menu

Ulysses - James Joyce (1922)

Alternatieve titel: Ulixes

mijn stem
3,94 (77)
77 stemmen

Engels
Psychologisch

736 pagina's
Eerste druk: Sylvia Beach / Shakespeare & Co., Parijs (Frankrijk)

'Ulysses' is de evocatie van één dag in Dublin aan het begin van de twintigste eeuw, 16 juni 1904. Drie Dubliners, vreemdelingen in hun eigen land, spelen de hoofdrol. Stephen Dedalus, de voormalige student die kunstenaar wil zijn; Leopold Bloom, een joodse colporteur van advertenties, de reïncarnatie van Odysseus, de eeuwige zwerver, en Molly, Blooms vrouw.

zoeken in:
avatar van Snuifdoos
Waar hebben ze verstand van dan.

Waarom zouden zij meer in staat zijn om de bedoelingen van Joyce te interpreteren dan de gemiddelde ander.

Ik durf me dat wel af te vragen ja.

Misschien heeft Joyce het wel hermetisch ontworpen en is de daadwerkelijke betekenis enkel voor hemzelf echt bekend.

En is het dus aan de lezer om er zelf mee aan de haal te gaan, waar ook helemaal niets mis mee is, dat principe in kunst.

Als dat zo zou zijn voel ik er inderdaad weinig voor om de opvatting van wat voor derde partij dan ook aan te nemen.

avatar van eRCee
3,0
Waarom bestaan er eigenlijk experts, terwijl we toch wikipedia hebben.

Overigens kan ik me best voorstellen dat je het boek gewoon op zichzelf leest, dat heb ik ook gedaan, maar ik zie geen enkele reden om in twijfel te trekken dat er deskundigen zijn die velerlei dingen over het boek kunnen uitleggen, verhelderen, analyseren. Sterker nog, Raskolnikov toont hierboven overtuigend aan dat dit inderdaad zo is.

avatar van Snuifdoos
Ik zie alle reden om in twijfel te trekken dat er daadwerkelijk iemand zou kunnen zijn naast Joyce die de oorspronkelijke bedoeling zou kunnen ontcijferen.

Meer dan wij dat zelf zouden kunnen.

Maar om deze voorgestelde superieuriteit wel of niet te kunnen erkennen moet ik me zelf nog wat meer in het werk verdiepen.

Dus weet je wat we doen, ik ga het geheel eens lezen en leg het later wel even aan jullie uit.

ags50
Maar, in het kader van jouw eigen stellingen, waarom zou ongeacht welke andere lezer van "Ulysses" of elk ander boek dan ook zelfs maar kennis willen nemen van jouw mening/uitleg over dat boek? Wie of wat maakt jou dan tot expert, voor zover jij je zelf tot dat kaliber wilt uitroepen uiteraard, of tot degene die (meent dat hij) de waarheid op zak heeft?

avatar van Snuifdoos
Dat is dan ook precies wat ik wil zeggen.

ags50
Mooi zo. Dan kun je jezelf, mij en mogelijk nog enkele anderen deze moeite
Snuifdoos schreef:
... ik ga het geheel eens lezen en leg het later wel even aan jullie uit.
wel besparen.

Overigens zou ik je van harte de aloude wijsheid willen aanbevelen:
Γνώθι σαυτόν

avatar van Snuifdoos
Ik blijf me er over verbazen dat mensen dingen die ik zeg zo letterlijk kunnen nemen.

Alsof heel de wereld autistisch is behalve ik.

Even voor de duidelijkheid, ik ga helemaal niks uitleggen.

Nooit van plan geweest ook.

Ik zei dat puur om mijn gedachte er achter te illustreren.

En dan wilde ik nog iets toevoegen van als je het nou nog niet begrijpt snap ik wel waarom je moeite zou hebben met dit boek.

Maar dat zal ik maar achterwege laten dan.

