Ik Ben Vrij - Lale Gül (2024)
Nederlands
Verhalenbundel / Gedichtenbundel
Autobiografische Roman / Ideeënliteratuur
368 pagina's
Eerste druk: Prometheus,
Amsterdam (Nederland)
In 'Ik ga leven' vertelde Lale Gül over de lange en moeilijke weg die ze moest afleggen om vrij te kunnen zijn. Nu, twee jaar later, vraagt ze zich af wat vrijheid eigenlijk is. Waar houdt jouw vrijheid op en begint die van een ander? Hoe zit het met religieuze besnijdenissen? Religieus onderwijs? En in hoeverre kun je vrij denken als je tot aan de volwassen leeftijd in een onvrij systeem hebt leren denken? Een systeem waarin een hiërarchie bestaat tussen gelovigen en ongelovigen, wij en zij, hetero en homo, man en vrouw, zoon en dochter, bondgenoot en afvallige. Kun je breken met zo’n dogmatisch denkpatroon? Gül vraagt zich af of we wel zo vrij zijn en stelt dat zij, maar ook velen met haar, een slachtoffer van de vrijheid van godsdienst is. Ze roept op om bepaalde vrijheden te herzien, opdat de vrijheid van anderen juist gewaarborgd kan worden. In 'Ik ben vrij' blikt Lale terug op de eerste jaren van haar nieuwe leven. Dat heeft haar succes gebracht, prijzen, steun, nieuwe ontmoetingen en vriendschappen, en vooral vrijheid. Maar aan de andere kant is ze bedreigd en wordt ze uitgekotst door haar familie, vrienden van vroeger, de moslimgemeenschap en zelfs haar zusje, dat nog wél gelovig is en met volle overtuiging een hoofddoek draagt. 'Ik ben vrij' is een aangrijpend relaas en een reflectie op de kracht van individuele vrijheid, de prijs van authenticiteit en de moed om tegen de stroom in te zwemmen. Lale beschrijft met haar geheel eigen pen, die honderdduizenden lezers al wist te ontroeren, op eerlijke wijze haar nieuwe leven. Ze neemt ons mee in haar bestaan van succesvol schrijver en tegelijk afvallige. Ze bezoekt lezingen, vrienden, schoonouders, schrijvers en haar therapeut, maar niet langer haar familie. Voor haar vrijheid heeft ze een hoge prijs betaald. Was die het waard?
Welke rol kan Lale Gül in het publieke debat spelen als ze is uitgeraasd?
Interview met de schrijfster door Sheila Kamerman en Jannetje Koelewijn in NRC (helaas opnieuw: €) van 14 mei 2024:
De jaren na ‘Ik ga leven’ van Lale Gül: ‘Mijn moeder vergeeft me pas als ik weer moslim word en dat kan ik niet’ - NRC
Lale Gül werd drie jaar geleden in één klap bekend met haar boek ‘Ik ga leven’, waarin ze kritisch schreef over haar strengreligieuze islamitische opvoeding. Haar nieuwe boek – ‘Ik ben vrij’ – gaat verder vanaf het moment dat ze haar ouderlijk huis verliet, door haar familie verstoten werd, haat- en doodsbedreigingen ontving en toch een eigen leven opbouwde met veel lof en herkenning van lotgenoten. Met Pieter van der Wielen praat ze over de gevolgen van je kritisch uitlaten. Over de hypocrisie van progressieven als het gaat om vrouwenrechten binnen de islam en haar verbazing over hoe de hoofddoek als teken van vrijheid wordt gebruikt. Over het dubbelleven dat ze leidde als tiener in een streng islamitisch gezin en hoe de kloof tussen haar en haar ouders steeds groter en onoverbrugbaar werd. Over harde keuzes maken in het leven en je eigen waarheid volgen. Wat is de prijs van vrijheid? En de tol van afvalligheid? En hoe vind je nieuwe levensdoelen als alle verhalen, regels en richtlijnen die je altijd zijn verteld niet meer kloppen?
Recensie door Femke Essink in Trouw (€) van 14 mei 2024:
Welke rol kan Lale Gül in het publieke debat spelen als ze is uitgeraasd?
Hoewel door de betaalmuur de ‘recensie’ van Femke Essink door veel mensen niet gelezen zal worden wil ik een hierbij toch even een noot plaatsen. Volgens de auteur is Essink voorbij gegaan aan haar rol; het recenseren van een boek op schrijfstijl, inhoud, kwaliteit e.d., maar valt zij in haar artikel Lale Gül aan op haar mening. Het lijkt mij terecht dat Gül hiertegen bezwaar maakt. Daarnaast vind ik persoonlijk de opmerking van Essink dat de lezer snakt (sic) naar nuance echt idioot. Welke nuance ontbreekt er aan een persoon’s ervaring, mening en gedachten? Niets. Er wordt vaak voorbij gegaan aan het feit dat zij niet uit een, oneerbiedig gezegd, huis, tuin en keuken moslimgezin komt, maar uit de ultra conservatieve Milli Görüstak. Deze groep kun je niet vergelijken met onze (strenge) christenen, alleen groepen zoals de Amish in Amerika komen daarvoor in aanmerking, met dien verstande dat de Amish niet echt gelardeerd met de christenen, of erger, de ongelovigen leven. Dat is wel de kern van Gül’s boek. Zij heeft op de OBS met andersdenkenden te maken gehad. In ons vrije land hebben we echter inmiddels gezorgd voor een bijpassende religieuze school, naast de koranschool, voor de jonge kids en de rest laat zich raden. Maar daar kan men het boek beter voor lezen. Op de inhoud ga ik geen mening geven, het bevat pagina’s die niet aan mij besteed zijn en die Essink waarschijnlijk onder puberproza schaart. Ik zou het zelf puberpleasen noemen. Als dat maakt dat mensen haar boek gaan lezen is dat alleen maar goed.
Dit boek is geen roman maar eerder een verzameling gevoelens van wat haar is overkomen na de première van haar boek en meningen over vooral de islam. Waar haar roman nog ging over een meisje in een streng-religieus gezin, daar is dit boek echt een stuk kritiek op de islam. Er zit niet echt een rode draad in of een centrale lijn. Middels andere personen weet Gül haar ideeën op de lezer over te brengen. Via haar psycholoog (die ook vragen kan stellen als buitenstaander), discussies over de islam met een homoseksuele (eveneens door de familie verstoten) vriend, discussies met haar vriend of een brief aan haar zusje over de rechten en vooral plichten (vooral dat) van vrouwen binnen de islam. Niet origineel maar het werkt goed. Soms keiharde kritiek, soms bedachtzaam en genuanceerd, vooral in een gesprek met haar vriend.
Het hoofdstuk aan het eind bij een parenclub past niet echt bij het boek en het laatste hoofdstuk bij een confrontatie met haar familie is ook wat zwak geschreven. Nogal plat vooral. 3,5*