Maxima Culpa: Jan Paweł II Wiedział - Ekke Overbeek (2023)
Pools
Historisch / Journalistiek
504 pagina's
Eerste druk: Agora,
Warschau (Polen)
Wist Karol Wojtyła van pedofilie onder priesters voordat hij paus werd? Heeft hij hen geholpen hun verantwoordelijkheid te ontlopen? Helaas is het antwoord: ja. Hij kende het probleem al toen hij aartsbisschop van Krakau was. Ekke Overbeek geeft in ‘Maxima Culpa: Johannes Paulus II Wist Het’ (de letterlijke vertaling van de Poolse titel) een blik achter de schermen van zijn onderzoek naar de verantwoordelijkheid van Karol Wojtyla voor het verborgen houden van pedofilie onder zijn geestelijken. Hij volgt de documenten die bewaard zijn gebleven in de archieven, maar bezoekt ook plaatsen waar schandalen van jaren geleden plaatsvonden en ontmoet slachtoffers. Hij beschrijft het collectieve geheugenverlies dat de ‘zwaar getroffenen’ in zijn greep hield, maar vraagt zich in het licht van het verzamelde bewijsmateriaal ook af of de stelling van de goede paus, die misleid is door Vaticaanse functionarissen, kan worden gehandhaafd. Het zou echter oneerlijk zijn om Johannes Paulus II voor te stellen als de enige dader van alle kwaad. Hij was zelf een kind van zijn tijd, van zijn land en van zijn kerk. Voor kindermisbruik op deze schaal was een samenleving nodig die autoritair, geïntimideerd en gewelddadig was. In deze onbedoelde zin had Johannes Paulus II gelijk toen hij zei dat ‘de samenleving als geheel’ verantwoordelijk is voor kindermishandeling in de Kerk.
Ekke Overbeek is al een geruim aantal jaren actief in Centraal-Europa als correspondent voor diverse Nederlandse media. Hij heeft ook talen gestudeerd (weliswaar Romaans, in plaats van Slavisch). Van hem is al eerder een boek in het Pools verschenen, zonder dat daar een Nederlandse variant tegenover lijkt te staan. Het is mij niet bekend of hij rechtstreeks in het Pools schrijft, hij onderzocht wel Poolse archieven, of dat er toch een geheel of gedeeltelijk Nederlands manuscript aan zijn boek ten grondslag ligt.