Le Cerf-Volant - Laetitia Colombani (2021)

Laetitia Colombani doet met 'De Vlieger' (2021) een sympathieke poging om moeilijkheden te schetsen voor de Indiase vrouwenrechtenbeweging. De Franse onderwijzeres Léna geeft betekenis aan haar eigen rouwverwerking als ze een schooltje begint in één van de armste regio's in India. Ze trekt zich het lot aan van de jonge vrouwen uit de dalit-klasse (de zogenaamde onaanraakbaren) die te maken krijgen met kindhuwelijken en andere vormen van seksuele exploitatie. De Française gelooft vurig in het emancipatoire effect van onderwijs om hun erbarmelijke levenslot te doorbreken, maar komt tot de nederige conclusie dat zij te weinig van de lokale cultuur begrijpt om hun traditionalisme te doorgronden of überhaupt met passende oplossingen te komen. Tussen de regels lees je steeds de dubbelheid terug in Léna's idealisme of haar reddingsmissie bedoeld is om zichzelf te redden of de meisjes waar ze zich om bekommert. Het sleutelmoment is dan ook wanneer het vliegerende meisje Lalita ziet dat de Française verdwijnt in de golven en daarom roept ze de hulp in van het hoofd van een lokale knokploeg. Preeti van de 'Rode Brigades' geeft net haar dagelijkse vechtsportoefeningen aan vrouwen als ze benaderd wordt om in te grijpen. Met tegenzin duikt de noeste vrouwenrechtenstrijdster in het water, maar het bijna noodlottige incident schept solidariteit tussen Léna, Lalita en Preeti. Het lot met elkaar verstrengeld van drie generaties vrouwen die zich anders verhouden ten opzichte van het patriarchaat.

'De Vlieger' (2021) is overduidelijk een roman met een belangrijke boodschap, en zoals dat soms gaat met zulke didactische literatuur is 't tegelijkertijd een beetje braaf en voorspelbaar. Het optimistische idealisme van Léna mag dan botsen met de weerbarstige realiteit, maar het levenslot geeft steeds net op tijd signalen dat ze heus op weg is om het goede te doen. Voor elk nieuw probleem een passende oplossing of een belangrijk zelfinzicht; we zijn allemaal één therapiesessie verwijderd van verlossing. Op een soortgelijke manier wordt Preeti als het meest interessante personage kapot gepsychologiseerd omdat deze rouwdouwer ook weer haar eigen trauma's en kwetsbaarheden heeft. Maar het vervelendst is de manier waarop steeds onderstreept moet worden dat het meisje Lalita voor zoveel meer staat dan alleen haar individuele lot. Wie één meisjesleven redt, redt namelijk de hele mensheid. Een adagium dat steeds opnieuw tot uiting komt in gemakzuchtige metaforen als bijvoorbeeld het vliegeren om haar verlangen naar vrijheid te weerspiegelen. Het gevolg is dat de goede bedoelingen in 'De Vlieger' (2021) eerder formulematig voelen dan oprecht of authentiek.