Common Sense; Addressed to the Inhabitants of America - An Englishman (1776)
Alternatieve titels: Het Gezond Verstand | Gezond Verstand: Gericht tot de Inwoners van Amerika
Engels
Ideeënliteratuur / Politiek
47 pagina's
Eerste druk: R. Bell,
Philadelphia (Verenigde Staten)
Begin 1776 verscheen in Philadelphia het anonieme pamflet ‘Common Sense’. De auteur, naar later bleek de activistische en filosofische Engelsman Thomas Paine (1737-1809), riep hierin de Amerikanen op zich af te scheiden van Engeland. Hij bracht daartoe diverse morele en politieke argumenten bijeen om de gewone man, in de dertien Britse koloniën aan de Noord-Atlantische kust van het continent, in een helder en overredend proza aan te moedigen te strijden voor een egalitaire overheid. Binnen korte tijd werden 150.000 exemplaren van het pamflet verkocht en een halfjaar later was de Amerikaanse onafhankelijkheid een feit. Kern van ‘Common Sense’ is de kritiek op het Engelse koningshuis en op de instelling van de monarchie in het algemeen.
In het Nederlandsch van die tijd is daarover zowaar nog een reactie van één pagina terug te vinden in de jaargang 1796 van het Amsterdamse periodiek 'Algemeene Vaderlandsche Letter-Oefeningen':
Het Gezond Verstand, door Thomas Paine. Uit het Engelsch vertaald.
Van iets recentere datum is de uitgave van 174 pagina's uit 2014 van de Amsterdamse uitgever Mastix Press 'Gezond Verstand: Gericht tot de Inwoners van Amerika'.
Het pamflet van Paine is daarin in twee talen opgenomen, de oorspronkelijke Engelse en de Nederlandse (in een vertaling door Lex Wapenaar), terwijl er bovendien een uitgebreide inleiding in is opgenomen van Eduard van de Bilt, in die tijd docent Amerikaanse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Leiden.