Eventyr - Hans Christian Andersen (1835)

In tegenstelling tot de broers Grimm, die het land afreisden om sprookjes te verzamelen (en ze dan licht herschreven voor het grote publiek), bedacht Andersen zijn sprookjes volledig zelf. Weliswaar geïnspireerd door volksverhalen uit zijn thuisland, Denemarken, maar de uiteindelijke verhalen die hem legendarisch hebben gemaakt, komen allemaal uit zijn koker.
En wat meteen opvalt: Andersens sprookjes zijn bijzonder tragisch. Nu we gewoon geworden zijn aan de versuikerde Disneyvertellingen, is het bijna schokkend om te lezen hoe De kleine zeemeermin écht afloopt. Een wondermooi verhaal, dat barst van de geniale vondsten en de prachtige beschrijven, en dan dat einde...
Een ander meesterwerkje is De sneeuwkoningin. Eigenlijk een allesomvattend verhaal, dat bijna de hele kosmos verklaart, maar toch een diepmenselijk verhaal blijft over de vriendschap (of is het liefde?) tussen twee kinderen.
Lees de verzamelde sprookjes en verhalen van Andersen (de vertaling van Annelies van Hees bij Athenaeum-Polak en Van Gennep is zeer goed). Lees de oerklassiekers (De tondeldoos, Het meisje met de zwavelstokjes, De rode schoentjes, De nieuwe kleren van de keizer), maar ook amper bekende pareltjes als Kleine Klaas en Grote Klaas, een schelmenverhaal vol gitzwarte humor. Je zal merken dat Andersens verhalen tijdloos zijn, en zowel door kinderen als volwassenen kunnen gelezen worden. Geniet van de ironie, de magie, de personages, de prachtige zinnen, de schitterende vondsten. En besef dat Andersen een waar genie was, een meesterverteller met een diep inzicht in het denken en doen van de mens.

Het was gruwelijk koud, het sneeuwde en het begon donker te worden - het was ook de laatste avond van het jaar: oudejaarsavond.

Zo begint "Het Meisje Met De Zwavelstokjes". Dit ultrakorte sprookje van Hans Christian Andersen blijft schitterend. Het is maar anderhalve bladzijde lang maar dat is helemaal niet erg.
Het sprookje stamt uit 1845 en handelt over armoede, bittere armoede. Ter vergelijking: Oliver Twist van Charles Dickens is uit 1838 en A Christmas Carol verscheen in 1843.
Er leven hier in Nederland inmiddels bijna 400.000 kinderen onder de armoedegrens. Je schaamt je toch dood als Nederlander voor dit stinkend rijke gasbelstaatje? Om over de bezuinigingen op ontwikkelings-
samenwerking nog maar te zwijgen.
Zou een minister als Lodewijk Asscher of Fred Teeven dit sprookje kennen? Lezen ze het hun kinderen voor? Is het ze voorgelezen toen ze zelf nog kinderen waren? Volgens mij weet die Teeven amper wat lezen is.
Ik denk dat we allemaal wel weten hoe dit sprookje afloopt dus gebruik ik hier maar geen spoilertags. Als de laatste zwavelstokjes zijn opgebrand sterft het meisje:

Grootmoeder tilde het kleine meisje op haar arm en vloog met haar weg, hoger en hoger. Er was geen kou, honger, of angst meer: zij waren bij God!

En zo eindigt dit droefgeestige sprookje dan toch heel mooi. In 2006 maakte Disney er een korte animatiefilm van, The Little Match Girl. Toen ik het voor de eerste keer zag barstte ik in tranen uit, de muziek is werkelijk prachtig..