerd en pathetisch. Had hij het maar neutraal gehouden, zoals in het vele sterkere god's gym. Overigens blijf ik de man een groots schrijver vinden in hoe hij literatuur vlot weet te maken als een film uit hollywood. Hij weet boeken te schrijven met grote thema's maar die aan weten te voelen als luchtig. Ik vind dat wel bijzonder binnen onze literaire traditie.

Ondanks de thematiek leest het boek lekker weg.
Mr De Winter laat weten jaren aan dit werk gesleuteld te hebben. Nou, in dat licht valt het boek mij wat tegen.
Tijdens het lezen bekruipt mij het gevoel dat ik een filmscenario aan het lezen ben, iets wat mij vaker bij deze auteur overkomen is. Daarnaast vind ik het wat makkelijk om als schrijver steeds dezelfde thema's - ik noem de vermissing en speurtocht naar een kind - aan de lezer voor te schotelen.

Dit ambitieuze werk overtuigt mij niet, het had wat dieper mogen gaan, wat zwaarder en grimmiger. Interessant is de toekomstvisie van Mr De Winter, dat had ik verder uitgewerkt willen zien.

Wat rest is een boek over de zoektocht van een vader naar zijn kind plus een hoop bladzijdes gewijd aan het verhaal van Hartog, de vader van de hoofdpersoon Bram. Zonde.

Had mijns inziens meer ingezeten. Drie sterretjes.

Typisch De Winter. Grootse thema's, jodendom alom en een vlot verteld verhaal dat uiteindelijk niet echt ontbrandt, maar wel heel de tijd vermakelijk is.

Wel heeft de schrijver ditmaal een aantal keuzes en verhaallijnen die niet helemaal begrijeplijk zijn. Zo was Bram nogal snel panisch in zijn zoektocht (als zwervende, met die nummers constant). De toekomstvisie is aardig, maar zeker in het begin teveel neergezet als bijzonder. Steeds werd gerefereerd aan gebeurde zaken die het zo ver hebben laten komen. Dat moet niet, neem het gegeven dat Israël is gedecimeerd en neem dat aan als zijnde normaal. Later in het boek werd dit uitleggerige minder, maar het bleef wel. Als je dan een toekomstbeeld schetst, doe dan ook niet bijzonder over de geschiedenis. Schrijf alsof het in de toekomst is geschrven. Als je een boek leest over nu uit nu, wordt ook niet constant uitgelegd hoe iets ontstaat.

Wel was het beeld heel aardig, en het had zelfs wel langer mogen duren allemaal met een groter en langer verhaal. Enkel denk ik dat 2024 wel 2044 had mogen zijn. Het lijkt me gewoonweg te dichtbij van nu (en vanaf het moment van schrijven ook) om helemaal voor geloofwaardig te houden.

3*