Als de Dieren - Lieselot Mariën (2025)
Nederlands
Psychologisch
308 pagina's
Eerste druk: Das Mag,
Amsterdam (Nederland)
'Als de dieren' is een rijke, intertekstuele vertelling over zware worstelingen met het moederschap. De vertelster daalt af in de onderwereld wanneer de geboorte van haar kind, het wezen van haar kind en alle implicaties van het moederschap haar totaal overvallen. Ze probeert achteraf te analyseren hoe dat is gebeurd en doet dat in twee verhaallijnen, in vormgeving herkenbaar: één van het moment zelf, de tijd met het kind op dat moment beleefd, de andere achteraf en van buitenaf beschouwend. In het verhaal achteraf beschouwt de ik zichzelf alsof ze op het moeilijkste moment buiten zichzelf getreden is.
In Als de Dieren kruipen we in het hoofd van een jonge moeder. Het boek is fragmentarisch opgebouwd waarin we in korte hoofdstukken kennis maken met een vrouw die volledig overvallen wordt door het moederschap. Sommige fragmenten spelen zich af wanneer het kind net geboren is, andere fragmenten blikken van een afstandje terug op deze moeilijke periode. Het is het relaas van een moeder die na de geboorte van haar kind het idee heeft dat ze zichzelf volledig kwijtraakt.
Daar gaan we weer
Ik moet eerlijk zeggen dat ik in het begin dacht: daar gaan we weer. Weer zo’n boek dat amper gevuld is met woorden en waar vooral heel veel wit te ‘lezen’ is, weer zo’n boek waarin we toeschouwer worden van de intieme binnenwereld van de verteller, weer zo’n boek over een thema waarbij ik het gevoel hebt dat de houdbaarheid redelijk kort zal zijn.
En toch wist de eerlijke, introspectieve, confronterende stijl me gaandeweg beet te grijpen. Langzaamaan begon ik steeds meer mee te leven met de verteller en te begrijpen hoe bizar ingewikkeld het is als je eindeloos veel houdt van je kind, maar tegelijkertijd toch ook niet kunt omgaan met alle implicaties die het moederschap met zich meebrengt. Zoals Mariën het zelf heel mooi beschrijft: “Tussen de onsterfelijke wil om jouw moeder te zijn en de levensgrote onmogelijkheid om jouw moeder te zijn nog slechts één weg: de waanzin.”
Vervelen
Die stijl – met ook soms interessante vormen van intertekstualiteit – is de reden dat ik hier toch wel een mooi cijfer aan kwijt kan. De vorm waar Mariën voor kiest, past namelijk uitstekend bij het verhaal dat ze probeert te vertellen. Toen ik het boek dichtsloeg was ik toch wel een aantal keer geraakt door de manier waarop Mariën het lijden van de verteller weet op te schrijven.
Maar ik merk ook wel dat – hoewel ik kon meeleven met de verteller – het thema toch een beetje een ver-van-mijn-bed-show is en dat me het gevoel bekruipt dat dit een thema is dat me waarschijnlijk snel zal gaan vervelen, zeker als wederom voor het perspectief van de moeder zelf gekozen wordt. Dat betekent dat ik een hoop boeken die in de afgelopen jaren zijn uitgekomen en die ongetwijfeld nog uit zullen komen links zal laten liggen, gezien de hipheid van zowel thema als de gekozen vorm. Ik heb mijn portie moederschapswanhoop met Als de Dieren voorlopig wel gehad. Maar die ene portie was voor een keertje wel erg fijn.
blogpost