Le Rapport de Brodeck - Philippe Claudel (2007)
Alternatieve titel: Het Verslag van Brodeck
Frans
Psychologisch
404 pagina's
Eerste druk: Stock,
Parijs (Frankrijk)
Brodeck heeft er niet om gevraagd. Hij is door zijn dorpsgenoten uitgekozen om een verslag te schrijven over de Anderer, een vreemdeling die enkele maanden eerder in het dorp is komen wonen. Details zijn niet nodig, de feiten zijn genoeg. Zolang maar duidelijk wordt dat de dood van de vreemdeling onvermijdelijk was. Brodeck ontdekt al snel meer dan hij ooit kwijt zal kunnen in het verslag. Hij besluit naast het officiële verslag een persoonlijk document bij te houden. Al schrijvende wordt hij herinnerd aan zijn deportatie naar het kamp waar hij al zijn waardigheid verloor, en komt hij erachter wat zijn vrouw is aangedaan tijdens zijn afwezigheid. Intussen hoort hij steeds meer gedempte stemmen, die hem doen inzien dat hij zelf misschien ook niet zo thuis is onder zijn dorpsgenoten als hij tot dan toe had gedacht.
Alleen nog wat over de stijl. Inderdaad gebruikt Claudel een aardige vertelstructuur door voortdurend tijdsprongen te maken, soms middenin een verhaal. De hoofdplot ontwikkelt zich daardooor wel erg traag, wat het boek in het tweede deel een beetje opbreekt. Het verslag vordert te langzaam en verliest z'n spanning.
Verder vind ik dat het taalgebruik van Claudel net te overdadig is. Soms gebruikt hij een metafoor in vier achtereenvolgende zinnen. Meestal zijn ze mooi en treffend, maar het is teveel. Aardig is dat de verteller tegen het eind van het boek ditzelfde verwijt krijgt van een van de personages. Dit lijkt een soort reactie van Claudel op deze kritiek. Helaas kan dat niet ongedaan maken dat het metafoorgebruik me stoorde, iets wat me in zijn eerdere boeken niet overkwam.
Eentje wil ik er toch noemen, omdat 'ie zo mooi is:
Aan de horizon zag ik haar, haar zachtheid, haar lach, haar huid, haar stem van fluweel en van schelpjes, haar accent van elders dat ieder woord dat ze zei zo onhandig liet klinken als een kind dat over een steen struikelt en bijna ten val komt, zijn evenwicht hervindt en dan in lachen uitbarst.
De wijze waarop Claudel in dit boek het verhaal van Brodeck, de hoofdpersoon, verweeft met de gebeurtenissen in een afgelegen dorp en met de wereldgeschiedenis is uitzonderlijk. Hij benoemt hierbij plaats en tijd nooit, maar je hoeft geen goed verstaander te zijn om te snappen waar het overgaat.
Claudel gebruikt hiervoor inderdaad veel metaforen en verwijzingen, maar in tegenstelling tot mijn voorganger heeft dit me geen moment gestoord. De vergelijkingen zijn meestal treffend en zorgen bovendien voor de cadans van het boek. Ze geven het boek de rust om de vele heftige gebeurtenissen te laten bezinken.
Het is deze cadans waardoor ieder personage zwelgt in de verleden van het dorp en het besef van dit verleden. Het zorgt voor de beladen sfeer waarin de karakters zich steeds verder ontwikkelen en iedere dorpsbewoner zijn eigen zwakheid bloot legt.
Indrukwekkend boek!