En nou aub niet gaan zeggen van nou heb je het toch gezegd.

avatar van psyche
psyche (crew)
Snuifdoos schreef:
Dat is dan ook precies wat ik wil zeggen.


Het was me wel duidelijk ...

Snuifdoos schreef:
En toch ben ik zelf niet echt van zo'n externe uitleg.


Dat is je goed recht.

Ik kan natuurlijk alleen voor mezelf spreken, ik vind het prettig te proberen eerst zelf ergens een beeld of mening van te vormen.
Soms lukt dat uitstekend, soms is dat lastiger. Zoals bij Ulysses en heb ik gewoonweg (óók) uitleg nodig omdat ik anders (waarschijnlijk) geen idee heb van wat ik nu eigenlijk zit te doen of lees.
Wanneer het wel zonder uitleg lukt vind ik het evengoed prettig om eens de mening, ideeën van anderen te weten al was het maar om die van mezelf te spiegelen. Gelukkig ben ik in mijn eentje niet de maat der dingen. Ik vind het prettig om soms bij mijn eigen oorspronkelijke idee te blijven en soms gebeurt er wat, denk ik, interessant, dat had ik zo nog niet gezien.
Simpelweg.

avatar van Raskolnikov
4,5
Snuifdoos schreef:
Wie zijn die mannen dan eigenlijk om ons die uitleg te verschaffen vraag ik me dan af.

In het geval van Stuart Gilbert valt er veel voor te zeggen dat de man inderdaad recht van spreken heeft. Hij was bevriend met James Joyce en heeft vele malen met hem over het boek gesproken (o.a. omdat Gilbert het werk ook in het Frans vertaalde). Het is o.a. via hem dat Joyce de structuur van het boek deelde.

avatar van Manta
4,5
Ulysses lezen is een ervaring, een odyssee zo je wilt. Het is wat overblijft van een heldenepos als het is ontdaan van iedere suggestie van glorie. In Ulysses is het leven niet glorieus, het is triviaal. En als er al zoiets als heldendom bestaat, dan moeten we het zoeken in de modderige context van het alledaagse. Heroïsche daden komen nu eenmaal voort uit het alledaagse leven er omheen.

Zoals Nietzsche het bestaan van een levende God ontmantelde en ons aanmoedigde om het schijnbare schrikbeeld van Zijn dood onder ogen te zien teneinde onszelf te bevrijden, zo fileert Joyce met dit kolossale werk de valse hoop op Het Uitzonderlijke. Of we nu worstelen met Olympiërs, op zoek zijn naar een Heilige Graal of door de stad struinen gedurende 1 dag, allemaal denken we onze rare, verontrustende en onsamenhangende gedachten. We zijn gul, meelevend, betrokken liefdevol. En tegelijkertijd zijn we ook niet vies van geweld, van vooroordelen, narcisme, onzekerheid en een keur aan zielige, egoïstische en bekrompen gevoelens diep van binnen; allemaal hebben we onze behoeftes, in meerdere opzichten, en als we daarmee klaar zijn gaan we allemaal zonder omhaal verder met waar we mee bezig waren. Joyce is de eerste die zich afvroeg, waarom de overlevering alle het triviale weglaat. Hoe kan iemand zich ooit echt inleven in een held die ontdaan is van de meest basale menselijke eigenschappen, laat staan voldoen aan diens standaard?

Ik vind het opvallend, dat veel bewonderaars van dit boek adviseren om Ulysses te lezen als een soort literaire humor. Daar ben ik het eigenlijk helemaal niet mee eens. Ja, het is speels en absurd, het is geestig, personages komen met ironie en soms sarcasme uit de hoek en het barst van de creatieve woordgrappen. Als dat is waar je naar op zoek bent is er op iedere pagina wel iets te vinden waar je om kunt gniffelen (je hoeft jezelf maar even te observeren terwijl je probeert om er een touw aan vast te knopen, en je schiet waarschijnlijk al in de lach), maar in de kern is Ulysses toch vooral een diepzinnig boek over medeleven en liefde voor de mensheid. Met al zijn tekortkomingen. Voor wie dat te rauw op zijn dak komt, wie het niet op kan brengen om die Heroïsche Droom los te laten waar onze traditie - van Gilgamesh tot zijn moderne equivalenten, de idolen van onze eigen popular culture - zo zorgvuldig aan heeft gewerkt, kan Ulysses niets dan obsceen zijn.

