Hoe Klein de Wereld Is - Carla de Jong en Walter Lucius (2025)

In juli 2021 overleed de schrijver Walter Lucius, bekend van de thrillertrilogie 'Hartland'. Hij liet de research en de outline na voor een roman die voert van Texel naar India en Duitsland. Carla de Jong ging daarmee verder en het boek is nu verschenen als 'Hoe klein de wereld is'. Het boek is gebaseerd op stationering in 1943 van het Legion Freies Indien op Texel. Dit legioen stond ook bekend vanwege zijn oorsprong in de Indiase onafhankelijkheidsbeweging - als het Tiger-Legion en de Azad Hind Fauj. Het was een in Duitsland geformeerde militaire eenheid van Brits-Indische vrijwilligers.

Na een korte biografie is op de site Carla de Jong een interview met haar te vinden, onder meer met aandacht voor het ontstaan van ‘Hoe klein de wereld is’.

Vergeet nooit dat je allereerst mens bent


Na het overlijden van auteur Walter Lucius (WL) ontving Carla de Jong (CdJ) ruim een jaar later in 2022 het verzoek de roman ‘Hoe klein de Wereld is’ waaraan WL tot aan zijn dood werkte op te pakken en te voltooien. CdJ las de synopsis en enkele hoofdstukken die WJ schreef en vond het gegeven van de roman prachtig. Hoewel er verschillen in stijl waren, zag CdJ ook overeenkomsten. Ze sprak met de weduwe van WL en zijn literair agente. CdJ kreeg de vrije hand bij het schrijven van de roman, geen van de betrokkenen wilde een halffabricaat.

Net als voor CdJ was het bestaan van een ‘Legion Freies Indien’ nieuw voor mij.
Wanneer de Indiase Chandar Kapoor, een ayurvedisch arts, in een atlas de betekenis van schaal, lengte- en breedtegraad en topografische lijnen bestudeert verwondert hij zich ‘Hoe klein de wereld is’. In diezelfde wereld krijgen de Britten rond WOII te maken met de opkomst van antikoloniale nationalistische bewegingen in hun kolonies. Chandar sluit zich bij het Duitse leger aan omdat hij denkt zo bij te kunnen dragen aan het einde van de Britse heerschappij in Brits-Indie.

Behalve de belevenissen van Chandar hebben meerdere personen in deze geschiedenis een betekenisvolle rol en kruisen zij elkaars weg voor langere of kortere tijd. Daarmee vertelt ‘Hoe klein de wereld is’ door middel van verschillende mensen uit verschillende werelddelen en verschillende culturele- en religieuze achtergronden over de spanningsvelden goed of fout, verraad of loyaliteit, vechten of pacifisme, vergeven of veroordelen? Is naast zwart of wit, een leven met grijstinten aanvaardbaar? Chandar kreeg van zijn vader mee “Vergeet nooit dat je allereerst mens bent. Jij bent je eigen kompas bij elk besluit dat je neemt…” Maar hoe op een kapot kompas te navigeren?

Ik vind het bijzonder knap hoe CdJ de verschillende personages geloofwaardig weet samen te brengen en parallellen weet te trekken. Hierbij moest ik in de eerste delen wel wennen aan het heen en weer switchen in tijd en belevenissen van personages. Tegelijkertijd brengt die manier vooral verdieping in de ontwikkeling van karakters Chandar en de op Texel wonende Luna Lansman alwaar Chandar uiteindelijk na een periode in concentratiekamp Sachsenhausen wordt gestationeerd. Soms vond ik de interacties tussen Luna en haar vader wat te sterk aangezet, ook vond ik sommige woorden of uitspraken te ‘modern’ en meer bij de huidige tijd horen. Toch neemt dit niet weg dat ik juist door al die spanningsvelden en verschillende belangen in het boek tot op het eind benieuwd was hoe dit alles zou aflopen, zeker wanneer WOII zijn einde nadert.

4*

Carla de Jong heeft zich ontpopt als een veelzijdige schrijver die moeiteloos historische en psychologische elementen verweeft in haar romans. Dit boek is een bijzonder project, aangezien het oorspronkelijk een idee was van de overleden Walter Lucius, die het verhaal niet kon voltooien. Carla de Jong nam de uitdaging aan en werkte het uit tot een meeslepende roman.

In ‘Hoe klein de wereld is’ volgen we Luna Lansman, een jonge vrouw die opgroeit op Texel in de jaren dertig en veertig. Haar leven verandert drastisch wanneer de Joodse Rifka bij haar familie onderduikt en haar jeugdvriend Thiemen zich aansluit bij de NSB. De spanningen binnen haar gezin lopen op, vooral door haar strenge vader. Ondertussen wordt de Indiase legerarts Chandar Kapoor in 1943 op Texel gestationeerd. Zijn ontmoeting met Luna heeft een diepgaande impact op hen beiden. De oorlog en de keuzes die de personages maken, verweven hun levens op een manier die niemand had kunnen voorspellen.

De Jong heeft een beeldende en meeslepende schrijfstijl, waardoor je als lezer moeiteloos wordt meegenomen naar het Texel van de Tweede Wereldoorlog. De historische details zijn zorgvuldig uitgewerkt en bieden een interessante inkijk in een stukje geschiedenis dat voor velen (waaronder ikzelf) onbekend zal zijn. Luna is een krachtig en eigenzinnig personage, dat ondanks haar moeilijke jeugd haar eigen pad probeert te vinden. Chandar Kapoor is intrigerend, vooral door zijn complexe achtergrond en de morele dilemma’s waarmee hij worstelt.

Hoewel het verhaal boeiend is, zijn er momenten waarop de wisselingen tussen tijdsperiodes en locaties wat verwarrend kunnen zijn. Vooral bij Luna’s verhaallijn moet je soms terugbladeren om te beseffen in welke periode je je bevindt. Daarnaast had de setting in Duitsland en Afrika wat meer uitwerking kunnen krijgen; deze delen voelen minder levendig dan Texel en India. Toch is dit maar muggenziften en vond ik dit boek een echte topper!

Een meeslepende historische roman die niet alleen een ontroerend verhaal vertelt, maar ook een verrassende blik werpt op een minder bekende kant van de oorlog.