Daar ga ik weer
dacht ik, toen ik zonodig een exemplaar van 'Jouw oorlog-mij een zorg' koste wat het kost wilde bemachtigen. Niet te leen in de bibliotheek. Wel nog een tweedehands exemplaar.
In 1979 schreven auteurs Elouise en Ingrid Kluvers als eerste regels in hun voorwoord:
Veel mensen zijn misschien van mening dat nu eindelijk eens een streep moet worden getrokken onder de Tweede Wereldoorlog... Toch blijkt iedere keer opnieuw dat die verschikkelijke episode uit de geschiedenis golfslag teweeg heeft gebracht.
Beide zinnen zijn voor mij herkenbaar, de eerste waren de gevleugelde woorden van mijn vader, hij was net zoals mijn nu nog levende moeder een oorlogskind. Zowel mijn ouders als grootouders spraken of spreken niet over de oorlog. Te pijnlijk.
En ja, ik ben blij dat ik vijftien jaar na die oorlog ben geboren, dat ik hem niet zelf heb meegemaakt. Die golfslag, die pijnlijke erfenis was en is er nog wel.
Met het zwijgen worden bepaalde vragen niet beantwoord, en onbeantwoorde vragen hebben de zeer vervelende gewoonte in de lucht rond te hangen. Wat voor veel na-oorlogse mensen zoektochten teweeg heeft gebracht, dit naast het leren omgaan of leven met gedragingen van (groot)ouders die die oorlog wel hebben meegemaakt en de gebeurtenissen niet of nauwelijks konden of kunnen verwerken.
Of de na-oorlogse geïnterviewden in dit boek nu 'foute' ouders hadden, overlevende ouders uit concentratiekampen, of ze nu verzetshelden waren of slachtoffer waren van de Japanse overheersing, ze wilden allen alleen hun voornaam vermeld, genoemde erfenis is te pijnlijk. Zo voel ik op deze plek niet de behoefte om details te beschrijven, wel dat ik dit boek na zo'n vijftig pagina's opzij leg. Het brengt onrust, het doet zeer, er zweven oude spoken uit de dekenkist op zolder rond... Het is voor mij teveel.
Ik heb me afgevraagd voor wie dit boek van nut zou kunnen zijn. Misschien juist wel voor mensen die zuchten dat het wéér over de oorlog gaat. Persoonlijk vind ik hoe nu bijvoorbeeld 4 mei invulling krijgt treffend. Laat die na-oorlogse generatie(s) tijdens de kranslegging maar spreken aan de zijde van hun ((over)groot)ouders.
Ik herdenk op meerdere wijzen. Ik blijf mondjesmaat doorgaan met een zoektocht, samen met een neef duik ik zo nu en dan een archief in, proberen we het verhaal compleet te maken. Soms verbijsterd over de gevonden (familie) informatie.
En dit boek? Dit boek gaat naar de kringloop. De dekenkist gaat voor nu weer dicht. Ik ga naar buiten, daar ga ik weer, vandaag de zon in ...