Passagiers / Achterblijvers - Thomas Heerma van Voss (2022)

"Jacob zegt het met een gloed van tevredenheid, maar zijn logica stemt me droevig: er zijn geen fouten gemaakt, toch is de liefde verdwenen, zo gesteld klinkt het als een onvermijdelijk proces." Deze gedachte van Victor, een personage dat zich door Philadelphia laat rondleiden en daarbij valt voor de facade van geluk die zijn vriend heeft opgeworpen, is een van de dingen die de verhalen in Passagiers/achterblijvers met elkaar verbinden. Want hoewel de personages zoekende zijn en graag opgaan in hun gedachtes over verleden en heden, is er ook steeds het besef dat dingen nou eenmaal gaan zoals ze gaan, dat niet overal iets achter moet worden gezocht, maar ook dat onze beweegredenen soms gewoonweg reconstructies zijn.

Het sterkst wordt dat idee verwoord in Ik kan alles uitleggen. In dit verhaal houdt Thomas Heerma van Voss tot het laatst spannend wat de verteller nou precies heeft gedaan, waarbij hij tegelijk een interessant spel speelt met de (on)betrouwbaarheid van de verteller en hoe (social) media aan de haal gaan met de achtergrond van nieuws: "En steeds weer werden aan de hand van gebrekkige gegevens en halve informatie hele verhalen gevormd. Wie weet kunnen mensen uiteindelijk moeilijk anders. [...] Maar valt er van iedereen niet net zo eenvoudig een heel ander verhaal te componeren?"

Verhalen componeren is wat Thomas Heerma van Voss overtuigend doet, en waar een deel van de verhalen in Passagiers/achterblijvers ook mede over gaat - zoals De belofte over een regisseuse die haar eigen persvertoning bezoekt - zonder dat die laag ten koste gaat van een spannend verhaal. Daarom lenen de verhalen in deze bundel zich ook goed voor herlezing; de verhalen op zich zijn interessant om wat de personages meemaken en wat er in ze omgaat, maar daarnaast vertellen ze ook nog iets over het vormen en vertellen van verhalen zelf.

Wat een fijne bundel! Voor ieder nieuw boek van Thomas Heerma van Voss mag je me ’s nachts wakker maken. Met zijn nieuwste verhalenbundel ‘Passagiers/achterblijvers’ laat hij zien waarom. Ieder verhaal is overtuigend en het boek heeft een bijzondere dynamiek.
Om te beginnen verdient de auteur een compliment voor de manier waarop de bundel is samengesteld. Het motief dat de verhalen met elkaar verbindt is tevens de titel van deze mustread: passagiers/achterblijvers. Hier zit een interessante dynamiek in omdat het in ieder verhaal steeds anders aan bod komt.
Het eerste verhaal uit de bundel Passagiers/achterblijvers laat zien hoe een eenvoudig voorwerp wordt verheven tot literatuur. Heel beeldend en overtuigend komen de verschillende relaties die de personages met het voorwerp hebben aan bod waardoor er een gelaagdheid in een voorwerp ontstaat,waarvan je het niet verwacht. De ironie waarmee het verhaal laat hoe de ontwikkeling van vriendschap kan verlopen is meesterlijk!
Deze ironie is in meerdere verhalen in deze pageturner terug te vinden. En dat maakt ze tot een heerlijke leeservaring! Een ijzersterk en bewonderenswaardig voorbeeld is het derde verhaal, ‘De Belofte’. Voor mij persoonlijk is dit het beste verhaal van de auteur (tot nu toe).
Maar er is meer. Net als het verbindende motief heeft ook de ironie een boeiende dynamiek. Waar het in ‘De Belofte’ in mijn ervaring zorgt voor bewondering is ze in ‘Ik kan alles uitleggen’ grilliger. Dit verhaal is fantastisch! Waar ik hier enorm van genoot is de ontwikkeling van de hoofdpersoon. Net als in zijn debuut ‘De Allestafel’ (2009) laat Heerma van Voss zien inzicht te hebben in de psyche van de mens en weet zo een overtuigend personage neer te zetten. Trefzeker laat de auteur hier zin dat de combinatie van aanleg tot provoceren en op het verkeerde moment op de verkeerde plek zijn heftige gevolgen kan hebben.
Dus over ‘Passagiers/achterblijvers’ kan ik heel kort zijn: flinke aanrader. Niet alleen vanwege het leidende motief en de ironie die een aangename dynamiek aan het boek geven, maar ook vanwege de trefzekere en overtuigende personages.

