menu

When Bad Things Happen to Good People - Harold S. Kushner (1981)

Alternatieve titel: Als ‘t Kwaad Goede Mensen Treft

mijn stem
4,00 (1)
1 stem

Engels
Autobiografisch / Ideeënliteratuur

156 pagina's
Eerste druk: Schocken, New York (Verenigde Staten)

Kushner leerde uit eigen ervaring dat elk mensenleven verdriet en pijn kent. Als student in de theologie boog Harold Kushner zich over het bijbelboek Job. Als rabbi in een kleine stad hielp en troostte hij anderen die door rampspoed en smart waren getroffen. Maar pas toen hem werd meegedeeld dat zijn driejarig zoontje Aäron voor zijn vijftiende levensjaar zou sterven aan de weinig voorkomende en ongeneeslijke ziekte progeria, werd hij persoonlijk geconfronteerd met de nauwelijks te beantwoorden, bittere vraag: “waarom worden onschuldige mensen door het kwaad getroffen?” 'Ik wist toen dat ik op een dag dit boek zou schrijven', vertelt Kushner. 'Ik zou het schrijven omdat ik zelf de noodzaak voelde om een paar van de belangrijkste dingen die ik sindsdien ontdekt heb en ben gaan geloven, onder woorden te brengen'. Kushner zoekt zijn antwoorden daarbij in de richting van de eindigheid van de goddelijke macht.

zoeken in:
avatar van Wandelaar
4,0
Een boek over de 'Waarom-vraag.’

Alleen de titel al zorgde voor kerkelijke ophef, destijds begin jaren ‘80.
Als je nog in God geloofde, dan was de meest gestelde vraag dikwijls een verwijt:
'Waarom doet God niks aan alle ellende in de wereld!?'
In de traditionele kerken stamelde men wat over een plan voor de eeuwigheid waarvan je weliswaar niet veel kon zien, maar waar je geduldig op moest wachten. Geloven werd zoiets als alles blind aanvaarden, inclusief de ellende die je leven binnen kwam. De voorzienigheid werd zo tot belangrijkste kerkelijke leerstuk verheven. Maar met het mondiger worden van de westerse mens, lukte dat ‘met een kluitje in het riet sturen’ niet meer.

De amerikaanse rabbijn Harold Kushner (1935) gooide met zijn eerlijke verhaal een paar heilige, vooral christelijke, huisjes omver. In de christelijke traditie is de mens vooral een zondaar die moet leven van Gods genade. En omdat God alles weet en alles in de hand heeft, zal het kwaad dat je overkomt ook van God komen en moet je dat beter lijdzaam en zonder vragen ondergaan, want het zal wel een reden hebben.

Maar Kushner gelooft in het goede van de mens. Niet dat mensen perfect zijn, ze hebben onhebbelijkheden en doen lastige dingen, maar dat betekent niet dat ze een fataal ongeluk of dodelijke ziekte als terechte straf voor de zonde over zich uitgestort krijgen.
Gaandeweg, met het bijbelse verhaal van de onschuldige Job in gedachten, komt Kushner bij het inzicht dat God alleen het goede voor mensen wil. Het kwaad is er wel, maar komt niet uit zijn hand. Er is ook nog zoiets als de vrije speelruimte van toeval en de loop der dingen. Daar hoeven we geen geheime krachten achter te zoeken. Dingen gebeuren nu eenmaal.

Daarmee is God gered (theodicee). Hij staat aan de kant van de mens die iets verschrikkelijks overkomt en biedt troost en nabijheid. Het gaat in het geloof tenslotte om liefde en niet om sluitende verklaringen. Een antwoord hoeft geen verklaring te bieden:
“Maar het woord ‘antwoord’ kan net zo goed ‘reactie’ betekenen als ‘verklaring’ en in die zin is het misschien wel een bevredigend antwoord op de tragedies in ons leven. De reactie van de Job-figuur … de wereld te vergeven dat ze niet volmaakt is, God te vergeven dat Hij geen betere wereld geschapen heeft, onze handen uit te strekken naar de mensen rondom ons, en ondanks alles door te gaan met leven.” (153)

Een mooi en bewogen betoog, met veel praktijkvoorbeelden uit eigen leven en praktijk als pastor.
De Nederlandse vertaling die bij uitgever ten Have verscheen in 1983 beleefde inmiddels al de 38e druk. Een ongekende bestseller.

avatar van Lalage
Het is al jaren geleden dat ik dit boek las, maar ik weet nog dat ik het erg goed en ontroerend vond. Het staat in mijn boekenkast in het rijtje voor moeilijke tijden... wie weet dat ik het nog eens nodig heb.

Rabbijn Kushner schreef uit ervaring. Hij verloor zijn zoon Aaron aan een progressieve verouderingsziekte Progeria, hij werd slechts 14 jaar. Naar aanleiding hiervan schreef Kushner dit boek. Hij vond vooral troost in het Bijbelboek Job. Voor gelovige mensen die in moeilijkheden verkeren kan dit boek troostrijk zijn.