In dat opzicht zie ik een rechtstreeks lijntje van James Joyce naar hedendaagse verhalenvertellers als Woody Allen and Quentin Tarantino. Hun (anti-)helden lopen voortdurend tegen de trivialiteiten van het leven aan, of dat nou Allens constante neurotische gewauwel en (armoedig gemaskeerde) libido is of de onbeduidende fascinaties van de coole personages van Tarantino en de wereld van branding en advertising waarin zij leven.

Ik kan niet zeggen dat dit mijn favoriete boek is. Op momenten heb ik het vervloekt. Maar ik vond het wel geweldig om erin te wonen. Soms was het een marteling en kon ik me ook echt verloren voelen. Maar Ulysses lezen is Ulysses studeren. Ik heb de Engelse Everyman editie gelezen, maar hield er een Nederlandse vertaling (van Paul Claes) naast (de NL-versie alleen is niet toereikend). Ook was het geen overbodige luxe om het internet binnen handbereik te houden. Daarbij moest ik opletten om koers te houden en niet te verdwalen in het doolhof van verwijzingen. Tegelijkertijd wilde ik ook weer niet te veel missen van de context. Navigeren tussen Scylla en Charibdis, allemachtig! Het uitpluizen van voetnoten en online reviews van hoofdstukken door lezers op het web, gaven in ieder geval wel extra houvast en diepgang. Erg fijn ook om af en toe even op adem te kunnen komen. Als je dit boek leest, voelt het echt alsof je er in je eentje voor staat, gevangen in een literaire variatie op de reizen van Odysseus. Net als je mede-banneling, zul je meermaals serieus overwegen om toe en op te geven, een stemmetje in je hoofd zeurt herhaaldelijk dat je waarschijnlijk toch gewoon te stom bent voor dit soort uitdagingen en weet ongetwijfeld 1001 dingen waar je je kostbare tijd beter aan kunt besteden. Dit zijn de verleidingen op het pad van de zoektocht waar je aan begonnen bent: sirenen roepen je toe vanuit alle hoeken en gaten om je ervan te weerhouden de weg huiswaarts te vinden en je schip veilig de haven binnen te varen. Maar in geval van vertwijfeling, bedenk, als een tweedimensionale held het kan, dan jij toch zeker? En zie, geluk wacht aan het einde van de reis!

Aan Leopold Bloom, aan Molly en Stephen en aan het Dublin van begin 20e eeuw: ik ga jullie vreselijk missen...

avatar van eRCee
3,0
Zeer knappe bespreking! Ik kraag zowaar haast zin in een herlezing.

avatar van Manta
4,5
eRCee schreef:
Zeer knappe bespreking! Ik kraag zowaar haast zin in een herlezing.


Haha, gewoon in een hoekje gaan zitten en wachten tot 't over gaat.

En thx eRCee!

avatar van psyche
psyche (crew)
Manta schreef:
een stemmetje in je hoofd zeurt herhaaldelijk dat je waarschijnlijk toch gewoon te stom bent voor dit soort uitdagingen en weet ongetwijfeld 1001 dingen waar je je kostbare tijd beter aan kunt besteden. Dit zijn de verleidingen op het pad van de zoektocht waar je aan begonnen bent: sirenen roepen je toe vanuit alle hoeken en gaten om je ervan te weerhouden de weg huiswaarts te vinden en je schip veilig de haven binnen te varen. Maar in geval van vertwijfeling, bedenk, als een tweedimensionale held het kan, dan jij toch zeker?


