
Der Zauberberg - Thomas Mann (1924)
Alternatieve titel: De Toverberg
Duits
Ideeƫnliteratuur
1068 pagina's
Eerste druk: S. Fischer,
Berlijn (Duitsland)
De hoofdpersoon van Manns geraffineerde ontwikkelingsroman, de jongeman Hans Castorp, komt voor drie weken op bezoek bij zijn neef in het sanatorium in Davos maar blijft er, betoverd door de verleidelijke, zieke Clawdia Chauchat, zeven jaar. In de hermetische wereld van de Toverberg maakt Castorp een leerproces door, zijn inwijding in het leven. De democratische humanist Ludovico Settembrini is daarbij zijn mentor, terwijl de sinistere nihilist Leo Naphta als diens tegenspeler optreedt in de strijd om Castorps ziel.
- nummer 67 in de top 250
Ik zou dit boek graag eens lezen, maar het is behoorlijk omvangrijk. Ik heb het idee dat ik er wel even de tijd voor zou moeten nemen. Wellicht eens in een vakantieperiode.

Mijn (vrij beperkte) ervaring met Mann is dat het de nodige inspanning kost maar wel de moeite waard is. Probeer anders eerst zijn De dood in Venetie.

Genoemde eretitel heeft mij in ieder geval voldoende afgeschrikt.

Mijn (vrij beperkte) ervaring met Mann is dat het de nodige inspanning kost maar wel de moeite waard is. Probeer anders eerst zijn De dood in Venetie.

Ik vond De dood in Venetië redelijk goed te lezen, mooi ook, net als de verfilming, maar eerlijk gezegd vind ik de rest van Manns werk tot nu toe topsport. Ik wil daar best aan maar 'tussendoor' voor mij althans niet te doen, ik moet eigenlijk niets anders aan mijn hoofd hebben.
Vorig jaar, toen een verfilming van Manns leven op tv te volgen was heb ik me aan ander werk dan De Dood in Venetië gewaagd: totale mislukking op dat moment. Ik vroeg me af of het nu aan mij ligt of gewoon het gegeven dat Mann een wel heel bijzonder en ander intellect was, dat zijn gedachtensporen zo anders waren dan die van mij, zijn m.i. niet bepaald toegankelijk schrijven bevorderen begrijpen evenmin, dat ik hem simpelweg niet zomaar kàn verstaan... Hoezeer ik dat na het zien van de verfilmde biografie ook betreur. Zo jammer ook omdat de plot van De Toverberg me erg aanspreekt.
...eerlijk gezegd vind ik de rest van Manns werk tot nu toe topsport.
Het is inderdaad een doorbijter(tje) maar uiteindelijk toch zeker de moeite waard !
Ik ga als ik mijn eindexamens naar behoren weet af te ronden me denk ik volgend jaar een maand hierop storten

En zo geschiedde. De afgelopen maand me hierin verdiept. Met wisselende geïnteresseerdheid, helaas. Het ene stukje, alhoewel, stukje, elke dialoog duurt minstens 30 pagina's, vond ik briljant, het andere ronduit saai. Dat resulteert in veel mooie stukken maar ook erg veel gedeeltes waarbij ik eigenlijk geen idee had wat ik er mee aan moest. Vaak dacht ik dat ik iets miste, of dat ik gewoon te jong ben voor wat er staat. Het drong niet allemaal even goed tot me door, of het raakte me niet zo goed.
Wel weer fijn vond ik de subtiele humor die herhaaldelijk om de hoek kwam kijken, en de grappige gegevens: een sanatorium waarin eigenlijk iedereen ziekt wordt en waar je op den duur niet meer wegkan, het heeft iets extreem komisch, vooral door de afstandelijke, droge en realistische manier waarop het verteld wordt. Ook mooi was dat ik net zoals DvonGeem me op het moment dat ik het boek uithad zelf voelde alsof ik zeven jaar in een sanatorium gezeten had. Dat is toch ook een flink pluspunt.
Het cijfer zal ik nog even over na moeten denken, maar wegens bovenstaande kritiekpunten zal De Toverberg het helaas echt niet halen bij de Russen die ik tot nu toe heb gelezen!

