Vrrreemd. Het gebeurt me zelden dat ik zo enorm van een boek geniet terwijl ik er tegelijk best wel wat op aan te merken heb. Het is blijkbaar iets structureels bij Robert Harris, want bij de heerlijke Cicero-trilogie had ik zo'n beetje dezelfde aanmerkingen. En dezelfde lof.
Wat me het minst stoort, maar waar ik toch tegenaan loop, is het gebrek aan een persoonlijke stijl. Terwijl bijna iedere schrijver zijn voorkeuren, humor en schrijftechnische eigenaardigheden heeft, kan ik die bij Harris niet ontdekken. De stijl is volledig generiek, mocht er ooit een superintelligente computer komen die een schitterend en goed geschreven boek kan schrijven, dan zal dat een boek zijn dat lijkt op het oeuvre van Harris. Uiterst genietbaar, maar literair minder interessant.
Iets wat me al meer stoort is dat ik vaak het idee had dat Harris dit boek heeft geschreven met een toekomstige verfilming in het achterhoofd. Dat heeft zo zijn voordelen, de scènes zijn heel beeldend geschreven, zodat je je vaak (maar niet altijd) waant in het 17e-eeuwse London en New England. Maar soms schiet hij erin door. Een slow-handclap in Amerika anno 1660? Een opgeprikt sheet met alle namen van de meer dan 50 koningsmoordenaars, met daarin de opgepakte en gedode namen doorgekrast (zoals in een film over een maffiafamilie)? En dan de laatste scène, die echt uit het grote Hollywoodclichéboek is getrokken (en die ik spoilertechnisch beter niet kan beschrijven)?
Een laatste bezwaartje is dat de combinatie van historische feiten en dramatische verzinsels wat mij betreft niet altijd even goed werkt. Vaak wel, niet altijd.
Dat is heel veel geklaag over een boek waarin Harris zo ongelooflijk veel goed doet. De geweldige structuur bijvoorbeeld, met precies op tijd een uitweiding over de tijd van Cromwell, en de perfect getimede afwisseling tussen London en New England. De vele overtuigende details over de periode waarin dit zich afspeelt, en vooral de manier waarop bekende feiten (zoals de grote brand van London) heel natuurlijk in het verhaal zijn gemanoeuvreerd. De originele manier waarop Harris beschrijft waarom de Native Americans leefden zoals ze leefden. Niet door die die bevolkingsgroep te beschrijven, maar door te beschrijven hoe de beide Britse kolonels (die de hoofdrol spelen) handelen en denken wanneer zij worden teruggeworpen in dezelfde omstandigheden als de eerste Native Americans.
Ik kan nog vele alinea's volschrijven over alle mooie zaken in dit boek en ik zal nog heel wat boeken van Harris lezen. Dat het nooit helemaal mijn favoriete schrijver zal worden is dan jammer maar helaas. Want het leesplezier dat zijn boeken bieden, is echt enorm. Dikke aanrader dus.