Jesus Report: Protokoll einer Verfälschung - Johannes Lehmann (1970)
Alternatieve titel: Jezus-Rapport: Opheldering van een Misvatting
mijn stem
1 stem
Duits
Historisch / Ideeënliteratuur
203 pagina's
Eerste druk: Econ,
Düsseldorf (West-Duitsland)
De schrijver probeert ‘Jezus-Rapport: Opheldering van een Misvatting’ duidelijk te maken, dat Jezus (door hem Rabbi J. genoemd) in werkelijkheid geen enkele verwantschap heeft met de goddelijke figuur, die ons door het kerkelijke autoriteiten wordt overgeleverd. Hij wil laten zien hoe Jezus wél geleefd heeft en dat betekent, dat hij eerst moet aantonen waarom zijn biografen (de evangelisten) de feiten onjuist of in elk geval in een aangepaste vorm hebben weergegeven. Aan de hand van documenten (o.a. de Dode Zeerollen) onderzoekt de schrijver waarom vele teksten in het Nieuwe testament niet met elkaar overeenkomen en wat de werkelijke achtergrond is van de verschillen tussen het leven van rabbi J. en de Christusfiguur van de kerk. Met name onderzoekt de schrijver daarin de rol van Johannes de Doper en de sekte van de Essenen.
0
geplaatst: 6 november, 15:42 uur
Te lezen in Engelse vertaling op: The Jesus Report (1971) : LEHMANN, Johannes : Internet Archive
Het boek verscheen bij Kluwer in 1971 in Nederlandse vertaling, met een wat mildere titel dan het origineel. De Engelse subtitel 'The rabbi J. revealed by the Dead Sea Scrolls' wil m.i. weer teveel suggereren.
Het boek verscheen bij Kluwer in 1971 in Nederlandse vertaling, met een wat mildere titel dan het origineel. De Engelse subtitel 'The rabbi J. revealed by the Dead Sea Scrolls' wil m.i. weer teveel suggereren.
1
geplaatst: afgelopen maandag om 20:11 uur
De Dode Zee-rollen zijn een verzameling handschriften, tussen 1947 en 1956 gevonden in de omgeving van Qumran op de Westelijke Jordaanoever. De vondst van deze rollen en vooral de uitleg van deze oude geschriften van rond het begin van onze jaartelling, heeft vele geleerden beziggehouden.
Dit boek, geschreven door de Duitse theoloog-journalist Johannes Lehmann, verscheen na een radioserie op de Zuid-Duitse Omroep te Stuttgart enkele jaren eerder. Het boek draait om de vraag of we het christendom na de vondst van de rollen nu anders moeten beoordelen. Uit de inleiding:
“Misschien zijn kerk en christendom niet meer hetzelfde en zijn wij alleen niet meer bij machte dat in te zien.
Misschien is het begrip ‘geloof’ wel vervangen door het begrip ‘ideologie’ en onttrekt zich dit aan onze waarneming.
Misschien zou deze Jezus van Nazareth tegenwoordig geen lidmaat van een ‘christelijke kerk’ meer zijn en durven wij dit alleen maar niet te veronderstellen.
Misschien houden wij dingen voor hetzelfde, die in het geheel niet bij elkaar horen, doordat de blinde vlek in ons oog ons parten speelt.
Misschien is alles anders … “
Indringende vragen en de schrijver maakt er een spannend, goed leesbaar verhaal van.
Rabbi J. zoals de schrijver hem in het vervolg noemt, heeft zelf nooit iets geschreven. Alles wat wij over hem weten komt van tussenpersonen die minstens een generatie later leefden. Veel van wat we als feiten en woorden van deze rabbi aannemen, is minder zeker dan we zouden willen.
In de kloostergemeenschap van Qumran, bij de Essenen, werd volgens hun op schrift gestelde leer een leven geleid dat opvallende overeenkomsten heeft met de teksten uit het evangelie. Johannes de Doper en zijn leerling, rabbi J., zouden heel goed passen in de strenge leer- en leefgemeenschap aan de rand van de woestijn.
De schrijver vermoedt dan ook dat veel van de woorden van rabbi J, afkomstig zijn van de Essenen. En dat de kring om hem heen veel meer een radicale verzetsgroep was, verbonden aan de Zeloten, dan we van de kerkelijke uitleg gewend zijn te horen.