ZAP!
Wandelaar schreef:
Een boek over de 'Waarom-vraag.’

Alleen de titel al zorgde voor kerkelijke ophef, destijds begin jaren ‘80.

...

Een ongekende bestseller.
God (als je al gelooft dat ie bestaat) is niet almachtig, dat is ook wel een conclusie die men mag trekken, niet?

Wandelaar schreef:
...Dingen gebeuren nu eenmaal...
Daar lees ik weinig tot geen troost in...

Wandelaar schreef:
Daarmee is God gered (theodicee).
Dus mensen staan eigenlijk boven god en moeten hem zijn zonden vergeven...?

Wandelaar schreef:
“Maar het woord ‘antwoord’ kan net zo goed ‘reactie’ betekenen als ‘verklaring’ en in die zin is het misschien wel een bevredigend antwoord op de tragedies in ons leven. De reactie van de Job-figuur … de wereld te vergeven dat ze niet volmaakt is, God te vergeven dat Hij geen betere wereld geschapen heeft, onze handen uit te strekken naar de mensen rondom ons, en ondanks alles door te gaan met leven.” (153).
Prima als je er wat mee kan, maar ik lees er maar weinig zinnigs in.

avatar van Wandelaar
4,0
ZAP! schreef:
Dus mensen staan eigenlijk boven god en moeten hem zijn zonden vergeven...?
Dat was vooral waar veel theologen, vakgenoten dus, over vielen. Het idee dat God wel goed maar niet perfect is en dus ook fouten kan maken, in de visie van Kushner. Toch vind je dergelijke gedachten wel degelijk ook in de Bijbel. God komt daarin geregeld terug op zijn voornemens, past zich dus aan. Ongelooflijk ingewikkeld is het als leerstuk. Maar in de praktijk is dat wat eigenlijk iedereen doet in een relatie.
Maar het is ook waar dat deze ideeën voor veel mensen aanleiding geweest is de kerkdeur achter zich dicht te doen. Een God die niet almachtig is, daar heb je ook niks aan, zo is dan de redenering.

ZAP!
Als je niet met een theodicee uit de voeten kunt, kun je je gewoon afscheiden en verder geloven. Nee, ik denk vooral dat mensen de kerk verlaten omdat er in de bijbel nogal wat onzin staat en god niet bestaat. Ze beseffen dat ze hun hele leven voorgelogen zijn, meestal van kinds af aan.

Je probeert het toch zo te draaien dat het "zo'n ingewikkeld leerstuk" is, en dat men het dus kennelijk niet snapt, maar dat is betuttelend. En dan impliceer je tenslotte nog maar even dat iedereen een god wil waar ze altijd wat aan moeten hebben, maar dat is een aanname. Maak het eens aannemelijk dat god in wat voor vorm dan ook zou bestaan, ik ben benieuwd? En met mij velen, denk ik.

Aan de mods: hopelijk wordt deze mini-reli-discussie ons gegund... bvd. Ik zal het hier eerst bij laten.

avatar van Lalage
ZAP! schreef:
ik denk vooral dat mensen de kerk verlaten omdat er in de bijbel nogal wat onzin staat en god niet bestaat. Ze beseffen dat ze hun hele leven voorgelogen zijn, meestal van kinds af aan.

Dat denk ik niet. Veel mensen geloven nog wel in God of 'iets', alleen wat in de kerk gebeurt sluit niet (meer) bij ze aan, qua inhoud en/of vorm. In elk geval geldt dat voor mij. En dat 'zijn voorgelogen' vind ik ook erg hard gesteld. Een religieuze opvoeding heeft zelden alleen negatieve aspecten en ouders bedoelen het altijd goed. Neem bijvoorbeeld Maarten 't Hart, die veel gelovigen tegen het hoofd gestoten heeft met zijn boeken. Hij houdt nog steeds van psalmen spelen op het orgel.

avatar van Wandelaar
4,0
Prima, ik sluit me daar bij aan. Het gaat nog steeds over het boek hierboven wat mij betreft. Wat ik daarover schreef was de mening van de auteur.

Maar ik wil, voor dit moment, een stapje verder gaan. En je vertellen hoe ik er zelf tegenaan kijk. En misschien is dat wel weer een heel verhaal. Maar ik hoop dat het mag voor een keer.
Of God bestaat? Dat kan niemand mij en jou bewijzen. Iedere vorm van bewijs breekt bij de handen af. Harold Kushner is een Jood en in zijn religie is de Naam van god niet uit te spreken. Streng verboden is het in het Jodendom om god af te beelden. God lijkt in niets op iets wat hij gemaakt heeft, is de gedachte. Dan doe je hem tekort. Bestaat god? Nee, want hij staat boven wat wij als 'bestaan' begrijpen, omdat wij geschapen wezens zijn. Hij gaat erbovenuit. Ondanks dat is de God van de bijbel wel persoonlijk. Hij gaat een relatie aan met mensen op een heel menselijke manier. Ook hiervoor geen bewijs natuurlijk, maar zo geven de bijbelschrijvers hem weer.

