menu

Psychologie van het Totalitarisme - Mattias Desmet (2022)

mijn stem
3,50 (1)
1 stem

Nederlands
Psychologisch / Politiek

220 pagina's
Eerste druk: Pelckmans, Kalmthout (België)

Het recht op privacy kalft af, (zelf)censuur neemt in snel tempo toe, de gezondheid van het individu wordt meer en meer een staatszaak, het aantal intrusieve acties door veiligheidsdiensten stijgt exponentieel – de laatste decennia vergroot de greep van de overheid op het privéleven van het individu hand over hand. Het door Hannah Arendt opgeroepen dystopische toekomstbeeld dat na de val van het nazisme en het stalinisme er een nieuw soort totalitarisme zou oprijzen, geleid door saaie bureaucraten en technocraten, tekent zich merkwaardig realistisch af aan de maatschappelijke horizon. Totalitarisme is geen historische toevalligheid. Het is het logische gevolg van een waanachtig geloof in de almacht van het menselijke verstand; het is het symptoom bij uitstek van de Verlichtingstraditie. Dit boek presenteert een glasheldere psychologische analyse van de historische opkomst van totalitarisme en het ermee verbonden fenomeen van massavorming. Het presenteert daarbij een bijwijlen genadeloze maatschappijkritische analyse van fenomenen als de woke cultuur, de Black Lives Matter-beweging en de angstcultuur die tot een hoogtepunt kwam tijdens de coronacrisis.

zoeken in:
avatar van arnoldusk
3,5
Professor Mattias Desmet verzet zich tegen maatregelen UGent - PAL NWS - palnws.be

Inmiddels is dit boek verboten door de UGent, werkgever van Desmet. Even bovenop de leeslijst leggen dus ...

avatar van Robsessie
Verschillende collega-professoren, de decaan, de rector en studenten van de UGent uitten hun bezorgdheid over de “wetenschappelijke integriteit” van Mattias Desmet na zijn optreden bij Alex Jones, een Amerikaanse complotdenker. Desmet vertelde daar onder andere dat hij met eigen ogen in België had gezien dat iemand een openhartoperatie had ondergaan onder hypnose, zonder verdoving. Hij beweerde ook dat deze techniek in België en Europa geregeld gebruikt werd. Later moest hij toegeven dat dit verhaal niet klopte. “Geen idee waarom ik dat zei”, schreef hij daarover op Facebook.


Uit een gerelateerd artikel op diezelfde site; op z'n zachtst gezegd 'onhandig'. Bij Alex Jones gaan zitten omdat je 'met iedereen het gesprek aan wil gaan' en dan als wetenschapper een beetje gaan zitten liegen. Tsja... Sorry miljoenenpubliek voor wie dit koren op de molen is!


Sowieso de kanttekening dat betreffende site een 'Vlaams-nationalistische rechts-conservatieve politieke website' is.

avatar van arnoldusk
3,5
Zulke kanttekeningen zeggen mij niet zo veel meer sinds de coronacrisis.

En dat is dan ook de belangrijkste reden voor mij om dit boek in eerste instantie aan te schaffen. Desmet was destijds een verfrissende stem die leek te beschikken over een gigantische hoeveelheid kennis. Van systeem- en chaostheorie tot kwantumfysica en de menswetenschappen; Desmet kon het samensmelten tot een verhaal dat echo's van Foucault en Le Bon bevatte.
Zo kwam het dat ik als 'links-van-het-midden-liberaal' zat te luisteren naar podcasts van Jorn Luka en De Nieuwe Wereld. (Die laatste staat nog steeds bij mijn favorieten overigens).

Enfin, het boek. Helaas moet ik constateren dat Desmet mondeling beter is dan dit, inderhaast?, geschreven boek.
Ondanks dat ik de rode draad van zijn boek in grote lijnen onderschrijf, doet hij soms enkele boude uitspraken.
De kern is dat we met 'mechanistisch', deductief Verlichtingsdenken een heleboel andere waarheden niet meer toelaten in ons narratief. De daarmee gepaard gaande heiligverklaring van 'de wetenschap' neemt bij vlagen beangstigende vormen aan. Bij modellen en onderzoeksconclusies kunnen echter zó veel kanttekening worden geplaatst dat het oneerlijk is, naar 'de waarheid' toe, om ze immer op de eerste plek te zetten. Tijdens de coronacrisis is op dat vlak bijzonder veel mis gegaan zoals we weten.

Deze constateringen wijken niet veel af van de eerste natuurfilosofen, Jeremy Lents beschrijvingen in The Web of Meaning of het geweldige A Guide for the Perplexed van EF Schumacher. Kern is: op kwantumniveau weten we niet eens wat we kunnen weten, hoe kunnen we dat dan op landelijk of wereldschaal met zoveel zekerheid stellen?

Maar, zoals hierboven bv aangegeven, put hij soms ook wel erg gedetailleerde bevindingen, waar hij dan veel aan ophangt. Bijvoorbeeld boude stellingen over dat 'digitalisering een gesprek 'ontmenselijkt'' of dat, wanneer de overheid de privésfeer reguleert, dit tot 'psychische ontreddering en een verval van de fysieke gezondheid' leidt.
Het boek lezende vroeg ik me vooral af waaróm hij deze uitingen doet. Zijn betoog heeft het niet nodig. Misschien dat de uitgeverij hier iets in heeft verlangt.

Concluderend blijft het boek wel overeind staat en is de opbouw sterk. Maar als je de werken van de eerdergenoemde Foucault, Le Bon , en vooral Hannah Arendt, al kent is dit wellicht geen eye-opener meer. 3,5*

avatar van Fresh-
Voor een kritische bespiegeling op het boek van Desmet - waarin bijvoorbeeld Hannah Arendt niet heel stiekem gequotemined wordt maar juist met respect haar zin mag afmaken - zou ik u Beschouwingen bij "de psychologie van het totalitarisme" van Mattias Desmet van Wouter Mareels niet willen onthouden, zeer de moeite waard daar deze schrijver en vakgenoot (psychoanalytisch psychotherapeut) maar weinig heel schijnt te laten van hetgeen Desmet allemaal beweert.

avatar van Sol1
Sol1 (moderator)
Fresh-,
Wat er ook van zij: ik zie dat Nathan Laroy op 9 februari 2023 een scherp verhaal op Schamper, de site van UGent, heeft achtergelaten, waarin de positie van de universiteit ten aanzien van Mattias Desmet wordt verdedigd en dienst stelling monddood te worden gemaakt sterk wordt genuanceerd:
Schamper | Academische vrijheid is geen joker
Moraalwetenschapper Brecht Decoene stelde het erg beknopt en mooi voor in De Standaard: geen academische vrijheid zonder wetenschappelijke integriteit.

Gast
geplaatst: vandaag om 15:42 uur

geplaatst: vandaag om 15:42 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.