Lehmann ziet twee ‘filters’ die het zicht op de ware rabbi J. verduisterd hebben. Het eerste is dus het aanpassen aan de evangeliën, al dan niet door kerkelijke redacteuren, van de revolutionaire aard van rabbi J, die paste in de messiaanse verwachting van zijn volk. Hij stierf als verzetsstrijder, niet als de verlosser.
Het tweede filter is de betekenis die de apostel Paulus aan J. gaf. Volgens de auteur, die hier William Wrede aanhaalt, stond Paulus veel verder af van de joodse vroomheid dan rabbi J. Hij noemt Paulus de tweede grondlegger van het christendom. Een christendom dat elementen leent van de hellenistische cultuur: een godenzoon, een strijd tussen licht en duisternis, een overwinning op de dood, een eeuwig leven en het verslaan van de machten van de wereld, de archonten die de zielen gevangen houden.
“Daarmee wordt de discontinuïteit tussen de historische J. en de Christus der Kerk zó groot, dat er van eenheid tussen hen beiden nog nauwelijks iets valt te bespeuren.” (135)
Ook Lehmann merkt op hoe weinig Paulus weet of wil weten van de leer en het leven van zijn meester. Paulus beperkt zijn kennis tot kruis en opstanding. En daarmee ontwerpt hij een visie op God die als universeel voor alle mensen kan gelden, terwijl J. zich beschouwde als gezonden te zijn tot ‘de verloren kinderen Israëls’.
De schrijver voert de spanning tussen rabbi J. en apostel P. tot het uiterste op. En dat doet hij erudiet en met goede argumentatie.
De vraag is echter wel of hij wel helemaal recht doet aan zowel de literaire vorm van de evangeliën als de brieven van Paulus, waar wel fragmenten van ‘leer’ te vinden zijn maar zeker geen theologische uiteenzettingen. Met andere woorden; de vraag dringt zich aan mij op of hij, en dat gebeurt heel veel onder scherpzinnige theologen, niet teveel wil lezen en bewijzen. Op een moment dat de inkt van de vertalingen van de Dode Zee-rollen nog amper droog is - we spreken over 1970 - lijkt de auteur al vergaande conclusies te kunnen trekken.
Te vroeg, te snel en misschien wel te pretentieus, zoals uit de subtitel blijkt. In de Nederlandse vertaling nog mild vertaald als ‘Opheldering van een misvatting’. Dat neemt de angel van het opzettelijke ‘Verfälschung’ weg.
Het boek past goed in de sfeer van theologie bedrijven in West-Duitsland, in de decennia na de Tweede Wereldoorlog, waarin een en ander aan 'Gutmachen' gedaan werd, als tegenover van de onaanvaardbare houding van de Duitse kerken in de Nazitijd. Ik bespeur een schuldcomplex, dat misschien de al te enthousiaste verwerping van de kerkelijke traditie moet verklaren. Zorgvuldiger lezing bewijst dat Oude en Nieuwe Testament veel meer samenhang vertonen en dat we voor die ontdekking niet bij de Essenen in Qumran, een kleine sekte, te rade hoeven gaan, maar bij de synagoge.
Voor het toch mooie verhaal een meer dan dikke voldoende. En daarom hier tenslotte nog het vermelden waard. In de kringloop goed te vinden.
Dit boek, geschreven door de Duitse theoloog-journalist Johannes Lehmann, verscheen na een radioserie op de Zuid-Duitse Omroep te Stuttgart enkele jaren eerder. Het boek draait om de vraag of we het christendom na de vondst van de rollen nu anders moeten beoordelen. Uit de inleiding:
“Misschien zijn kerk en christendom niet meer hetzelfde en zijn wij alleen niet meer bij machte dat in te zien.
Misschien is het begrip ‘geloof’ wel vervangen door het begrip ‘ideologie’ en onttrekt zich dit aan onze waarneming.
Misschien zou deze Jezus van Nazareth tegenwoordig geen lidmaat van een ‘christelijke kerk’ meer zijn en durven wij dit alleen maar niet te veronderstellen.
Misschien houden wij dingen voor hetzelfde, die in het geheel niet bij elkaar horen, doordat de blinde vlek in ons oog ons parten speelt.
Misschien is alles anders … “
Indringende vragen en de schrijver maakt er een spannend, goed leesbaar verhaal van.