Heerlijke bundel. Ik las al heel veel positiefs (Volkskrant, NRC, Parool, Humo) en hoorde in mijn favoriete podcast De Nieuwe Contrabas de twee gastheren al jubelen, ze kwamen superlatieven tekort, dus daarna heb ik 'Passagiers/Achterblijvers' snel bovenop mijn leesstapel gelegd. Geen spijt van.
Er valt veel positiefs over de bundel te zeggen: slim geschreven, geen woord teveel, geen cliché te bekennen, vol met mooie beelden en metaforen en zijpaden. Wat ik vooral sterk vind is hoe alle zes verhalen over dezelfde thema's zonder dat ze ook maar ergens hetzelfde aanvoelen. Er zit geen enkele herhaling of doublure in. Alsof Heerma van Voss via fictie zo breed mogelijk noties als 'afstand', 'intimiteit', 'gekte', 'contact' wilde onderzoeken. Echt ongelofelijk knap. Door de opbouw moest ik van tijd tot tijd denken aan W.F. Hermans' 'Paranoia', in mijn ogen een van de mooiste verhalenbundels ooit geschreven.

Alle hoofdpersonen hebben te maken met onzekerheid over de situatie waar ze in zijn beland en hoe ze daar het beste mee om kunnen gaan. Het lukt me goed om mee te gaan in hun gedachten. Korte verhalen moeten je binnen een paar bladzijden meeslepen en dat gebeurt steeds weer in dit boek.

Passagiers/achterblijvers – Thomas Heerma van Voss | Lalagè leest - lalageleest.nl

Pas twee verhalen gelezen en ik vind het nu al geweldig.
Mooie zinnen, geen woord teveel of te weinig, alles op de juiste plaats en ook nog een goed verhaal.
Puur leesplezier.

Het kwartaalboek. Vorig jaar al heb ik dat meer opgepakt, dit jaar wil ik er wel in meegaan. Nu stond deze bundel, ondanks het zeer hoge gemiddelde, niet direct bovenaan mijn leeslijst gezien ik enkele eerdere werken van Heerma van Voss ook niet supergeweldig vond. Ik zag vaak wel wat hij wilde, maar het raakte me niet. Maar goed, soms verandert smaak, of een schrijver. Wat het ook is, op momenten heb ik hier best van genoten.

Het Begin 3,3*
Aardige opening die richting het einde wat weg zakt maar wel invoelbare dingen zegt over vertrekken, verlies en ook wel vergankelijkheid. Bracht me deels ook terug naar m’n eigen vriendenboekjes van toen (dat boekje zal nog wel ergens op zolder liggen bij m’n ouders).

Bowlen in Philadelphia 4,2*
Overduidelijk het beste verhaal. Misschien wel (of ik weet dat wel zeker) omdat ik veel dingen hier herken (het gevoel bij blauwe vinkjes maar onbeantwoorde appjes) en zo blijkt Heerma van Voss echt uitstekend dat soort beelden te kunnen scheppen. Het ongemak maar vooral de onzekerheid en kleine dingetjes in een relatie. Haarscherp geobserveerd en beschreven. Als lezer voel je al snel dat die relatie van Jacob en Anna niet helemaal zo goed blijkt zoals Jacob doet voordoen aan de hoofdpersoon. Dat geeft een zekere spanning omdat de hoofdpersoon dat nog niet doorheeft.

De belofte 3,0*
Geen onaardig verhaal met een heel aardige twist (dusdanig subtiel verwerkt dat ik dacht even wat gemist te hebben) maar als geheel verzandt dit verhaal een beetje in iets onbeduidends.

Verwachtingen 2,5*
Voor mij het zwakste verhaal. Dit begint nog heel behoorlijk waarin het leven van iemand kort wordt geschetst en waar de jij-vorm ook redelijk werkt. Daarna gaat het vooral over gevoelens van de ik-figuur voor de moeder (de eigen moeder?). Maar ondanks de liefdevolle woorden raakt het me allemaal niet. Ik zie de woorden, maar dat is het, ze blijven zonder waarde. Zoals ik vaker heb gehad bij Heerma van Voss. Een idee is dat dit meer beschrijvingen uit het eigen leven zijn zonder dat ze universeel worden gemaakt zoals in het bowlingverhaal en dat te persoonlijke voor mij wat lege woorden blijven.

Ik kan alles uitleggen 3,1*
De vorm hiervan is wel aardig omdat je als lezer benieuwd bent naar de afloop maar de details in het verhaal vond ik dan weer minder boeiend. Op zich redelijk beschreven maar dit verhaal interesseerde me simpelweg minder. Wel een erg mooie laatste zin.

