Zwijgen bij Volle Maan: Veluwse Verkenning van Edda, Evangelie en Tora - Hendrik Vreekamp (2003)
Nederlands
Ideeënliteratuur / Historisch
345 pagina's
Eerste druk: Boekencentrum,
Zoetermeer (Nederland)
Duizend jaar deed het evangelie er over om van Israël naar IJsland te gaan. De daaropvolgende duizend jaren zocht het evangelie in Noord-Europa zijn weg tussen de Edda, de oude goden- en heldenliederen, en de Tora, het heilig onderricht van Israël. Nu, aan het begin van het derde millennium, ontdekken we het evangelie als een brug tussen Edda en Tora. In dit boek staat de Veluwe voor Noord-Europa. Op locatie en tijdens wandelingen vertellen heiden, christen en Jood elkaar over hun traditie. De Edda klinkt in De voorspelling van de Zieneres, het evangelie door de Heliand en de Tora bij monde van de profeet Zacharja. Zo vormt dit werk een zoektocht naar de plaats van het christendom in de Europese cultuur.
begraven ligt een schat.
Wie hem bij volle maan weet uit te spitten
en daarbij zwijgen kan, zal hem bezitten.
Dit boek is een reisverslag van wandelingen over de Veluwe over eeuwenoude paden en langs plaatsen met een rijke historie. Zo komen we langs het Uddelermeer en lezen we over de ogen van Odin, de Heliand en vinden we wandelend vanaf Harderwijk langs het Zuiderzeepad de joodse Thora in Elburg, Hattem en Apeldoorn. Een interessant maar ook wel wat verwarrend verslag. De auteur neemt ons mee langs de plaatsen die hij bezoekt en kan daarin flink uitweiden over de historie. Hij springt van heden naar verleden en ziet allerlei verbanden en geestelijke achtergronden. Dat maakt het er niet altijd duidelijker op. Maar het boek bevat een schat aan gegevens, die ik eigenlijk nooit eerder zo bij elkaar trof. De Veluwse wandeling wordt zo een ontmoeting tussen drie cultuurstromen. De IJslandse Edda staat dan voor de Germaanse mythen en godengestalten, de kerstening waarin de Heliand een Heiland werd en de Thora van joodse gemeenschappen die hier eeuwenlang bestonden.
We hebben een vakantiestekje aan het Veluwemeer bij Nunspeet en de omgeving is me zeer bekend geworden. In Elburg staat een prachtige synagoge, die sinds een aantal jaren als museum is ingericht. Een bezoek is zeker aan te raden. Het wierp een voor mij, tot voor kort onbekend licht op deze streek.
Interessant is het om langs deze oude paden te gaan en de geschiedenis te ontdekken. De bossen hebben hun geheimen. Talloze benamingen en gebruiken hebben in deze streek een oeroude herkomst. En ondanks de kerstening zijn die sinds de vroege middeleeuwen blijven voortleven. De Veluwenaar heeft een bijzondere belangstelling voor traditie, of beter: leeft daarin.
Veel aandacht is er in het boek voor wat het nazidom heeft aangericht onder de joodse bevolking. Van de bloeiende joodse gemeenschappen op de Veluwe is nauwelijks iets overgebleven. Waarschuwend maakt de schrijver duidelijk dat de heidense mythe opnieuw vernietigend kan toeslaan. Wat onder de oppervlakte leeft en is onderdrukt, kan terugslaan en wraak nemen. Een opmerkelijk boek.