Ik ben het met eRCee eens, ik krijg zin weer een poging te wagen. Stiekem welterverstaan om bovenstaande redenen ...
Waarbij de bemoediging helpt


En zie, geluk wacht aan het einde van


Komt het ooit zover, zal ik mijn geluk delen.

avatar van LRMD
Zeker doen, Ulysses is een bloedmooi boek, alhoewel ik stiekem Diepe wildernis: de wegen van João Guimarães Rosa nog een tikkeltje beter vind.

4,0
Manta schreef:
Hoe kan iemand zich ooit echt inleven in een held die ontdaan is van de meest basale menselijke eigenschappen, laat staan voldoen aan diens standaard?

Kunst is nu eenmaal per definitie een vorm van sublimering, Manta, formeel en/of inhoudelijk. En dat is er ook de kracht van!

avatar van Manta
4,5
ThomasVV schreef:

Kunst is nu eenmaal per definitie een vorm van sublimering, Manta, formeel en/of inhoudelijk. En dat is er ook de kracht van!


Wat wil je daarmee zeggen dan? Dat Ulysses beneden de maat is? Of juist bijzonder geslaagd?

Ik bedoelde een retorische vraag te formuleren die Ulysses opgeroept. Hoe Joyce met dit dilemma omgaat vind ik relevanter dan een definitief antwoord.

Het een hoeft wat mij betreft het ander niet uit te sluiten, ik kan even goed (en misschien zelfs gemakkelijker) genieten van literatuur die het tegendeel beweert. Wie meent de grenzen van de kunst te kunnen markeren, begeeft zich op glad ijs. Al dat ik erover kan zeggen is dat Joyce met Ulysses een bizar, mooi en krachtig werk heeft verricht. Wat mij betreft is dat voldoende...

4,0
LRMD schreef:
Zeker doen, Ulysses is een bloedmooi boek, alhoewel ik stiekem Diepe wildernis: de wegen van João Guimarães Rosa nog een tikkeltje beter vind.

Ik ook, hoewel ik de vergelijking moeilijk vind.

4,0
Ik bedoel dat een kunstwerk niet banaal-menselijk moet zijn, of over banale dingen moet gaan, om het zich te kunnen 'inleven'!

avatar van LRMD
ThomasVV: Ik ook, hoewel ik de vergelijking moeilijk vind.


Het zijn toch allebei behoorlijk experimentele boeken (vooral wat stijl betreft). Waar liggen volgens jou dan de grootste verschilpunten?

avatar van Sol1
Sol1 (moderator)
Bij gelegenheid van de honderdste verjaardag van dit boek, verscheen de oorspronkelijke tekst uit 1922 met daarbij een aantal essays en diverse andere informatie in een uitgave uit 2022:
The Cambridge Centenary Ulysses: The 1922 Text with Essays and Notes

avatar van Raskolnikov
4,5
Kom daar nog eens op, een documentaire op tv over een boek… Op de BBC werd gisteren anderhalf uur ingeruimd voor Ulysses. Mooi dat de cruciale rol van een aantal dappere vrouwen voor de totstandkoming en publicatie werd uitgelicht. Verder tal van mooie reflecties op een aantal kenmerkende passages… het kriebelt om er deze 100e verjaardag een herleesprojectje van te maken.


avatar van manonvandebron
4,5
Dit is een boek waar je een handleiding bij nodig hebt. Het moeilijke zit vooral in de schrijfstijl. Joyce gebruikt de stream-of-consciousnesstechniek. Hij vertelt niet wat er gebeurt, maar welke gedachten door het hoofd van de drie hoofdpersonages stromen. Omdat die gedachten onafgewerkt zijn, bestaan ze vaak uit elliptische zinnen. Een tweede moeilijkheid zijn de vele citaten en verwijzingen naar Shakespeare, theologie, antieke literatuur en Ierse folklore. Sommige hoofdstukken zijn in een specifieke vorm geschreven, bijvoorbeeld als een catechismus.