Spinoza, ook een Jood trouwens, dacht hier anders over. Voor hem was álles God. De hele kosmos is God-Natuur. Eigenlijk precies het omgekeerde. Maar of God nu niets is of alles, je komt hem niet op straat tegen. Hij blijft een verborgene. Het volk Israël heeft in de jaren dat ze in ballingschap waren, zesde eeuw voor Chr. (down the rivers of Babylon) dat Godsgeloof opgeschreven en daaruit is het eerste testament van de bijbel ontstaan. Die Joodse God is een god van bevrijding. Terwijl de goden van de volken rondom (Baäl) vooral offers vroegen om vrede, veiligheid en voorspoed te behouden, bood deze Joodse God een ander verhaal: bevrijding van onderdrukking en slavernij, vrijheid in denken en leven. Dat typeert het Jodendom nog steeds: je bent geen slaaf van deze God, je bent een vrij en waardevol mens.

In de beste varianten sluit het christelijk geloof hierbij aan. In de christelijke traditie zijn ook veel beelden binnengebracht uit het heidendom. En is er een mix ontstaan. De Griekse filosofie, zoals heersend in de Romeinse tijd, doet een flinke duit in het zakje. Niet de relatie met god, maar het godsbegrip werd bepaald in filosofische termen. En nu zitten we met 'stukken' als drie-eenheid, voorzienigheid, verkiezing, verzoening, rechtvaardiging, waar theologen elkaar leuk mee bezig kunnen houden, maar waar ik als mens weinig aan heb als ik in nood ben. In plaats van een leefwijze, werd de religie een leer, die met hand en tand verdedigd moest worden. En daar zijn heel wat brokken door gemaakt, is mijn mening. Zie het gereformeerd protestantisme in Nederland met zijn talloze onzinnige afscheidingen.

Wat mijzelf betreft: zolang het goed met me gaat, heb ik niet zo'n behoefte aan geloof in God, maar zodra ik besef het niet alleen te redden, lees ik graag in de Psalmen en vind daar in vertrouwen een weg om te gaan.

PS. Als het genoeg is, laat ik het hierbij. Ik legde uit wat ik bedoelde n.a.v. de boekbeschrijving.

Er is toch geen enkel bewijs dat er een god is?
Sterker als je naar deze wereld kijkt dan lijkt me duidelijk dat er iig geen vredelievende god is.
Alleen al als je bedenkt hoeveel kinderen er dagelijks gemarteld en verkracht worden en dat al duizenden jaren lang. Dat kinderen van de honger omkomen dat ze uit wanhoop soms zelfmoord plegen etc. Ik kijk hierbij niet naar de ouders maar naar de kinderen zelf. Zoals dat jochie dat vorig jaar een week lang in een diepe kuil in Marokko vast zat en uiteindelijk overleed die heeft helemaal niks aan God die heeft daar geen benul van. Dat jochie is een week lang doodsbang geweest en wou alleen maar bij zijn pappa en mamma zijn, maar nee hij onderging een martelende dood. Als er een God is dan mag hij daar toch wel een hele goede reden voor hebben.
Maar nogmaals is er ook maar een flinterdun bewijs dat Hij is? En dan niet aankomen met een gevoel.

avatar van Wandelaar
4,0
1187 schreef:
Er is toch geen enkel bewijs dat er een god is?
... En dan niet aankomen met een gevoel.

Het klopt wat je zegt, dat bewijs kan niet geleverd worden. Maar de ellende die je beschrijft doet je dat wel afvragen. Eigenlijk gaat dit boek daar ook precies over. Als God bestaat, waarom doet Hij er dan niks aan. Aan mooie ervaringen in je gevoel heb je ook niks. Alleen dit: als God er wél is, dan is Hij niet almachtig zoals wij dat zouden willen. Hij regelt niet alles wat gebeurt in de wereld. Vragen genoeg naar het waarom. Goedkope antwoorden ook.
Twee kanten kan ik ermee op: ik gooi het overboord en dan blijft het onrecht bestaan en dood is dood, of ik houd het ermee uit en blijf vragen stellen. In de hoop op ...
Ik kan je het boek echt aanraden.

avatar van misterfool
Als ik het bovenstaande zo lees, kan ik zelfverzekerd concluderen dat Dostojevski's Gebroeders Karamazov nog niks van zijn zeggingskracht heeft verloren. Aljosja en Ivan Karamazov leven en ze herhalen hun discussie bij dit boek

Gast
geplaatst: vandaag om 15:42 uur

geplaatst: vandaag om 15:42 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.