In Onze Tijd: Leven in het Calamiteitperk - Tim Fransen (2024)
mijn stem
5 stemmen
Nederlands
Ideeënliteratuur
368 pagina's
Eerste druk: Alfabet,
Utrecht (Nederland)
Onze wereld is wankel geworden. We leven in een tijd van crises en calamiteiten: het Calamiteitperk. In dit boek onderzoekt filosoof en cabaretier Tim Fransen ons huidige tijdsgewricht. Hij laat zien hoe het vooruitgangsdenken ons heeft misleid en vraagt zich af: hoe herstellen we de maatschappelijke fundamenten die daardoor zijn aangetast? Welke inzet is er van ons burgers nodig om een duurzame samenleving te scheppen en weer een slagvaardige democratie te worden? En welke rol spelen moraal en rechtvaardigheid daarbij? De auteur neemt de lezer op sleeptouw langs grote filosofen en verrassende denkers en komt met concrete ideeën om het tij te keren. En hij biedt handvatten voor een weerbare samenleving waarin weer hoop gloort.
2
geplaatst: 18 juli 2024, 10:02 uur
De Ongelooflijke Podcast - Beluister #202 - Het failliet van het vooruitgangsgeloof; (met Tim Fransen en Stefan Paas) | Podcasts | NPO Radio 1 - nporadio1.nl
Onze wereld is wankel geworden. We leven in een tijd van crises en calamiteiten, oftewel: het calamiteitperk. Dat stelt filosoof en cabaretier Tim Fransen in zijn nieuwe boek. Hij richt zich daarbij op een geloof dat misschien in de plaats lijkt te zijn gekomen voor traditionele religie: het vooruitgangsgeloof. Het dominante idee in onze politiek en samenleving dat de wereld alsmaar beter wordt, of wij ons nou goed gedragen of niet. En volgens hem ligt daar een oorzaak van onze problemen. Want is de vooruitgang wel zo groot als wordt gedacht? Is het niet naïef en zelfs schadelijk? Zeker als het samengaat met wat Tim 'een vrijheidsfetisj' noemt. Een kritisch betoog, maar Tim denkt ook in oplossingen. Zo pleit hij - geheel tegen de tijdgeest in - voor een terugkeer van moralisme. Maar uit welke bronnen moeten we die moraliteit halen? En is er in zijn betoog niet sprake van een olifant in de kamer, namelijk: het christendom? Het levert een mooie discussie op tussen Tim en Stefan.
Onze wereld is wankel geworden. We leven in een tijd van crises en calamiteiten, oftewel: het calamiteitperk. Dat stelt filosoof en cabaretier Tim Fransen in zijn nieuwe boek. Hij richt zich daarbij op een geloof dat misschien in de plaats lijkt te zijn gekomen voor traditionele religie: het vooruitgangsgeloof. Het dominante idee in onze politiek en samenleving dat de wereld alsmaar beter wordt, of wij ons nou goed gedragen of niet. En volgens hem ligt daar een oorzaak van onze problemen. Want is de vooruitgang wel zo groot als wordt gedacht? Is het niet naïef en zelfs schadelijk? Zeker als het samengaat met wat Tim 'een vrijheidsfetisj' noemt. Een kritisch betoog, maar Tim denkt ook in oplossingen. Zo pleit hij - geheel tegen de tijdgeest in - voor een terugkeer van moralisme. Maar uit welke bronnen moeten we die moraliteit halen? En is er in zijn betoog niet sprake van een olifant in de kamer, namelijk: het christendom? Het levert een mooie discussie op tussen Tim en Stefan.
2
geplaatst: 30 maart, 16:35 uur
In Onze Tijd: Leven in het Calamiteitperk is het laatste boek van Tim Fransen en staat op de shortlist voor de Socrates Wisselbeker 2025. Eerder las ik Brieven aan Koos van dezelfde auteur en mijn oordeel over dit nieuwste werk komt in grote lijnen overeen met hoe ik me dat eerdere boek herinner: zeer toegankelijk en informatief, maar ook doorspekt met irritante pogingen tot grapjes die je uit de flow van het boek halen.