Rabbi J. zoals de schrijver hem in het vervolg noemt, heeft zelf nooit iets geschreven. Alles wat wij over hem weten komt van tussenpersonen die minstens een generatie later leefden. Veel van wat we als feiten en woorden van deze rabbi aannemen, is minder zeker dan we zouden willen.
In de kloostergemeenschap van Qumran, bij de Essenen, werd volgens hun op schrift gestelde leer een leven geleid dat opvallende overeenkomsten heeft met de teksten uit het evangelie. Johannes de Doper en zijn leerling, rabbi J., zouden heel goed passen in de strenge leer- en leefgemeenschap aan de rand van de woestijn.
De schrijver vermoedt dan ook dat veel van de woorden van rabbi J, afkomstig zijn van de Essenen. En dat de kring om hem heen veel meer een radicale verzetsgroep was, verbonden aan de Zeloten, dan we van de kerkelijke uitleg gewend zijn te horen.
Lehmann ziet twee ‘filters’ die het zicht op de ware rabbi J. verduisterd hebben. Het eerste is dus het aanpassen aan de evangeliën, al dan niet door kerkelijke redacteuren, van de revolutionaire aard van rabbi J, die paste in de messiaanse verwachting van zijn volk. Hij stierf als verzetsstrijder, niet als de verlosser.
Het tweede filter is de betekenis die de apostel Paulus aan J. gaf. Volgens de auteur, die hier William Wrede aanhaalt, stond Paulus veel verder af van de joodse vroomheid dan rabbi J. Hij noemt Paulus de tweede grondlegger van het christendom. Een christendom dat elementen leent van de hellenistische cultuur: een godenzoon, een strijd tussen licht en duisternis, een overwinning op de dood, een eeuwig leven en het verslaan van de machten van de wereld, de archonten die de zielen gevangen houden.
“Daarmee wordt de discontinuïteit tussen de historische J. en de Christus der Kerk zó groot, dat er van eenheid tussen hen beiden nog nauwelijks iets valt te bespeuren.” (135)
Ook Lehmann merkt op hoe weinig Paulus weet of wil weten van de leer en het leven van zijn meester. Paulus beperkt zijn kennis tot kruis en opstanding. En daarmee ontwerpt hij een visie op God die als universeel voor alle mensen kan gelden, terwijl J. zich beschouwde als gezonden te zijn tot ‘de verloren kinderen Israëls’.
De schrijver voert de spanning tussen rabbi J. en apostel P. tot het uiterste op. En dat doet hij erudiet en met goede argumentatie.
De vraag is echter wel of hij wel helemaal recht doet aan zowel de literaire vorm van de evangeliën als de brieven van Paulus, waar wel fragmenten van ‘leer’ te vinden zijn maar zeker geen theologische uiteenzettingen. Met andere woorden; de vraag dringt zich aan mij op of hij, en dat gebeurt heel veel onder scherpzinnige theologen, niet teveel wil lezen en bewijzen. Op een moment dat de inkt van de vertalingen van de Dode Zee-rollen nog amper droog is - we spreken over 1970 - lijkt de auteur al vergaande conclusies te kunnen trekken.
Te vroeg, te snel en misschien wel te pretentieus, zoals uit de subtitel blijkt. In de Nederlandse vertaling nog mild vertaald als ‘Opheldering van een misvatting’. Dat neemt de angel van het opzettelijke ‘Verfälschung’ weg.
Het boek past goed in de sfeer van theologie bedrijven in West-Duitsland, in de decennia na de Tweede Wereldoorlog, waarin een en ander aan 'Gutmachen' gedaan werd, als tegenover van de onaanvaardbare houding van de Duitse kerken in de Nazitijd. Ik bespeur een schuldcomplex, dat misschien de al te enthousiaste verwerping van de kerkelijke traditie moet verklaren. Zorgvuldiger lezing bewijst dat Oude en Nieuwe Testament veel meer samenhang vertonen en dat we voor die ontdekking niet bij de Essenen in Qumran, een kleine sekte, te rade hoeven gaan, maar bij de synagoge.
Voor het toch mooie verhaal een meer dan dikke voldoende. En daarom hier tenslotte nog het vermelden waard. In de kringloop goed te vinden.
* denotes required fields.
* denotes required fields.