Ulysses is de Engelse naam van Odysseus. In het epos van Homerus streeft deze held een nobel doel na, varend van eiland naar eiland op de Middellandse Zee. Z'n twintigste-eeuwse tegenhanger Leopold Bloom is een antiheld die doelloos rondzwerft in de straten van het verloederde Dublin. Stephen Dedalus, die de eerste drie hoofdstukken domineert, komt overeen met zoon Telemachus. Molly Bloom dagdroomt bij de herinnering aan haar vrijers, in tegenstelling tot de trouwe echtgenote Penelope. Elk hoofdstuk bevat verwijzingen naar een episode uit de Odyssee. De sirenen zijn barmeisjes van wie slechts de bovenste helft te zien is. In het hoofdstuk over de cycloop wordt iemands oog bijna uitgestoken. In dat over Aeolus worden de eolische harp en verschillende soorten wind vermeld.

In navolging van de Griekse tragedie hanteert Joyce eenheid van plaats, tijd en handeling. Het speelt zich volledig af in Dublin op 16 juni 1904. Herinneringen van de drie hoofdpersonages onthullen wel een en ander over hun verleden. Ondanks het intellectualisme zit er ook humor in. De Katholieke Kerk wordt op de hak genomen. Van bepaalde seksuele uitspattingen is niet duidelijk of ze echt plaatsvinden, of slechts in de verbeelding van Leopold Bloom. Het is hermetische literatuur voor ingewijden, maar als je doorzet, ben je een literaire ervaring rijker.

avatar van handsome_devil
3,0
Ik ben mijn 2023 nogal optimistisch begonnen met het lezen van het modernistische monument Ulysses. Door velen gezien als het meest onleesbare boek ooit, maar tegelijkertijd ook beschouwd als een bijzonder geniaal stuk literatuur waar boeken net zo dik als Ulysses zelf (mijn versie telde ruim 900 pagina’s) aan gewijd zijn. Voor mij weer een grote klassieker die ik kan afvinken, maar ik kan niet zeggen dat ik er ontzettend van genoten heb.

...

Een geniaal boek dus, dat Ulysses, maar de roman vereist een bepaalde manier van lezen die ik op dit moment niet fijn vind. Er is nog zoveel moois te lezen en het leven is zo kort, ik vind het zonde om een significant deel van mijn leesleven te wijden aan één enkel boek. Maar ik snap zeker de fascinatie en de obsessie die sommigen voor dit boek koesteren. Ik zal me vooral de prachtige (simpelere) passages herinneren waarbij je als lezer echt de pijn en de verlangens van de hoofdpersonages voelt. Jammer dat Joyce zo weinig op het gevoel speelt en dat dit in eerste instantie vooral een boek voor het hoofd, en niet voor het hart is.

Lees hier het volledige stuk

"Uw twee werken waren vast een stuk boeiender en leuker om te schrijven dan ze ooit om te lezen zullen zijn"

H.G. Wells in een brief aan James Joyce.

avatar van Paalhaas
Onderstaande website is een duidelijke "labor of love", een zeer uitgebreid geannoteerde versie die mij voorkomt als de beste manier om Joyces "damned monster-novel" te lezen, mits je niet verknocht bent aan lezen op papier. Ooit ga ik er nog eens aan beginnen.

- joyceproject.com

avatar van Panta Rei
Paalhaas schreef:
Onderstaande website is een duidelijke "labor of love", een zeer uitgebreid geannoteerde versie die mij voorkomt als de beste manier om Joyces "damned monster-novel" te lezen, mits je niet verknocht bent aan lezen op papier. Ooit ga ik er nog eens aan beginnen.

- joyceproject.com

Dank je wel. Hier kan ik tenminste wat mee.

Gast
geplaatst: vandaag om 17:28 uur

geplaatst: vandaag om 17:28 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.