menu

Obsluhoval Jsem Anglického Krále - Bohumil Hrabal (1971)

Alternatieve titel: Ik Heb de Koning van Engeland Bediend

mijn stem
3,96 (13)
13 stemmen

Tsjechisch
Sociaal / Historisch

284 pagina's
Eerste druk: Petlice, Praag (Tsjechië)

Een piccolo van klein postuur wil carriere maken in de hotelbranche. Het decor waartegen zijn vergeefse streven zich afspeelt, is het Tsjechoslowakije van de periode 1920-1960.

zoeken in:
4,0
Wonderlijk leven van kleine kelner weergaloos beschreven

Ik heb de koning van Engeland bediend is een merkwaardig maar hartverwarmend boek. Het boek van Bohumil Hrabal dat begin jaren zeventig al illegaal circuleerde in het communistische Tsjechië vertelt het wonderlijke verhaal van kelner Jan Dite. Dite is een kort mannetje die door velen over het hoofd wordt gezien, maar die toch bijzondere eigenschappen ontwikkelt waardoor hij zich staande weet te houden. Hij leert het vak van een ervaren ober die ooit de koning van Engeland heeft bediend.

De eerste helft van het boek beschrijft hoe Ditie van de ene baan in de andere terecht komt. In een surrealistische en dan weer hyperrealistische stijl beschrijft Hrabal de vreemde plekken waar Ditie terecht komt. Hoe hij ontdekt hoe de rijke Tsjechen hun geld en tijd verbrassen. Hoe hij geld opspaart om naar het bordeel te gaan en daar diepe indruk weet te maken op de dames van lichte zeden. Hoe hij leert te raden wat het budget van een klant is en wat die klant zal bestellen. Hoe hij de koning van Ethiopië bedient en daar een eresjerp aan overhoudt.

Maar dan komt de oorlog en begint de 20e eeuwse historie van Tsjechië een nadrukkelijker rol in het verhaal te spelen. Dite valt voor een nazi-meisje en komt in een oord terecht waar blonde Ariërs worden gekweekt. Hij mag, en dat is bijzonder, als niet-Duitser een kind verwekken bij zijn nazi-vriedin. En - o hilarisch noodlot - dat blijkt een verstandelijk gehandicapt kereltje die niets anders doet dan de hele dag spijkers in de houten vloer rossen. Na de oorlog is hij korte tijd miljonair tot het communisme korten metten maakt met rijke lui. Hij eindigt als een arme man die zware en nutteloze werkstraffen moet volbrengen.

Zo verteld is het misschien een heel raar en oninteressant aandoend verhaal. Maar het de schrijfstijl van Hrabal die de werkelijke magie van dit boek vormt. Hrabal schrijft lange, meanderende zinnen. Aan de bladspiegel van het boek is al te zien dat dit één lange, doorlopende verteltrant is. Amper alinea's, amper punten, maar vooral veel komma's. En alles wordt door elkaar heen verteld. Kleine details krijgen evenveel ruimte als belangrijke historische gebeurtenissen.

In die stijl schuilt de aantrekkingskracht van dit boek. En dan zijn er nog een paar scènes die werkelijk onvergetelijk zijn. Als de koning van Ethiopië op bezoek is, bereikt deze roman een onbetwist hoogtepunt. De beschrijvingen van de gerechten zijn fantastisch. En dan ook fantastisch in de zin van de fantasie gebruikend. Want wat moet je je nu voorstellen bij een hoofdgerecht van gebraden kameel, gevuld met antilope dat weer gevuld is met kalkoen, die op zijn beurt weer gevuld is met vis en dat de gaatjes her en der dan weer gevuld zijn met eieren.

De beschrijving van het kookproces zijn meesterlijk, alsook de manier waarop het eettafereel is geschetst. Het mooist is hoe een van de meegereisde topambtenaren dit gerecht zo geweldig lekker vindt dat hij overeind springt, rare bewegingen maakt, gilt, rent en naar buiten snelt om direct weer terug te keren voor een volgende hap. Scènes als deze maken dit boek subliem.

3,5
Ik heb de koning van Engeland bediend is een bijzonder boek. In vijf hoofdstukken (en een prachtig voorwoord waarin hij consciëntieus en cynisch zijn gemoedstoestand op het moment van schrijven beschrijft) vertelt Hrabal het verhaal van een kelner die, hoe klassiek, zijn korte lengte wil compenseren door op te klimmen in de hotelwereld, en vooral hoog geacht te worden door de mensen om hem heen.