Knap geschreven, maar ik vond het boek erg traag. Na 100 pagina's had ik het idee dat het verhaal nog maar amper begonnen was. Ik kon er dan ook niet doorkomen.
Dat is toch ook min of meer de bedoeling? Heeft ook te maken met hoe traag de tijd op die berg verloopt.
Nog een stem en dit boek gaat de top 100 in overigens.
Dat zetje geef ik hem met graagte, want dat verdient dit boek. Zo compact als De dood in Venetië is, zo wijdlopig is De toverberg, maar toch zijn beiden met dezelfde indrukwekkende precisie gecomponeerd. Tijd, en dan vooral de subjectieve beleving daarvan, dat is een van de belangrijke thema's in dit boek. Dit had dan ook nooit afgedaan kunnen worden in een paar 100 bladzijden. Alleen al de eerste dagen van Castorp in het sanatorium nemen zoveel ruimte in beslag, maar de laatste jaren vliegen voorbij in een fractie van dat aantal pagina's. Prachtige bespiegelingen laat Mann los over tijdsbesef. Welke mij met name bijgebleven is, is zijn notie dat tijd voorbijvliegt wanneer men zich voortdurend blootstelt aan nieuwe prikkels, terwijl het voorbij kruipt wanneer men routinematig bezig is. Echter, over de lange termijn is het precies omgekeerd, als de routinematig gevulde dagen in de herinnering als het ware vervagen tot één. Afijn, Mann beschrijft het natuurlijk mooier, maar dit is ongeveer (een van) de essentie(s) van het boek, waarin dit ook opgaat voor de altijd maar met dineren, zonnen en wandelen gevulde tijd die doorgebracht wordt in het sanatorium.
Niet alleen tijd, eigenlijk alles staat los van de dagelijkse realiteit zoals die zich diep in het dal afspeelt. Sterker nog, naar verloop van tijd valt de isolatie nauwelijks meer op, al helemaal niet door de personages, gewend als ze zijn aan de (soms ondoorgrondelijke) logica van het leven op de 'Toverberg'.
Waarom geen 5 sterren? Hoe geweldig ik het boek ook vind (nog niet genoemd door mij: de heerlijke humor), het is een boek dat ik blijkbaar vooral als leeservaring erg waardeerde. Zelden een boek gelezen waarin je zo meegenomen wordt in een zelfde soort sleur als de hoofdpersoon ervaart. Zoals al meer gezegd, het voelt aan het eind alsof je zelf een enorme tijd in het sanatorium hebt doorgebracht. Echter, ondanks de vele bespiegelingen is er niet echt een diepere essentie bijgebleven die maakt dat ik nog vaak aan het boek terugdenk. Tuurlijk, dat kan meer aan mij dan aan het boek liggen, maar ook waar is dat Mann dit werk voor een belangrijk deel schreef als een soort allegorie op de recente geschiedenis van Duitsland. Een vrij politiek boek ook, met de eindeloze discussies, veelal satirisch, hierover. En tja, dat zijn geen onderwerpen die zich mij in het geheugen vast weten te zetten. Ik kan me herinneren dat ik die dialogen zelfs zwaar te verteren vond. Maar een boek van 1.000 pagina's dat geen moment inzakt heb ik nog nooit gelezen, sterker nog, in deze categorie heb ik waarschijnlijk geen betere gelezen.

Na De Toverberg een tijd met me rondgesleept te hebben is het opeens uit en ik mis het een beetje. Zoals de bewoners van het comfortabele sanatorium in het boek na een tijd niet meer van "hierboven" naar "daarbeneden" geraken.
Het wordt ooit nog wel eens een leesproject van me.

Misschien moet ik er in plaats van een werkstukje maar een scriptie van maken

Na mijn voorzichtige aarzelingen om ooit eens aan De Toverberg te beginnen (getuige mijn berichten hierboven uit 2008) heb ik me er tijdens een lange wandeltocht in Nepal toch aan gewaagd. Ik heb het boek vijf maanden lang in mijn rugtas gehad. Lijvig en zwaar! Het duurde drie maanden van de hele reis, voordat ik er aan durfde te beginnen. Uiteindelijk heb ik het in drie delen uitgelezen en er ongeveer een jaar over gedaan. Steeds een paar honderd bladzijden, en de laatste twee delen thuis.
Ik vond de Toverberg een geweldige leeservaring. Na de moed die het vraagt om er aan te beginnen, vergt het doorzettingvermogen en concentratie om het te (blijven) lezen. Het is eerder genoemd - en bij deze door mij onderschreven - dat de schrijfstijl van Mann niet erg toegankelijk is. Dit komt denk ik veelal door zijn lange zinnen, steeds maar weer verlengd, nogmaals een komma om een en ander - maar dit zij slechts in de kantlijn opgemerkt - toe te voegen, hetgeen weliswaar lange zinnen opleverd, maar eveneens een bijzondere sfeer oproept, die in ieder geval zorgt voor een stijl die kenmerkend is voor deze schrijver. Et cetera...
Sommige passages waren moelijk om doorheen te komen. De dialogen tussen Setembrini en Nafta zijn de momenten geweest om het boek voor langere tijd aan de kant te leggen. Niet echt iets om voor het slapen gaan nog even 40 pagina's politiek geladen dialogen tot je te nemen. Je slaapt reeds voor de dialoog goed en wel op gang is gekomen. Desalniettemin vinden deze dialogen een zeer sterke apotheose in het een-na-laatste hoofdstuk. Geweldig en in een ruk uitgelezen. Ook andere delen van het boek waren om te verslinden, zoals de dialogen met madame Chauchat, een verhandeling over de favoriete (Mancini) sigaar van Hans Castorp, het avontuur in de sneeuwstorm, enzovoorts.
Overigens, een boek van deze omvang kan een gedeelte dat wat minder vlot leest zo af en toe wel hebben. Onderdeel van de leeservaring om het zo te zeggen. Een zeker rustmoment die ervoor zorgt dat een volgende (onverwachte) wending in het verhaal wordt ontvangen met de aandacht die het verdient.
Al met al een van de beste boeken die ik ooit gelezen heb. Ik vind de manier waarop Mann situaties, sferen, indrukken en gevoelens beschrijft echt van een ongekend niveau. Ongelofelijk knap en puur genieten.
Een aanrader! (Je mag er even over doen..)

Ondanks dat ik het boek nu 5 keer gelezen heb, blijft het mij boeien. Ik word er door geroerd, ik moet er om lachen, het zet mij aan het denken, het maakt me creatief. Soms, in tijden van somberheid, die gepaard gaan met een readersblock, pak ik weer de toverberg. Met liefde raad ik het dan ook aan als het boek wat geprobeerd moet zijn. Als een zendeling zou ik iedereen kennis willen laten maken met dit wonderschone verhaal van Hans Castorp.