Nieuw leven 3,4*
Minder subtiel dan het bowlingverhaal en minder sterk ook maar de goede punten daarin, vooral het ongemak in intermenselijke relaties en onzekerheid, worden hier weer goed neergezet. Het toekomstperspectief voegt niet heel veel toe (het blijft te veel hangen) maar is wel redelijk uitgewerkt en stoort ook niet. Het gevoel van kijken bij een raketlancering was mooi weergegeven. Geen idee of dat zo is maar ik heb eerlijk gezegd nooit erover nagedacht hoe zoiets voelt om daar in de buurt te staan.

De Bundel
Gemiddeld 3,25 over zes verhalen. Zes vrij uiteenlopende verhalen maar ze voelen we als een geheel aan. Dat is knap gedaan en daar heeft de bundel ook een meerwaarde. En de titel vind ik prachtig. Daarom omhoog afgerond dus 3,5*.

Nog nooit een boek of bundel van Thomas Heerma van Voss gelezen, schande natuurlijk, want nota bene een mede Boekmeter, maar goed, dat wist ik niet.
Al staat me er wel iets van bij dat ik wel eens wat van hem in Hard Gras gelezen heb. Speelde ook in de Verenigde Staten als ik mij niet vergis.

Never judge a book by it’s cover. En beoordeel een schrijver ook niet op zijn naam, Heerma van Voss, zal wel weer zo’n elitair ventje zijn wat over zijn gymnasium vrindjes schrijft, shiny happy people met veel geile vriendinnen en dronken vrienden.
Ha, ik kon er (godzijdank) niet verder naast zitten.

Getroubleerde types, eenzaam en onzeker en hun heil zoekend in een vriendenboekje van groep vier of vijf, om maar eens iets te noemen. Ik heb me prima vermaakt met de zes verhalen. Thomas schrijft verhalen zoals ik ze graag lees, geen overbodige ballast, waardoor ik snel in het verhaal zit en het boek pas weg leg als het verhaal uit is. Het nodigt uit tot verder lezen en dat is een talent wat ik graag zie bij schrijvers.

Dat het ene verhaal beter bevalt dan het andere hou je altijd, maar heel veel ontliep het elkaar wat mij betreft ook weer niet. Ik vond het laatste verhaal dankzij de desolate sfeer en het dreigende onheil denk ik het beste. De Belofte deed mij het minst, niet dat ik het niet goed vond, maar minder dan de rest.

Verwachtingen was een beetje een vreemde eend in de bijt, doordat het zo te zien over Thomas’ ouders gaat. De overeenkomsten van de moeder met Thomas’ eigen moeder zijn dermate groot dat dat niet te missen is. Maar vooral dankzij het levensverhaal wat er in verwerkt is wel een mooi verhaal.
Haar niet al te vrolijk stemmende relatie met Thomas’ vader voelde een beetje alsof iemand leegliep over iets wat mij niet aan gaat. En het beeld van een wat wereldvreemde vrouw deed de rest. Dat het zo duidelijk autobiografisch is maakt het anders dan gewoon een verhaal van een verzonnen jongen en zijn moeder. Ben wel benieuwd wat zijn moeder van dat verhaal vindt.

Al met al een prima bundel, scenes uit levens van de mens en zijn onzekerheden. Helemaal ondersteboven ben ik niet van de verhalen, had er nav de juichende kritieken hier ook heel wat van verwacht, maar meer dan prima zijn ze voor mij niet. Niet geweldig, maar prima is ook best… prima, toch?

Merk trouwens wel dat de wetenschap dat de schrijver dit leest het voor mij anders maakt om iets over deze bundel te schrijven. Maar goed, hij was klaar om afgefakkeld te worden en dat valt opnieuw reuze mee zullen we maar zeggen.

Alleraardigste verzameling verhalen die niet ontsnappen aan de wet van kortverhalen: eens lekker op gang, stoppen ze, vaak in the middle of nowhere.

Zeker Het Begin gaf me het gevoel een schrijfoefening te zijn om een opening voor een roman te bedenken. Gelukkig wordt deze meteen gevolgd door het grandioze Bowlen, waar ik me perfect in beide personages kon verplaatsen. De "alles loopt op wieltjes" vibe met de afgunst van de jeugdvriend, de omslag enkele bladzijden later, waar de afgunst als sneeuw voor de zon verdwijnt en plaats ruimt voor mededogen. Heel knap gedaan, met als summum het banale bowlen dat hierin verwerkt wordt. De andere verhalen hebben hun verdienste maar doen me minder.

Toch zeker een aanrader. 3.5*