Het is de schrijfstijl van Hrabal die het zo bijzonder maakt; hij is meester in het schrijven van ontzettend lange zinnen waarbij je aan het einde snakt naar adem omdat je de waanzinnige hoeveelheid bizarre details die hij erin weet te stoppen amper kunt verwerken, maar wel wordt gedwongen om door te lezen omdat je wilt weten in wat voor uitzonderlijke situatie de held van het verhaal nu weer terecht komt, wat heel logisch is vanwege het feit dat in alles een dubbele boodschap verborgen ligt die verwijst naar het Tsjechoslowakije van die tijd, de jaren '20 tot pakweg '60 en misschien het wel naar meer, Jan Dite (wat 'kind' betekent in het Tsjechisch) ís als het ware Tsjechoslowakije dat opbokst tegen de landen eromheen en serieus genomen wil worden, zo is hij er trots op dat hij door de Duitsers wél serieus genomend wordt omdat de naam Dite in het Duits geen betekenis heeft maar slechts krachtig klinkt, of dat hij net als de andere miljonairs in het gevang gestopt wil worden wanneer de communisten aan de macht zijn om maar tot één van hen gerekend te worden, als een soort moderne Svejk (waarom werken die haakjes op de s niet?) banjert ook hij als een idioot door het leven, onwetend van grote dingen maar net iets meer slachtoffer van de lotgevallen dan dat hij ze beïnvloedt en in die zin dus niet meer gelijk aan Haseks held, maar ik was nog niet uitgesproken over de schrijfstijl van Hrabal, want hij heeft een enorme fantasie die zich uit in vreemde vergelijkingen en contrasten van grootse gebeurtenissen naar de meest banale dagelijkse situaties, hetgeen af en toe flauw over kan komen, maar naarmate het boek vordert steeds beter werkt, en dat alles stopt hij dus in tergend lange zinnen die je bijna de adem benemen omdat je ondanks alles wilt doorlezen, want het is allemaal zo bijzonder waar...

Vindt u het zo wel genoeg?
Dan stop ik ermee voor vandaag.

avatar van Zelva
Arnie schreef:
en dat alles stopt hij dus in tergend lange zinnen die je bijna de adem benemen omdat je ondanks alles wilt doorlezen, want het is allemaal zo bijzonder waar...

Vindt u het zo wel genoeg?
Dan stop ik ermee voor vandaag.



avatar van thomzi50
4,0
eRCee schrijft bij een ander boek van Hrabal 'op naar meer Hrabal', en eRCee, ik denk dat je bij dit boek moet zijn, want het hoofdpersonage is komisch, realistisch én treurig - en het is toch wel heel bijzonder hoe Hrabal dat allemaal weet te vermengen met de geschiedenis van Praag.

Het boek heeft een totaal absurd verhaal, of eigenlijk een totaal absurde belevingswereld van de hoofdpersoon, en toch een geweldig boek. De verteltrant is zoals al opgemerkt fantastisch, een heerlijk, meeslepend tempo met zo min mogelijk onderbrekingen, waarin soms tamelijk lang wordt stilgestaan bij nogal irrelevante bijzaken en soms belangrijke historische gebeurtenissen in een bijregeltje worden benoemd. Bij dit alles staat de ultratragische hoofdpersoon centraal, die natuurlijk totaal zielig is, maar met wie je toch te doen krijgt. 4*

avatar van eRCee
3,5
thomzi50 schreef:
eRCee schrijft bij een ander boek van Hrabal 'op naar meer Hrabal', en eRCee, ik denk dat je bij dit boek moet zijn,

Ik doelde toen op Al te luide eenzaamheid maar zal deze ook zeker gaan lezen. Even wat tijd tussen laten zitten.

avatar van eRCee
3,5
Nou, inmiddels aan de beurt gekomen. Kan me aansluiten bij bovenstaande berichten maar mis toch, zoals vaker bij Hrabal, net wat body in het verhaal. Zal dus weer niet aan vier sterren geraken.

Overigens zijn de verwantschappen tussen dit boek en Die Blechtrommel van Gunter Grass onmiskenbaar. Even gegoogeld en het blijkt dat deze link door meer mensen wordt gelegd.

Gast
geplaatst: vandaag om 21:13 uur

geplaatst: vandaag om 21:13 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.