In In Onze Tijd analyseert Fransen de huidige tijd en hoe het kan dat we momenteel met zoveel verschillende soorten crises en calamiteiten te maken hebben. Fransen laat zien dat het vooruitgangsdenken – dat zijn oorsprong in de Verlichting vindt – ons gefopt heeft; het heeft ons beloofd dat we als mensheid rustig achterover konden leunen en dat het dan vanzelf allemaal goed komt en beter wordt. Dit vooruitgangsdenken heeft verschillende maatschappelijke fundamenten aangetast en Fransen onderzoekt hoe we deze schade weer kunnen herstellen en welke verantwoordelijkheden er genomen moeten worden.
Haken en ogen
Zijn analyse van onze tijd is enorm informatief en snijdt hout. Vooral het idee dat er in de loop van de geschiedenis allerlei ontwikkelingen hebben plaatsgevonden die met ongekend veel hoop tegemoet werden getreden, maar die in de praktijk toch ook allerlei haken en ogen bleken te hebben, is overtuigend. Bij het ontwikkelen van nieuwe wapens werd gedacht dat het een einde aan oorlogen zou maken, met het invoeren van de vrije markt werd gedacht dat iedereen er altijd op vooruit zou gaan en ook de liberale democratie werd gezien als een eindpunt waar we het verder niet meer over hoefden te hebben.
Fransen toont dat niets vanzelf gaat en dat we met zijn allen hard moeten werken om ontstane crises te bestrijden en om te voorkomen dat nieuwe crises ontstaan. De liberale democratie bijvoorbeeld is geen eindpunt, maar een systeem dat onze inspanning vergt om deze te laten te floreren en te voorkomen dat ze zichzelf failliet verklaart.
Toegankelijk
De kracht van In Onze Tijd is dat Fransen op heel toegankelijke wijze grote problemen inzichtelijk weet te maken en dat hij ingewikkelde ideeën begrijpelijk weet te maken voor een groot publiek. Dat is iets dat ik alleen maar kan toejuichen en ik heb zeker bewondering voor het feit dat hij met dit boek een groot publiek bereikt zonder zaken te simplificeren. Fransen legt overtuigend de pijnpunten van onze tijd bloot en biedt mogelijke oplossingen voor die ogenschijnlijk onoplosbare problemen.
Fransen verwijst tijdens zijn probleemanalyse van onze tijd en in zijn onderzoek naar mogelijke oplossingen naar veel verschillende denkers en onderzoeken. Dat werkt in het begin heel goed en het eerste deel voelt heel erg gestructureerd aan. Gaandeweg echter gaat de hoeveelheid informatie toch een beetje duizelen, begint de tekst een beetje aan structuur te verliezen en wordt Fransens verhaal wat minder overzichtelijk. Fransen vuurt zoveel informatie op de lezer af en grijpt zo weinig terug dat er eigenlijk maar weinig echt blijft hangen.
Oplossingen
Bovendien wil Fransen heel erg graag met een positieve noot eindigen. De oplossingen die hij aandraagt voor de problemen die hij heeft vastgesteld zijn mooi, en in een perfecte wereld zouden de meeste crises wel opgelost worden (en laten we wel wezen, in een perfecte wereld waren er überhaupt geen crises die opgelost dienden te worden), maar helaas leven we niet in een perfecte wereld waarin iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt. Optimisme kan aanstekelijk werken, maar de meeste oplossingen die Fransen aandraagt voelden te onrealistisch aan om aangestoken te worden door deze ideeën, al kan ik het zeker wel waarderen dat er nieuwe perspectieven getoond worden die ongetwijfeld sommigen wel zullen inspireren.
En dan zijn er nog de grapjes. Naast filosoof is Fransen ook cabaretier, werelden die elkaar prima kunnen kruisen, maar in dit boek voelden alle grapjes tussendoor vrij geforceerd aan, en bovenal waren ze ook eigenlijk totaal niet grappig. Mijn vorige kritiekpunten hadden eigenlijk maar weinig invloed op mijn algehele waardering, maar al die mislukte pogingen tot humor vond ik al vanaf het begin zeer storend en haalden me constant uit Fransens verhaal.
Interessanter
Ik snap heus wel waarom In Onze Tijd genomineerd is voor de Socrates Wisselbeker. Het is een heel erg toegankelijk boek over de actualiteit waar ook de grootste filosofieleek wat mee zou kunnen. Andere boeken die de longlist haalden vond ik echter een stuk prikkelender en beter gestructureerd. En die boeken hadden ook niet zoveel ergerlijke grapjes. Zeker niet slecht dit, maar er zijn interessantere filosofieboeken verschenen afgelopen jaar.
blogpost
In In Onze Tijd analyseert Fransen de huidige tijd en hoe het kan dat we momenteel met zoveel verschillende soorten crises en calamiteiten te maken hebben. Fransen laat zien dat het vooruitgangsdenken – dat zijn oorsprong in de Verlichting vindt – ons gefopt heeft; het heeft ons beloofd dat we als mensheid rustig achterover konden leunen en dat het dan vanzelf allemaal goed komt en beter wordt. Dit vooruitgangsdenken heeft verschillende maatschappelijke fundamenten aangetast en Fransen onderzoekt hoe we deze schade weer kunnen herstellen en welke verantwoordelijkheden er genomen moeten worden.
Haken en ogen
Zijn analyse van onze tijd is enorm informatief en snijdt hout. Vooral het idee dat er in de loop van de geschiedenis allerlei ontwikkelingen hebben plaatsgevonden die met ongekend veel hoop tegemoet werden getreden, maar die in de praktijk toch ook allerlei haken en ogen bleken te hebben, is overtuigend. Bij het ontwikkelen van nieuwe wapens werd gedacht dat het een einde aan oorlogen zou maken, met het invoeren van de vrije markt werd gedacht dat iedereen er altijd op vooruit zou gaan en ook de liberale democratie werd gezien als een eindpunt waar we het verder niet meer over hoefden te hebben.
Fransen toont dat niets vanzelf gaat en dat we met zijn allen hard moeten werken om ontstane crises te bestrijden en om te voorkomen dat nieuwe crises ontstaan. De liberale democratie bijvoorbeeld is geen eindpunt, maar een systeem dat onze inspanning vergt om deze te laten te floreren en te voorkomen dat ze zichzelf failliet verklaart.
Toegankelijk
De kracht van In Onze Tijd is dat Fransen op heel toegankelijke wijze grote problemen inzichtelijk weet te maken en dat hij ingewikkelde ideeën begrijpelijk weet te maken voor een groot publiek. Dat is iets dat ik alleen maar kan toejuichen en ik heb zeker bewondering voor het feit dat hij met dit boek een groot publiek bereikt zonder zaken te simplificeren. Fransen legt overtuigend de pijnpunten van onze tijd bloot en biedt mogelijke oplossingen voor die ogenschijnlijk onoplosbare problemen.
Fransen verwijst tijdens zijn probleemanalyse van onze tijd en in zijn onderzoek naar mogelijke oplossingen naar veel verschillende denkers en onderzoeken. Dat werkt in het begin heel goed en het eerste deel voelt heel erg gestructureerd aan. Gaandeweg echter gaat de hoeveelheid informatie toch een beetje duizelen, begint de tekst een beetje aan structuur te verliezen en wordt Fransens verhaal wat minder overzichtelijk. Fransen vuurt zoveel informatie op de lezer af en grijpt zo weinig terug dat er eigenlijk maar weinig echt blijft hangen.
Oplossingen
Bovendien wil Fransen heel erg graag met een positieve noot eindigen. De oplossingen die hij aandraagt voor de problemen die hij heeft vastgesteld zijn mooi, en in een perfecte wereld zouden de meeste crises wel opgelost worden (en laten we wel wezen, in een perfecte wereld waren er überhaupt geen crises die opgelost dienden te worden), maar helaas leven we niet in een perfecte wereld waarin iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt. Optimisme kan aanstekelijk werken, maar de meeste oplossingen die Fransen aandraagt voelden te onrealistisch aan om aangestoken te worden door deze ideeën, al kan ik het zeker wel waarderen dat er nieuwe perspectieven getoond worden die ongetwijfeld sommigen wel zullen inspireren.
En dan zijn er nog de grapjes. Naast filosoof is Fransen ook cabaretier, werelden die elkaar prima kunnen kruisen, maar in dit boek voelden alle grapjes tussendoor vrij geforceerd aan, en bovenal waren ze ook eigenlijk totaal niet grappig. Mijn vorige kritiekpunten hadden eigenlijk maar weinig invloed op mijn algehele waardering, maar al die mislukte pogingen tot humor vond ik al vanaf het begin zeer storend en haalden me constant uit Fransens verhaal.
Interessanter
Ik snap heus wel waarom In Onze Tijd genomineerd is voor de Socrates Wisselbeker. Het is een heel erg toegankelijk boek over de actualiteit waar ook de grootste filosofieleek wat mee zou kunnen. Andere boeken die de longlist haalden vond ik echter een stuk prikkelender en beter gestructureerd. En die boeken hadden ook niet zoveel ergerlijke grapjes. Zeker niet slecht dit, maar er zijn interessantere filosofieboeken verschenen afgelopen jaar.
blogpost
1
Sol1 (moderator)
geplaatst: 9 april, 23:49 uur
Filosofie Magazine meldt vanavond op haar site dat 'In Onze Tijd' de Socratesbeker 2025 heeft gewonnen:
Tim Fransen wint de Socratesbeker 2025 voor beste filosofieboek van het jaar - Filosofie Magazine
Tim Fransen wint de Socratesbeker 2025 voor beste filosofieboek van het jaar - Filosofie Magazine
De jury van de Socratesbeker is onder de indruk van hoe Fransen complexe materie toegankelijk presenteert, schrijft ze in het juryrapport: ‘Hij verdient de Socratesbeker omdat hij met zijn boek op originele wijze zeer urgente problematiek op de agenda zet, waarbij de filosofie een duidelijke rol speelt en op dusdanige wijze wordt ingezet dat ze zowel voor filosofen als niet-filosofen begrijpelijk en verrijkend is.’
1
Sol1 (moderator)
geplaatst: 10 april, 00:00 uur
handsome_devil schreef:
Interessanter
Ik snap heus wel waarom In Onze Tijd genomineerd is voor de Socrates Wisselbeker. Het is een heel erg toegankelijk boek over de actualiteit waar ook de grootste filosofieleek wat mee zou kunnen. Andere boeken die de longlist haalden vond ik echter een stuk prikkelender en beter gestructureerd. En die boeken hadden ook niet zoveel ergerlijke grapjes. Zeker niet slecht dit, maar er zijn interessantere filosofieboeken verschenen afgelopen jaar.
Dat lijkt mij een logische conclusie.Interessanter
Ik snap heus wel waarom In Onze Tijd genomineerd is voor de Socrates Wisselbeker. Het is een heel erg toegankelijk boek over de actualiteit waar ook de grootste filosofieleek wat mee zou kunnen. Andere boeken die de longlist haalden vond ik echter een stuk prikkelender en beter gestructureerd. En die boeken hadden ook niet zoveel ergerlijke grapjes. Zeker niet slecht dit, maar er zijn interessantere filosofieboeken verschenen afgelopen jaar.
* denotes required fields.
* denotes required fields.